Çeşitli Konulara Dâir

Çeşitli Konulara Dâir

Bir kimsenin düşmanı haksız yere öldürülse, o da düşmanının öldürülmesine sevinse bu sevinme günah mıdır, değil midir?

Deriz ki: Eğer kişi, öldürme günahı ile Allah'a isyan edilmesinden dolayı sevinirse bu sevinme ne kötü bir sevinmedir! Düşmanının şerrinden kurtulduğuna, insanların da onun haksızlık ve zulmünden kurtulmasına sevinip, onu öldürmekle Allah'a isyan edilmesine sevinmezse iki sevincin sebebi arasında fark bulunması sebebiyle bunda bir sakınca yoktur.

Kişi "sevincimin hangi sebeple olduğunu bilmiyorum" derse yine günah söz konusu değildir. Çünkü zahire göre bir insan düşmanının başına gelen musibet onu rahatlattığı ve düşmanı ile alay etme fırsatı bulduğu için sevinir. Yoksa onun başına gelen şeyin bir günah olmasına sevinmez. Bu yüzden düşmanının başına gelen musibet Allah'ın takdir ettiği bir musibet de olsa sevinir.

Şu sorulabilir: îsyankâr kişi günah işleme anında sevinirse bu sevinmesi sebebiyle günaha girer mi?

Deriz ki: Bunun bir günah olması yönünden sevinirse günaha girer. Bunun günah olmasına bakmaksızın lezzeti sebebiyle sevinirse sevinmesi sebebiyle günah söz konusu olmaz. Günah yalnızca işlenen şeyin günah olması ile alakalıdır. Yüce Allah en doğrusunu bilir.

[Mushaf'lara saygı göstermek]

Mushaflara gösterilen saygının türleri şunlardır:

1- Bunun en üstünü içindeki ile amel etmektir.

2- Mushafları necis şeylerden uzaklaştırmak.

3- Sümük ve balgam gibi pis şeylerden uzaklaştırmak.

4- Abdestsizlerin, cünüplerin ve hayızhlarm taşımamaları. Tek başına ve-

ya eşyalarla birlikte taşımamak.

Mushaflar için ayağa kalkmak ise ilk dönemde bilinmeyen bir bidattir.

Yukarıda belirttiğimiz saygı fiilleri Alemlerin Rabbi olan Allah'ı yüceltmek, O'nun kitabını başkalarının kitapları ile eşit tutmamak ve O'nun kitabını yüceltmek için yapılır.

[Mescidlere saygı göstermek]

Mescitlere saygı göstermek buraları; necasetlerden, sümük ve balgam gibi pisliklerden, hayızlı, cünüp kişilerin bulunmasından, alım-satım gibi muamelelerden, ses yükseltmekten, kaybolan şeyleri ilan ederek aramaktan, çocukların ve delilerin girmesinden, vali ve hakimlerin sürekli bir şekilde oraları meclis edinmesinden korumakla olur. Çünkü buralar mahkeme gibi kullanılırsa yaygın duruma göre burada mahkeme olunan iki hasımdan biri yalan söylemekte olup haksızdır. Mescitlerin batıl şeylerin yapılmasından korunması ve ancak yapılış amacına uygun kullanılması gerekir.

Eski olması, ziyaret amacıyla oraya yolculuk yapılmasının teşvik edilmesi, oraya uğrayan peygamberler, veliler ve salihlerin çokluğu sebebiyle Mescid-i Aksa'nın hürmeti diğer mescitlerden daha üstündür. Mescid-i Nebevi Mescid-i Aksa'dan daha üstündür, Mescid-i Haram da Mescid-i Nebevi'den daha üstündür, çünkü faziletler ve hükümler yalnızca Mescid-i Harama aittir.

Mescitlere saygı gösterilmesi Allah'ın evi olan yapıların insanların evlerinden ayırdedilerek Allah'a saygı gösterilip yüceltilmesidir.

[Namaz Vakitlerinin Hikmetleri]

Namaz vakitleri güneşin belli mekanlardaki hareketlerine ve varış yerlerine bağlı olarak tertip edilmiştir. Güneşin bu noktalara hareket ettiği bunu gösteren emarelerle bilinir.

Güneşin tam tepe noktasında olması nafile namazların mekruh olmasının sebebidir, güneşin batıya meyletmesi öğle namazının vacip olmasının sebebidir. Her şeyin gölgesinin kendi boyu kadar olması ikindi namazı ve ona bağlı diğer hususların sebebidir. Güneşin sararması namazın mekruh olmasının sebebidir. Güneşin batması akşam namazının sebebidir. Şafağın kaybolması yatsı namazının sebebidir. Gecenin son üçte biri isteyenlere Allah tarafından dileklerinin verilmesinin, dua edenlerin dualarının kabul edilmesinin, tevbe edenlerin bağışlanmasının sebebidir. Fecrin görülmesi sabah namazının sebebidir. Güneşin doğması nafile namaz kılmanın mekruh olmasının sebebidir. Güneşin bir mızrak boyu yükselmesi kuşluk namazı ve diğer nafile namazların kılınmasının caiz olmasının sebebidir. İbadetler meşakkat sebebiyle gece ortasında farz kılınmamıştır. Geceleri nafile ibadet yapmanın meşru kılınması isteyenlerin ibadet yapma imkanlarının ortadan kaldırılmaması içindir.

En uzun vakit yatsı vakti, en kısa vakit akşam namazı vaktidir. En doğru görüşe göre akşam namazı vakti şafağın kaybolmasına kadar sürer. Vakitlerin kısalık ve uzunluğunun hikmetine dair itimat edilecek bir şeye rastlamadım.

Namazlar bir vakitte toplanmamış, farklı vakitlere dağıtılmıştır, çünkü namazların tek vakte toplanması hem zor hem de usandırıcıdır. Ayrıca çoğunlukla kişi uzun süre huzur ve huşu durumunu koruyamaz. Huzur ve hu-şuyu kaybeder, tekrar kazanması ancak zor bir çaba ile olur. Bu sebeplerle namazlar bu vakitlere dağıtılmıştır. Namazlar birbirine yakın tutulmuştur, çünkü bunların arası uzun olsa kişi Rabbini unutur. Bu yüzden Allah şöyle buyurmuştur: "Benim zikrim için namaz kıl",[94] yani beni hatırlamak için namaz kıl.

Yüce Allah kendisini zikredeni zikreder, şükredenin şüKrüriü kabul eder. Namaz hem Allah'ı zikretmeyi hem de ona en faziletli şekilde şükretmeyi içerir. O'na şükretmek O'na itaat etme ve isyandan kaçınmakla olur. O'nun bizim şükrümüzü kabul etmesi ise sevap vermesi ve ikram etmesi İle olur. O şöyle buyurmuştur: "Kim fazladan iyilik yaparsa şüphesiz Allah şükrü kabul eden, bilendir."[95] Yani Allah fazladan iyilik yapana sevap vererek şükrü kabul eder, onun yaptığı iyilik az olsun çok olsun bunu bilir. Ona fazladan yaptığı taatin azlık ve çokluğuna göre karşılık verir.

Namaz kılınması mekruh olan beş vakitte namazın mekruh olmasının ve gerekçe olarak; güneşin şeytanın iki boynuzu arasından doğması olarak gösterilmesinin, güneş tam tepede iken ve batarken şeytanın güneşe yakın olmasının anlamını kavrayamadım.

Güneşe tapanların bu vakitlerde ona dönerek tapındıkları gerekçe olarak gösterilmişse de bu doğru değildir. Allah'tan başkasına tapılan vakitlerde Allah'ı yüceltmek daha iyidir, çünkü bu düşmanları öfkelendirir. Bilmediğim konuda zorlama yorumlar yapmak, anlamadığım şeye cevap vermek istemem. Yüce Allah'ın, peygamberimizin kastettiği şeyi bana bildirmesini umarım.

Sonra yukarıda belirtilen gerekçe doğru olsa bile sebebi olan bir namazla olmayan bir namaz arasındaki fark nedir?

Uygun olan şey müşkİl durumu müşkil, açık durumu da açık olarak kabul etmektir. Bunun dışında zorlamalara girenler cehalet ve yalandan uzak kalamaz. Eğer güneş, bazılarının zannettiği gibi Rabbine itaat eden bir canlı ise bu hareketlerinde onun itaatine uymamız emredilmiştir. Hayırlarda başkasına uymak meşrudur.

[Harp Ehlinin Malları]

Harp ehlinin mallan dört kısımdır:

1- Hırsızlık ile alınanlar. Bu, yalnızca alana ait olur. Nitekim mubah mallar da onu alana ait olur. Bunun beşte biri devlete verilmez.

2- Muameleler ile alınanlar. Bu durumda bedellerin onlara verilmesi gerekir. Çünkü vedia, emanetler ve muameleler konusunda onlara hiyanet etmek caiz değildir. Zira Yüce Allah hainleri sevmez.

3- Savaşta harp ehlinden birini öldüren kişinin onun üzerinden çıkanları alması. Bunun beşte biri devlete verilmez, bu tümüyle öldürenlere ait olur. Çünkü Öldüren, Öldürdüğü kişinin müslümanlara verebileceği zararı önlemiştir. Aym şekilde bir müslüman bir kâfirin elini veya ayağını keserse üzerinden çıkan mallarda hak sahibi olur. Çünkü organlarını keserek onun müslümanlara verebileceği zararı önlemiş, bir anlamda onu öldürmüştür.

4- Herhangi bir savaş söz konusu olmaksızın onlardan alman fey. Hz. Peygamber (s.a.v:) hayatta iken bu onun payı idi. Zira müşrikleri korkutma gücüne sahipti. Bir aylık mesafeden onların kalbine korku salardı. Onun ölümünden sonra ise en doğru görüşe göre bu fey beşe ayrılır. Beşte dördünün ne yapılacağı konusunda iki görüş vardır:

Birincisi; bunlar müslüman ordulara aittir, çünkü kafirleri korkutma konusunda onlar Hz. Peygamber'in yerini almıştır.

ikincisi; bunlar müslümanlarm maslahatları için harcanır. Çünkü bu daha genel ve yararlıdır. Orduların düşmanı korkutması Hz. Peygamber'in korkutmasının, bir aylık mesafeden korku salmasının yerini almaz.

Diğer bir görüşe göre ise feyin tümü ganimetin beşte birinin harcama yerlerine harcanır. Kur'an'ın zahirine uygun olan da budur.

Ganimetin beş paya ayrılıp birinin ayette belirtilen yerlere harcanmasında maslahatların bulunduğu açıktır. Beşte dördü ise ganimeti alanlara aittir. Çünkü at sürüp savaşmak, ordunun sayısını çoğaltmak suretiyle bu ganimetin kazanılmasına onlar sebep olmuştur. Hz. Peygamber'in beşte dört içindeki payı bir süvari payı kadardı. Bu da beşte birin içindeki beşte bire ek olarak üç paydır.

Şu sorulabilir: Düşmana karşı koyma konusunda süvariler birbirinden farklı oldukları halde niçin ganimetten eşit pay alırlar?

Deriz ki: Her birinin savaşta ne ölçüde yararlı olduğunu tespit etmek imkansız olduğundan düşraana karşı daha şiddetli savunma yapan ile daha hafif savunma yapanı eşit kabul ettik. Nitekim orduya sonradan katılan ile bizzat savaşanları da eşit kıldık. Savaşma ve düşmana karşı koyma konusunda yayalar arasında da fark olduğu halde onlar da eşit pay alırlar.

Galip gelmek, mağlup için çok zor, gam ve acı verici, galip olan için sevindirici, mağlup olan ile alay etmeyi onu utandırmayı sağlayan bir durumdur. Bu caizdir. Hatta kafirlere ve öldürülmesi gerekenlere galip gelindiğinde vacip olur. Öldürülmesi caiz olanlarda galip olma maslahatı baskın olduğundan caizdir.

Kumarda galip gelmek ise haramdır. Kumar il...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın