Abdullah İbn-i Abbas

Abdullah İbn-i Abbas (r.a.)

«Şüphesiz o, olgun yaşta bir gençtir, Onun çok soran bir dili ve çok anlayışlı bir yüreği vardır».[1]

Bu büyük sahabî birçok şerefe sahiptir. Hiçbir şereften mahrum kalmamıştır.

O, Rasûlüllah´la (s.a.v.) sohbet etme şerefine nail olmuştur. Eğer dünyaya biraz daha geç gelseydi, Rasûlüllah´la (s.a.v.) sohbet şerefinden mahrum kalacaktı.

Akrabalık şerefini de elde etmişti. Çünkü o, Rasûlüllah´ın (s.a.v.) amca oğludur.

İlim şerefi ki o; Muhammed (s.a.v.) ümmetinin alîmi ve o ümmetin coşkun ilim denizidir.

Takva şerefine de sahiptir, çünkü o, gündüzleri oruçlu, geceleri namazla geçiren, seherlerde istiğfar eden ve Allah korkusundan dolayı gözyaşları yanaklarında iz yapıncaya kadar ağlayan birisiydi.

İşte bu, Muhammed [s.a.v.) ümmetinin alim ve arif kişisi Abdullah İbn-i Abbas´tır. O, Allah´ın Kitâbı´n en iyi bilen, onun te´vilini en iyi anlayan, onun derinliklerine inmeye, onun meram ve srrlarına ermeye pek güçlü birisiydi.

İbn Abbas, hicretten 3 sene önce doğmuştur. Rasûfüllah (s.a.v vefat ettiği zaman sadece 13 yaşındaydı,

Buna rağmen o, Peygamber´den (s.a.v.) müslümanlar için, Buharî´yle Müslim´in Sahihlerinde tesbit etikleri 1660 hadis bellemiştir.

Annesi onu dünyaya getirince, Rasûlüllah´ı (s.a.v.) götürdü Hz. Peygamber (s.a.v.) onun ağzına tükrüğünü koydu ve böylece onun karnına ilk giren şey, Peygamber´in (s.a.v.) mübarek ve temiz tükrüğü oldu. Tabiî, o tükrükle birlikte takva ve hikmet de girmiş oldu.

«Kime hikmet verilirse, ona birçok da hayır verilmiş olur».

Haşim oğullarına mensup çocuğun nazar boncuklan üzerinden atılıp yedi yaşına girince, Rasûlüllah´tan (s.a.v.) hiç ayrılmaz oldu. Rasû-lüllah (s.a.v.) abdest almak istediğinde, onun abdest suyunu hazırlar, namaza durduğunda arkasında namaz kılar, yolculuğa çıktığında bineğinin terkisinde olurdu. Öyle ki gittiği yere onunla birlikte giden, o nasıl dönüyorsa yörüngesinde öylece dönen gölgesi gibiydi.

O bütün bu durumlarda, Rasûlüllah´m (s.a.v.) iki yanında anlayışlı bir yürek, saf bir zihin ve modern asrın tanıdığı bütün kayıt cihazlarının geride kaldığı bir hafızaya sahipti.Kendisi şöyle anlatmıştır :

« Bir defasında, Rasûlüllah (s.a.v.} abdest almak istemişti. Hemen suyunu hazırladım ve o yaptığımdan memnun olmuştu...

Namaz kılmak istediğinde bana, yan tarafına durmamı işaret etti, Ben de arkasına durdum.

Namaz bitince, bana eğilip şöyle dedi :

«? Abdullah! Niçin benim yanıma durmadın?» Ben de şöyle cevap verdim :

« Benim gözümde sen, seninle ya´nyana olmaktan daha üstün ve daha değerlisin, Ey Allah´ın Rasûlü!»

Ellerini gökyüzüne kaldırıp şöyle dedi

« Allah´ım ona hikmet ver».

Allah Peygamber´inin duasını kabul edip, Haşim oğullarına mensup bu çocuğa büyük hikmet sahiplerine üstünlük sağlayan hikmeti vermiştir.

Şüphe yok kî siz Abdullah İbn Abbas´ın hikmet tablolarından birini öğrenmeyi çok istersiniz değil mi?

Hz. Ali´nin taraftarları Hz. Muaviye île olan anlaşmazlığı sebebiyle onu terkettiklerinde Abdullah İbn Abbas söyle dedi :

« Ey Müminlerin Emiri! Bana izin ver de gidip onlarla konuşayım».

« Onların sana bir kötülük yapmalarından korkuyorum».

« Hayır, inşallah bir şey olmaz».

Abdullah daha sonra onların yanına gitti. O güne kadar onlardan daha çok ibadet eden bir topluluk görmemişti. Onlar şöyle dediler:

« Hoş geldin, ey İbn Abbas... Niçin geldin?»

« Sizinle konuşmaya geldim». Bir kısmı : «? Onunla konuşmayın». Diğer bir kısmi da : «? Söyle, seni dinliyoruz», dediler. Abdullah :

« Söyleyin bakalım. Rasûlüllah´m (s.a.v.) amca oğlu, damadı ve ona iman edenlerin ilki olan kişiye niçin kızıyorsunuz?!» dedi.

« Üç şeyden dolayı ona kızıyoruz» dediler-,

« Onlar nedir?»

Birincisi : Allah´ın dininde, kişileri hakem tayin etmesidir.

İkincisi : Aişe ve Muaviye´yle savaşıp ganimet ve esir almamam, sidir.

Üçüncüsü : Müslümanların ona bey´ât edip emir yapmalarına rağmen kendinden Emîru´l-mü´minin lâkabını kaldirmasıdır».

«Eğer size Allah´ın Kitabından ayet ve Rasûlüllah´in fs.a.v.) hadisinden inkâr edemiyeceğîniz deliller getirsem, şu anda ileri sürdüğünüz görüşlerinizden vazgeçer misiniz? Ne dersiniz?»

« Peki, tamam».

« Gelelim; AN Allah´ın dininde kişileri hakem kıldı sözünüze. Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır» :

«Ey îman edenler! Siz (hac veya umre için) ihramh bulunurken av öldürmeyiniz. İçinizden kim onu bilerek öldürürse (üzerine) öldürdüğü o hayvanın benzeri bir ceza vardır ki, Kabe´ye ulaşmış bîr kurfaanlık olmak üzere buna içinizden adalet sahibi iki adam hükmedecektir». (Mâide Sûresi : 95)

Söyleyin Allah aşkına, kişilerin; onların kanlarını, canlarını korumak ve aralarını bulmak için yaptıkları hakemlikler mi daha doğrudur? Yoksa değeri dört dirhem olan tavşan için yaptıkları hakemlikler mi?»

« Tabii ki müslümanların kanlarını korumak ve aralarını düzeltmek için yapacakları...»

« Bu tamam mı?» «? Evet».

« Gelelim; Ali harp yaptı ama Rasûlüllah (s.a.v.) gibi esir almadı, sözünüze : Anneniz Aişe´yi esir alıp diğer esirler gibi onu kendinize helâl kılmak ister miydiniz? Eğer evet derseniz, kâfir olursunuz. Şayet onun anneniz olmadığını söylerseniz yine kâfir olursunuz. Allah Ta´âlâ şöyle buyuruyor» :

«O Peygamber, mü´minlere öz nefislerinden evlâdır. Zevceleri mü´minlerin anneleridirler». (Ahzab Sûresi, âyet : 6) Şimdi kendiniz için dilediğinizi seçiniz».

« Bu da tamam mı?» « Evet»,

« Ali kendinden Mü´mînlerin Emîri lâkabını kaldırdı iddianıza gelince; Rasûlüllah (s.a.v.) da Hudeybiye´de müşriklerle yaptığı sulh anlaşmasına; «Bu, Allah´ın Rasûlü Muhammed´in [s.a.v.) yaptığı anlaşmadır» yazmalarını istediğinde onlar şöyle demişlerdi: «Biz senin Allah´ın elçisi olduğuna inansaydık, seni Kabe´yi ziyaretten alıkoymaz ve seninle harbetmezdik. Ancak «Abdullah´ın oğlu Muhammed» yazabilirsin. «Vallahi siz beni yalanlasanız da şüphesiz ben Allah´ın elçisiyim» diyerek isteklerini kabul etti. Bu da tamam mı?»

«Evet» diye cevap verdiler.

Bu görüşme neticesinde, Abdullah İbn Abbas´m derin bilgi ve etkili konuşmasıyla 2000 kişi tekrar Ali´nin saflarına geçti. 4000 kişi de inad ederek ve haktan yüz çevirerek düşmanlıklarına devam ettiler.

Genç Abdullah İbn Abbas, ilim elde etmek için her yolu deneyip her türlü gayreti sarfetmiştir. Rasûlüllah´ın (s.a.v.) hayatında, onun çağlayanından içiyordu. O Rabbine kavuşunca alim sahabenin hayatta kalanlarına koştu, onların ilimlerinden faydalanmaya başladı.

Abdullah kendisi şöyle anlatmıştır :

« Rasûlüllah´ın (s.a.v.) ashabından birinde hadîs olduğunu duyarsam, o öğle uykusuna yattığı sırada evinin kapısına gelir, eşikte elbisemi başımın altına yastık yaparak beklerdim. Rüzgâr da üzerime savurabildiği kadar toz savururdu. Halbuki ondan izin istemiş olsaydım, bana izin verirdi.

Ama ben bunu, onun değerini yükseltmek için yapıyordum. Evinden çıktığında beni bu halde görünce şöyle derdi :

«? Ey Rasûlüllah´ın (s.a.v.) amca oğlu! Niçin geldin, haber .verseydin ben sana gelirdim». Ben de şöyle cevap verirdim :

« Benim sana gelmem daha münasiptir. İlmin ayağına gidilir. İlim ayağa gelmez». Bundan sonra öğrenmek istediğim hadîsi sorardım.

İbn Abbas, ilim elde etmek için nefsini ayaklar altına aldığı gibi, alimlerin değerini yüceltirdi.

İşte, vahiy kâtibi olan, hüküm vermede, fıkıhta, kıraatta ve fera izde [2] Medine halkının başı Zeyd İbn Sabit hayvanına binmek istiyor, Haşim oğullarına mensup genç Abdullah İbn Abbas onun huzurunda, kölenin efendisinin huzurunda durduğu gibi duruyor, özengisini ve hayvanın yularını tutuyor.

Zeyd ona :

« Vazgeç Rasûlüliah´ın (s.a.v.) amca oğlu!» diyor. İbn Abba cevap veriyor :

Biz âlimlerimize böyle davranmakla emrolunduk, Zeyd :

« Elini göster bana», dedi. İbn Abbas elini çıkardı. Zeyd onun elinin üzerine eğilip öptü ve şöyle dedi :

« Biz de, Peygamberimiz´în Ehl-i Beyt´ine böyle davranmakla emrolunduk».

Onun hakkında Tabiin büyüklerinden Mesruk fbnu´1-Ecda´ şöyle demiştir :

«İbn Abbas´ı gördüğümde; insanların en güzeli,

Konuştuğunda; insanların en güzel konuşanı,

Sohbet ettiğinde; insanların en alimi demiştim».

İbn Abbas´in elde etmek istediği ilim tamam olunca, kendisi halka Mim öğreten bîr öğretmen, Evi de müslümanların üniversitesi olmuştu.

Evet, kelimenin tam anlamıyla modern çağımızdakî bir üniversite olmuştu.

İbn Abbas´ia bizim şimdiki üniversitelerimiz arasındaki fark şudur : Bugünün üniversitelerinde yüze yakın, baazn da yüzlerce profesör bir araya gelir.

İbn Abbas üniversitesi ise, bir tek profesörün omuzları üzerinde durmaktadır. O da İbn Abbas´in kendisidir.

Arkadaşlarından birisi şöyle anlatmaktadır :

« İbn Abbas´in bir toplantısını gördüm. Eğer bütün Kureyş, onunla övünmüş olsaydı, övünç vesilesi olarak onlara yeterdi».

Halkın onun evine giden yollarda toplanmış olduğunu, hatta yolların onlara dar geldiğini gördüm. Yanına girip kapısında insanların toplandığını ona haber verdim. Şöyle dedi :

« Bana abdest suyu hazırla». Abdest aldıktan sonra oturup şöyle dedi :

« Dışarı çık ve onlara de ki : Kim Kur´an lehçeleriyle ilgili bir soru sormak istiyorsa içeri girsin». Dışarı çıktım ve onlara sö...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın