Peygamberimiz as ın Yazıcıları

Peygamberimiz Aleyhisselamın Yazıcıları

Peygamberimiz Aleyhisselam; Mekke´de iken, yazdıracağı yazılara, Kureyşîlerin yaptığı gibi "Bismikallâhümme=Ey Allah! Senin isminle başlarım!" diyerek başlatırdı.

Hûd sûresinin 42. âyeti nazil olunca, âyetteki "Bismillah" cümlesini yazılanın başına koydurmaya başladı.

İsrâ sûresinin 110. âyeti nazil olunca, âyette geçen "er-Rahmân" ismini de katarak, yazılarına "Bismillâhirrahmân!" başlığını koydurmaya başladı.

Nemi sûresinin, Besmele´nin tam şeklini içine alan 30. âyeti nazil olduktan sonra da, yazılarını "Bismillâhirrahmânirrahîm" ile başlatırdı.[284]

Peygamberimiz Aleyhisselamın yazıcıları şu kişilerdi:

1- Hz. Ebu Bekir,

2- Hz. Ömer,

3- Hz. Osman.[285]

Hz. Âişe, Cebrail Aleyhisselam Peygamberimiz Aleyhisselama vahiy getirdiği zaman, Peygamberimiz Aleyhisselamın "Ey Useym! Yaz!" buyurarak vahyi Hz. Osman´a yazdırdığını bildirmiştir.[286]

4- Hz. Ali.

Peygamberimiz Aleyhisselam; muahede ve musâlaha yaptığı zaman, bunlara ait yazılan genellikle Hz. Ali´ye yazdırırdı.[287]

Nitekim, Kureyş müşrikleriyle Hudeybiye´de yaptığı muahedeyi de ona yazdırmıştı.[288] Hz. Ali, ayrıca, şahıslarla ilgili yazıları,[289] mülk fermanlarını da yazardı.[290]

5- Übeyy b. Ka´b,

6- Zeyd b. Sabit.

Medine´ye geldiği zaman Peygamberimiz Aleyhisselamın yazılarını Ensardan ilk yazan Übeyy b. Ka´b idi ve yazdığı yazıların sonuna "Filan oğlu filan yazdı" diyenlerin de ilki idi.

Medine´de Peygamberimiz Aleyhisselama inen vahiyleri Peygamberimiz Aleyhisselamın huzurunda ilk defa yazmaya başlayan Müslüman da Übeyy b. Ka´b idi.[291]

Übeyy b. Ka´b bulunmadığı zaman, Zeyd b. Sabit yazardı.[292]

Zeyd b. Sabit vahiyleri imlada üstaddı.[293]

Kendisinin vahiyden başka yazılacak yazıları yazdığı da olurdu.[294]

Peygamberimiz Aleyhisselam nazil olan âyetlerin hangi sûreye ve onun neresine konulacağını da yazıcıya bildirirdi.[295]

Bu da, Peygamberimiz Aleyhisselama Cebrail Aleyhisselam tarafından bildirilmiş bulunurdu.

Nitekim, Peygamberimiz Aleyhisselam:

"Bana Cebrail (Aleyhisselam) geldi. Şu İnnallâhe ye´muru bil´adli...1 âyetini şu sûrenin şurasına koymamı bana emretti" buyurmuştur.[296]

Zeyd b. Sabit der ki:

"Vahyi Resûlullah Aleyhisselamın huzurunda yazardım.

Yazıp bitirdiğim zaman:

´Yazdığını oku!1 buyururdu.

Eğer ondan yazılmayan birşey kalmışsa eklettirir, fazla birşey olmuşsa çıkarttırırdı.[297]

Bana:

´Ey Zeyd! Sen Yahudilerin yazısını benim için öğren!

Ben, vallahi, bana ait yazılar hakkında Yahudilere hiç emniyet edemem, güvenemem!´ buyururdu.

Ben de, yanm ay geçmeden onu öğrendim ve hatta İbranice okuyup yazmakta maharet kazandım.

Yahudilere birşey yazacağı zaman, onu, Resûlullah Aleyhisselam için ben yazardım.[298]

Resûlullah Aleyhisselam bana:

´Sen Süryanice´yi de güzelce yazabilir misin? Bana Süryanice yazılar geliyor1 buyurdu.

Ben:

´Hayır! Süryanice yazmasını bilmem!´ dedim.

Resûlullah Aleyhisselam:

´Sen onu da öğren!´ buyurdu.

On yedi günde de, onu öğrendim..."[299]

Bunun üzerine, Zeyd b. Sabit, Peygamberimiz Aleyhisselama gelen Süryanice yazılan da okur-du.[300]

Vahiy yazılırken, kağıt yerine, kürek kemikleri,[301] yassı hurma dalları, beyaz ve yassı taşlar,[302] yazı yazmaya elverişli bez ve hırka parçaları... gibi şeyler kullanılırdı.[303]

7- Zübeyr b. Avvam,

8- Halid b. Saîd,

9- Eban b. Saîd,[304]

Halid b. Saîd, Besmele´yi ilk yazan zât idi.[305]

Peygamberimiz Aleyhisselam şahıslarla ilgili yazılarından bazılarını ona yazdırmiştir.[306]

10- Hanzaletü´l-Üseydî,

11- Alâ b. Hadramî,

12- Halid b. Velid,

13- Abdullah b. Revâha,

14- Muhammed b. Mesleme,

15- Abdullah b.Sa´d,

16- Abdullah b. Übeyy b. Selûl,

17- Mugîre b. Şube,

18- Amr b.Âs,

19- Muaviye b. Ebu Süfyan,

20- Cüheym b. Salt,

21- Muaykıb b. Ebi Fâtıma,

22- Şurahbil b. Hasene,[307]

23- Abdullah b.Zeyd,[308]

24- Erkam b. Ebi´l-Erkam,[309]

25- Ukbe,[310]

26- Alâ b. Ukbe.[311]

27- Sabit b. Kays b. Şemmas,[312]

28- Talha b. Ubeydullah,

29- Yezid b. Ebu Süfyan,

30- Ebu Eyyub Halid b. Zeyd el-Ensârî,

31- Büreyde b. Husayb,

32- Husayn b. Numeyr,

33- Ebu Seleme el-Mahzumî,

34- Abdullah b. Abdulesed,

35- Huvaytıb b. Abduluzzâ,

36- Ebu Süfyan b. Harb,

37- Hâtıb b. Amr.[313]

38- Abdullah b. Erkam,

Peygamberimiz Aleyhisselamın annesi Hz. Âmine, Abdullah´ın babası Erkam´ın halası idi.[314]

Peygamberimiz Aleyhisselama biryazı geldiği ve:

"Buna, benim tarafımdan, kim cevap yazar?" diye sorduğu zaman, mecliste Hz. Ömer gibi zâtlar bulunduğu halde, Abdullah b. Erkam:

"Ben!" derdi.

Peygamberimiz Aleyhisselam da onayazdınr, mühürletirdi.

Kendisi güvenilir bir zât olduğu için, Peygamberimiz Aleyhisselam, hükümdarlardan gelen yazıları yanında saklamasını da ona emrederdi.

Abdullah b. Erkam, Peygamberimiz Aleyhisselamdan sonra, Hz. Ebu Bekir´in ve Hz. Ömer´in de yazı lan nı yazardı.[315]

Hz. Ömer onu Beytülmâl (Hazine) Bakanlığına da tayin etmişti.

"Ben Allah´a karşı Abdullah b. Erkam´dan daha haşyetli, daha korkulu ve saygılı bir kimse görmedim!" der;

Kendisine de:

"Eğer senin geçmiş kavimlerde bir benzerin olsaydı, ben hiçbirini sana tercih etmezdim!" derdi.

Hz. Osman da, Abdullah b. Erkam´ı Beytülmâl (Hazine) Bakanlığına otuz bin, diğer rivayete göre yıllık üçyüz bin dirhem tahsisatla tayin etmişse de, Abdullah b. Erkam kabul etmemiş;

"Ben bu vazifeyi Allah için yaptım. Benim ecrim de Allah´a düşer!" demiştir.[316]

[284] İbn Sa´d, Tabakâtü´l-kübrâ, c. 1, s. 263-264.

[285] İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 69, İtan E ar, Usdu´l-gâbe, c. 1, s. 62,İbn Seyyid, Uyûnu´l-eser, c. 2, s. 315, Ebu´l-Fidâ, el-Bidâye ve´n-nihâye, c. 5, s. 339, Kastalânf, Mevâhibu´l-ledünniye, c. 1, s. 284, 285.

[286] Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 6, s. 250, Muhibbut-Taberî, Rıyâdu´n-nadrâ, c. 2, s. 129.

[287] İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 69, İbn Esîr, Usdu´l-gâbe, c. 1, s. 62.

[288] İbn İshak.İbn Hişam, c. 3, s. 331, Vâkıdî, c. 2, s. 610, Abdurrenak, c. 5, s. 337, Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 325, Buhârî, c.3,s.181.

[289] İbn Sa´d, Tabakât, c. 1, s. 267, 268, 272.

[290] İbn Sa´d, Tabakât, c. 1, s. 274, 285.

[291] İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 68, İbn Esîr, Usdu´l-gâbe, c. 1, s. 62

[292] Taberî, Târih, c. 3, s. 182, İ bn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 68, İbn Esîr, Usdu´l-gâbe, c. 1, s. 62, Ebu´l-Fidâ, el-Bidâye ve´n-nihâye, c. 5, s. 340.

[293] Zehebî, Si yem a´lâmi´n-nübelâ, c. 1, s. 349.

[294] İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 865.

[295] Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 57, Ebu Dâvud, Sünen, c. 1, s. 208, 209, Hâkim, Müstedrek, c. 2, s. 330, Beyhakî, Sünenü´l-kübrâ, c. 2, s. 42.

[296] Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 218, Ebu´l-Fidâ, Tefsfr, c.2,s. 583, Heysemî, Meonau´i-zevâid.c. 7, s. 48, 49,Suyûtî, Dürru´l-mensûr, c. 4, s. 128.

[297] Sehâvi", I râkPni n E Ifi yye şerhi F ethu´ l-m uğfs, c. 2, s. 16 5.

[298] Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 186.

[299] Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 182, Zehebî, Siyeru a´lâmi´n-nübelâ, c. 2, s. 307.

[300] İbn Abdilberr, İstiâb, c. 2, s. 538.

[301] Buhârî, Sahih, c. 5, s. 210.

[302] Buhârî, Sahih, c. 6, s. 98.

[303] Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 185, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 210.

[304] İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 69, İbn Esîr, Usdu´l-gâbe, c. 1, s. 62.

[305] İbn Abdilberr, İstiâb, c. 2, s. 421.

[306] İbn Sa´d, Tabakâtü´l-kübrâ, c. 1, s. 265, 273, 274, 279, 284, 285.

[307] İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 69, İbn Esîr, Usdu´l-gâbe, c. 1, s. 62, 63.

[308] İbn Sa´d, Tabakât, c. 1, s. 266, 267.

[309] İbn Sa´d, Tabakât, c. 1, s. 268, 269, 274.

[310] İbn Sa´d, Tabakât, c. 1, s. 271 .

[311] İbn Sa´d, Tabakât, c. 1, s. 271 - 273.

[312] İbn Sa´d, Tabakât, c. 1, s. 286.

[313] İbn Seyyid, Uyünu´l-eser, c. 2, s. 315, 316.

[314] İbn Esîr, Usdu´l-gâbe, c. 3, s. 172.

[315] İbn Abdilberr, c. 3, s. 865-866, İbn E sfr, Usdu´l-gâbe, c. 3, s. 173.

[316] İbn Abdilberr, c. 3, s. 866, İbn Esîr, c. 3, s. 173, Zehebî, Siyeru a´lâmi´n-nübelâ, c. 2, s. 344, 345.

M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 3/136-141.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın