Yetim ve Yoksullara Yardım

YETİM VE YOKSULLARA YARDIM

Davut Kaya

I- Konunun Plânı
A- Yetim Kavramı
B- Kur’an-ı Kerimin Yetimi Anlatması
C- Hadis-i Şeriflerde Yetimin Anlatılması
D- Yetime Yardımcı Olmanın Ve Onu Korumanın Gereği
1. Yetimi Yedirmek, Giydirmek Ve İhtiyaçlarını Karşılamak
2. Yetimi Ve Onun Malını Korumak
E- Yetime Zulmetmenin Yasak Oluşu
F- Yetimlerin Dışında Yardım Edilmesi Gerekenler
G- İslam’ın Genel Anlamda Yardımlaşmaya Verdiği Önem
H- Yetimi Ve yoksulu Gözetmenin Sosyal Dayanışmaya Katkısı

II- Konunun Açılımı ve İşlenişi
Konuya yetim kavramının açıklanmasıyla başlanır. Kur’an-ı Kerim’de ve Hadis-i Şeriflerde Yetim’le ilgili yapılan açıklamalar dile getirilir. Yetime yardımcı olmanın ve onu korumanın gereği ve sevabı üzerinde durulur. Ayrıca yetime ve onun malına karşı duyarlı olmamanın dünyevi ve uhrevi sorumluluğu anlatılır. Yetim ve yoksullara iyilikte bulunmanın toplumsal bir görev olduğu ve yardımlaşmanın toplum huzuruna katkısı izah edilir.

III- Konunun Özet Sunumu
Yetim, anneden veya babadan herhangi birisinin ölümü ile büyük bir acı yaşamakta veya bu yalnızlığa mecbur olmaktadır. Yetimlik Allah’ın takdiriyle oluşmaktadır. İlahi irade ile gerçekleşen bu olay karşısında yalnızlık ve acı yaşayan, hatta korunmaya muhtaç durumda olan kişilerin hem kendilerinin hem de mallarının korunmaya ihtiyacı vardır. Bu durum asla istismar edilmeyip bilakis daha çok hassasiyet gerektirmektedir ki Yüce Allah insanları bu anlamda sık sık uyarmış, Hz. Peygamber de insanları dikkatli olmaya ve onlara iyilik yapmaya çağırmıştır. Bunun toplum huzuru için de büyük bir önemi vardır.

IV- Konu İşlenirken Başvurulabilecek Bazı Ayetler
يَسَْلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلْ مَا اَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ فَلِلْوَالِدَيْنِ وَالْاَقْرَبينَ وَالْيَتَامىَ وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَاِنَّ اللّهَ بِه عَلِيمٌ.
Sana, ne sarfedeceklerini sorarlar, de ki: «Sarfedeceğiniz mal, ana baba, yakınlar, yetimler, düşkünler, yolcular içindir. Yaptığınız her iyiliği Allah şüphesiz bilir»
Konu İle İlgili Faydalanılabilecek Diğer Ayetler İse Şunlardır:
Bakara,2/215;Nisa,4/2,3,6,10,36;En’am, 6/152; Haşr, 59/7; İnsan,76/8
V- Konu İşlenirken Başvurulabilecek Bazı Hadisler
عَنْ سَهْلِ بنِ سَعْدٍ رَضِى اللّهُ عنه قالَ رَسُولُ اللّهِ: أنَا وَكاَفِلُ الْيَتِيمِ فِي الْجَنَّةِ هَكَذَا، وَأشاَرَ بِالسَّبَابَةِ وَالوُسْطَى، وَفرَّجَ بَيْنَهُمَا.
Sehl İbnu Sa'd (radıyallahu anh) anlatıyor: Resûlullah (aleyhissalâtu ve’s-selâm) buyurdu ki: "Ben ve yetime bakan kimse cennette şöyleyiz" Orta parmağı ile baş parmağını yan yana getirip aralarını açıp kapayarak işaret eti."
وعَنْ ابن عباسٍ قالَ: قالَ رَسولُ اللّهِ: مَنْ قَبَضَ يَتِيماً مِنْ بَيْنِ الْمُسْلمِينَ إلَى طَعاَمِهِ وَشَرَابِهِ أدْخَلَهُ اللّهُ تَعالىَ الجَنَّةَ ألْبَتَّةَ إلاَّ أنْ يكُونَ قَدْ عَمِلَ ذَنْباً يُغْفَرُ لَهُ.
İbnu Abbâs anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdu ki: "Kim Müslümanlar arasından bir yetim alarak yiyecek ve içeceğine dâhil ederse, affedilmez bir günah (şirk) işlememişse, Allah onu mutlaka cennete koyacaktır."
وعَنْ عُبَيْدِ بنِ عُمَيْرٍ عَنْ أبِيهِ رَضِيَ اللّهُ عَنْهُ: أنَّ رَسُولَ اللّهِ قَالَ وَقَدْ سَألَهُ رَجُلٌ عَنِ الْكَبَائِر ِ فَقَالَ: هُنَّ تِسْعٌ: الشِّرْكُ، وَالسِّحْرُ، وَقَتْلُ النَّفْسِ، وَأكْلُ الرِّبَا، وَأكْلُ مَالِ الْيَتِيمِ، وَالتَّوَلِّي يَوْمَ الزَّحْفِ، وَقَذْفُ الْمُحْصَنَاتِ، وَعُقُوقُ الْوَالِدَيْنِ، وَاسْتِحْلاَلُ الْبَيْتِ الْحَرَامِ قِبْلَتِكُمْ أحْيَاءً وَأمْوَاتاً.
Ubeyd İbnu Umeyr babası radıyallahu anh'tan anlatıyor: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm bir adam kebâirden sormuştu, şöyle cevap verdiler: "Onlar dokuzdur!" buyurdular ve saydılar: "Şirk, sihir, insan öldürmek, faiz yemek, yetim malı yemek, savaştan kaçmak, namuslu kadınlara iftirada bulunmak, anne ve babaya haksızlık, kıbleniz olan Beytu'l-Haram (da masiyet işlemey)i sağlığınız veya ölümünüzde helal addetmek."
حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ. ثَنَا يَحْيَى بْنُ صَعِيدٍ الْقَطَّانِ عَنِ ابْنِ عَجْلاَنَ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ؛ قَالَ: قَالَ رَسُولُ للّهِ صَلَّي اللّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
اللَّهُمَّ! إنِّى أُحَرِّجُ حَقَّ الضَّعِيفَيْنِ:اَلْيَتِيمِ وَالْمَرْأةِ.
Ebu Hureyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki "Allahım! Ben şu iki zayıfın hakkının çiğnenmesinden cidden sakındırırım: Yetim ve kadın."

VI- Yararlanılabilecek Bazı Kaynaklar
1.İbrahim Canan, Kütübü Sitte, Akçağ yayınları
2.Riyazu's Salihin, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları
3.Mehmet Emre, Hulasatü'l- Beyan
4.Prof. Yaşar Kandemir, İ. Lütfi Çakan, R. Küçük; Riyazü's Salihin Terceme Ve Şerhi, Erkam Yayınları
5.İmam Gazali, İhyau Ulumi'd Din,
6.Selahattin Ayaz, Kur'an'da Dini Ve Ahlaki Kavramlar,

DİPNOTLAR:

   Bakara, 2/ 215.
   Tirmizî, Birr, 14, (IV, 321)
   Tirmizi, Birr,14, (IV, 320)
   Ebu Dâvud, Vesâya ,10, ( III, 295).
   İbn Mace, Edeb, 6, ( II, 1313)
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın