> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > İslam Fıkhı Eseleri > Mükayeseli İbadetler İlmihali > Ortak Malda Zekâtın Birlikte Ödenmesi
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Ortak Malda Zekâtın Birlikte Ödenmesi  (Okunma Sayısı 486 defa)
27 Ağustos 2012, 13:46:21
Sümeyye

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 29.261



Site
« : 27 Ağustos 2012, 13:46:21 »



Ortak Malda Zekâtın Birlikte Ödenmesi:

a) eş-Şafiî'ye göre, ortakların her biri için nisab şart değildir. Ortak mülkiyete bakılmaksızın, tek kişinin mülkiyetindeynıiş gibi malların bütünü dikkate alınarak zekât birlikte ödenir.

b) Malik'e göre, ortak mallarda zekât birlikte ödenir, ancak ortakların her biri için nisap şarttır.

İbn Rüşd'e göre, ortak inallar konusundaki bu görüşlerden hayvan ortaklığında ikinci görüş tercihe şayandır, fakat bunun dı­şında nisabın bir kişiye ait olması zekâtın ruhuna daha uygundur.

Şirketlerin veya genel olarak tüzel kişilerin zekât mükellefliği konusu, günümüzde de hem teorik, hem de mevzuat çalışmaları açısından tartışmalıdır[414].

Yusuf Kardavî'ye göre, zekât idaresi ihtiyaç duyunca, şirket­lerin zekâtı için eş-Şafiî'nin görüşü tercih edilebilir.

Muhammed Ebu Zehra, zekâtın (sınaî) şirketlerden alınaca­ğını, ortakların zekât ödemeyeceğini benimsemektedir. Çünkü ze­kât, onlara gelenden mahsub edilmiştir. Gelir onlara safi olarak ulaşır. Nitekim, Ebu Zehra'nın başkanlığında hazırlanan 1948 ta­rihli zekât kanunu tasarısı, ticarî olsun, sınaî olsun, şirketlerin sermayelerini ve hisselerini zekât konusu yapmıştır.

Suudi Arabistan'da bütün anonim ve zekât mükellefi olan di­ğer şirketlerden zekât tahsil edilmektedir. [415] Bütün ticarî ve sınaî şirketler, 393 sayılı Zekât Kararnamesi (Lâihatu'z-Zekât) gereğince, ödemesi gerekli zekâtı belirlemek üzere muntazam muhasebe defterleri tutmakla yükümlüdür.

1986 tarihli Sudan Demokratik Cumhuriyeti Zekât Kanunu (m. 12), “kişi” tabirini kullanarak zekât mükellefini belirtir. Bu, tüzel kişileri de içerir; malikler birden çok olunca veya mülk, tek bir mülk kabul edilebilecek biçimde karışınca, nisabı bulduğu takdirde tek bir mülk gibi zekât ödeneceği anlamına gelir. Bu anlayış, özellikle şirketler, ortaklıklar, şayi mülkiyet ve aile mülkiyetine uygu­lanır.

Kuveyt'te de kamu ve özel sektör şirketlerinin zekât mükellefi olacağına dair bir tasarı bulunmaktaydı. Buna göre, ortaklarından biri müslüman olduğu ve sermayesi belli bir miktarı (yarım mil­yon dinarı) aştığı takdirde, Kuveyt'te iş yapan şirketler zekât mü­kellefidir.

Osman Huseyn Abdullah'ın hazırladığı zekât kanunu tasarısı (m. 2/3, 11/3) da, şirketlerin gerçek kişiler gibi işlem göreceğini, zekâtı müdür veya başka sorumlunun ödeyeceğini ve bir maldan iki kez zekât ödenmeyeceğini düzenlemiştir. .                       

Hukukî mevzuat elverdiği takdirde, bizzat şirketler de bu ko­nuda iç düzenleme yapabilirler. Nitekim, Mısır'da 1977'de kabul edilen 48 sayılı Faysal İslâm Bankası Kanunu  (m,  3),  bankanın, bütün işlem ve faaliyetlerde, özellikle faizli muamelenin haramlığı ve şer'an gerekli zekâtın ödenmesinde, İslama bağlı kalacağını öngörür. Bankanın ödediği zekât, üretim giderlerinden kabul edi­lir. Zekâtın ödenmesi ve şer'î yerlere harcanması işlemini, Ezher şeyhi ile Vakıflar Bakanı yürütür. [416]

Yine Mısır'da, 1980'de 115 numaralı kararla kurulan Millet­lerarası İslâm Üretim ve Yatırım Bankası'nın kuruluş sözleşmesi­nin 52. maddesi, bütün genel masraflar ve zekâtın da içinde yer al­dığı diğer giderler çıkarıldıktan sonra şirketin yıllık safi geliri­nin dağıtılmasını düzenlemiştir.

Buna karşılık, Mısır'da 1983-1984 tarihinde hazırlanan zekât kanunu tasarısı (m. 2), Hanefi Mezhebinin yolundan giderek, ortak malda zekâtın her ortağın malik olduğu ölçüde ödeneceğini benim­semiştir. Böylelikle, bu tasarının, şirketin ve genel olarak tüzel ki­şilerin zekât mükellefi olmasını kabul etmediği anlaşılır.

 
2- Nisap:
 
Kavram:

 

Sözlükte “dikilen ve konan işaret, sınır” manasına gelen “nisab”, hukuk dilinde “Zekâtın farz olması için tespitedilen en az miktar” demektir.

“Nisabı, Asgari Geçim İndirimi veya özel­likle Zekâtın İstisna Sınırı olarak da ifade etmek mümkündür. Nisap, kişiyi zengin kılar ve ona bazı mükellefi iki er yükler. Ni­saptan az malı olanlar, zengin sayılmaz ve onların bu malları ni­sabı bulana kadar aslî ihtiyaç olmakta devam eder.

Buna göre nisap, temel ihtiyaç fazlası olma durumuyla ya­kından ilgilidir. Nisap ile bir asgarî hayat standardı çizgisi çi­zilmiş olmaktadır. Bu çizginin üstünde kalanların bir çeşit sosyal güvenlik vergisi mükellefi olmaları, gerek vergileme prensipleri açısından, gerekse sosyal güvenlik prensipleri açısından son de­rece uygundur. Modern denilen vergileme prensipleri içinde de da­ima bir istisna haddi sözkonusudur. Bu had, gelir vergisinde as­gari geçim indirimi [417] şeklinde uygulanmaktadır. Asgari geçim indirimi seviyesi ile fitre ve zekâttaki hayat standardı çizgisi, birbirinden çok farklıdır. Burada, önemli olan, herkesin mükellef olması değil, belirli bir ekonomik güce ulaşmış olanların vergi mükellefi olmasıdır ki, bu bakımdan, fitre ve zekâtta çizilen çizgiyi, çok daha modern ve çok daha makul saymamız gerekir. Çünkü hiçbir mal varlığı olmayan asgari ücretli bir kimseyi vergi ödemeye mecbur tutan bugünkü sistemimiz, bu insanın ilelebet de­ğil bir dikili ağaç, evine bir halı bile almasına imkân vermez. Zira asgari ücret, -aileyi de dikkate almadan- insanın sadece tüke­tim ihtiyaçlarını karşılamaya yeter asgari geliri belirlemektedir. Bunun tamamen vergiden müstesna tutulması da, maksadı sağla­maya yetmez. İnsandan vergiyi, belirli bir varlık birikimine/asgari/sahip olduktan sonra ve belirli bir geliri aşmak şartıyla almak gerekir. İşte bu nokta da, ancak İslâmiyet'in ruhu içinde çizilen asgari hayat standardı çizgisinin üstüne çıkabilen­leri mükellef saymak suretiyle gerçekleştirilmiş olmaktadır.

Vergide iktidar (ödeme gücü) [418] bakımından ele aldığımız zaman, gerçekten vergi ödeme gücü, kanaatimizce, ancak ferdin gelir ve varlığını birlikte mütala etmekle çizilebilir. Hele bu vergi, bir sosyal güvenlik vergisi ise mutlaka varlık ve gelirin beraber ele alınması gerekir. Sahibi bulunduğu sosyal meskeni yanan bir aile reisinin, ancak ortalama bir kirayı içine aldığı kabul ve farz edilen bir asgari ücretle, yeniden ev sahibi olması mümkün olma­dığı gibi, aynı ücrete sahip fakat ev sahibi olan diğer bir kimseyle aynı vergi ödeme gücüne sahip, olduğu da iddia edilemez, işte mo­dern vergileme prensibi içinde düşünülememiş veya tatbik edile­memiş olan bu husus, zekâtta çizilen asgari sınır ile tam olarak gerçekleştirilmiştir.

Hangi seviyede ekonomik gücü olanların vergi mükellefi sa­yılması gerektiği hususu, günümüzde, bilhassa Türkiye'de çok tar­tışılmaktadır. İslâmî düşüncenin getirdiği varlık da asgariyi dik­kate almadan yapılacak vergi reformlarının modern olamayacağı açıktır.” [419]

 
Şart Olması: [420]

 

Cumhur'a göre, bütün zekât mevzuları için nisaba ulaşmak şarttır, ancak bazı hukukçular ziraat ürünlerinde nisap aranmaya­cağı görüşündedirler:

a) Cumhur ile Ebu Hanife'nin görüşünü birleştirmeye çalışan Davud ez-Zahirî'ye göre, sadece ölçüye giren ürünlerde nisap aranır, -pamuk, za'feran, yeşillikler gibi- ölçüye girmeyenlerde bu şart aranmaz.

b) Zeydiye Mezhebinden el-Bakır ve en-Nasır'a göre, hurma, üzüm, buğday ve arpa için nisap şartı aranır, diğerlerinde ise ni­sabı bulmak gerekmez.

c) İbn Abbas, Zeyd b. Ali, Nehaî, Ebu Hanife, -bir nakilde- Atâ, Mücahid, Hammad b.  Ebi Süleyman ve Ömer b. Abdilaziz'e göre, öşür ödemek için elde edilen ürünün nisabı doldurması şart değil­dir; ürün az olsun, çok olsun zekâta tâbidir. Bunlardan Ebu Hanife, zekâta tâbi malların cinsinde de, miktarında da nasların mutlak ve umumiliğine dayanmıştır

Cumhur'un görüşünün tercih edilmesi, şüphesiz zekâtın ru­hunu daha iyi yansıtır. Çünkü zekât, zenginden fakire uzanan bir çeşit yardımdır. Zenginlik ise, belli bir servetle gerçekleşir.

Birikim ve üretimden zekât alınabilmesi için belli bir biri­kim ve üretim seviyesine ulaşmak gerekir. Bu seviye yoksulluk çizgisinin üstünde bir seviyedir ve Kur'ân'da belirtilmemiş, zaman ve mekana bırakılmıştır. Kur'ân-ı Kerîm'de bu seviye, yoksulluk çizgisinin üstü olarak belirlenmiş, başka hiç bir maddî ölçüye yer verilmemek suretiyle zamana ve mekana göre değişebileceği ger­çeği gün gibi aşikâr kılınmıştır. Gerçekten, “yoksula, muhtaca.., verin” emri içinde zamana ve mekana göre değişmesi gereken bir asgari geçim seviyesi gizlidir. İslâmiyet'in ilk döneminde ve dört halife devrinde bu çizgi hadislere göre tatbik edilmiştir. Çizginin bir ülkedeki hayat sıtandardı ile yakından ilgili olduğu, zekâtın varlık ve üretime dayalı olmasından kolaylıkla anlaşılabilir. Bu seviye de, ekonomik gelişmeye paralel olarak, devamlı yükselen bir seviyedir. Zekât, bu yükselişi, bütün cemiyete yaymak gibi, son derece önemli bir rol oynamaktadır.

Yoksulluk çizgisinin üstünde olan bu çizgi, günümüzdeki as­gari ücret ve asgari geçim seviyesi gibi çizgilerden farklıdır. Bu farklılık, asgarî ücreti ve asgarî geçimin, sadece gelire nispetle ifade edilmiş çizgiler olmasındandır. Zekât ise, sadece üretim (yani gelir) değil, aynı zamanda varlıkla da ilgilidir. Bu sebeple, zenginlik çizgisi de diyebileceğimiz bu asgari hayat standardı çizgisini çizmek çok daha zordur.

Yeterlilik çizgisi varlıkla ilgili olarak, eskiye kıyasla çizi­lmez. Çünkü günümüzde varlık veya sermaye unsurları son derece çeşitlenmiştir. Sadece altın, gümüş ve hayvandan ibaret değildir. Varlığa dahil taşınır ve taşınmaz malların bir kısmı da sermaye malı vasfında değildir. Dolayısıyla, sermaye malı vasfında olmayan ve hemen hemen hudutsuz çeşidi olan değerlerin hangileri ve ne kadarı zenginlik çizgisinin altında tutulacaktır ve çizginin gerçek seviyesini bulmak için bunlara asgari ne kadar sermaye malı eklemek gerekecektir? Bu sorunun cevabı na...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Ortak Malda Zekâtın Birlikte Ödenmesi
« Posted on: 28 Mart 2024, 20:02:03 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Ortak Malda Zekâtın Birlikte Ödenmesi rüya tabiri,Ortak Malda Zekâtın Birlikte Ödenmesi mekke canlı, Ortak Malda Zekâtın Birlikte Ödenmesi kabe canlı yayın, Ortak Malda Zekâtın Birlikte Ödenmesi Üç boyutlu kuran oku Ortak Malda Zekâtın Birlikte Ödenmesi kuran ı kerim, Ortak Malda Zekâtın Birlikte Ödenmesi peygamber kıssaları,Ortak Malda Zekâtın Birlikte Ödenmesi ilitam ders soruları, Ortak Malda Zekâtın Birlikte Ödenmesiönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes