Darulharpte atın payı

Darulharpte Atın Payı

1607- Yolu geçtikten sonra atı ile savaşa katılanların süvari payını almayı hak ettiğini belirtmiştik. Savaşta kişinin atı telef olsa veya öldürülse, süvari payını almaya hak kazanır. Ganimetler kendisi piyade olduktan sonra alınmışsa, yahut düşman onun atım alıp sahip olmuşsa, yine süvarinin alacağı payı hak eder. Çünkü bu durumda süvarinin payını alamaz, dersek insanlar atlarının telef olması yahut piyade durumuna düşmeleri korkusuyla savaşa katılmaktan kaçınır. Halbuki devlet başkanı müslümanlan savaşa daha çok teşvik eden şeyi yapması lazımdır. Sonra, pay almayı hak etmek savaşmak amacıyla darulharpte atın masrafını çekmekle olur, yoksa süvari olarak savaşmakla değil.

Nitekim deve yavruları üzerinde yahut kale kapılarında veya gemilerde savaşacak olursa, bunlardan süvari olanlar süvarilerin alacağı payı hak eder. Huneyn günü Resulullah süvarilere pay vermiştir. Halbuki piyade olarak kaleleri fethetmişlerdi.

Anlıyoruz ki muteber olan, darulharpte atın masrafını yüklenmektir, yoksa at üzerinde savaşmak değildir.

1608- Atım esirgeyip karargahta bir ahırda bağlar ve piyade olarak savaşırsa, yine süvari payını almaya hak kazanır. Şüphesiz savaşta atının isabet almış olması, süvari payını öncelikle almasını sağlar.

1609- Darulharbe piyade girip bir at satın alsa ve üzerinde savaşsa, piyade payını alamaz. İbn Mübarek'in rivayetinde süvarinin payını hak eder.

Çünkü üzerinde savaşmak için darulharpte atın masrafına katlanmıştır. Sonra, yolu geçmek savaşmak gibidir. Yolu geçmekle süvarinin payını hak ediyorsa, fiilen at üzerinde savaşmakla bu payı hak etmesi evleviyetle olur.

Rivayetin zarihine göre bunun izahı şudur: Bir şeyi hak etmenin sebebinin oluşması, yolun geçilmesidir. Bunu yapan adam için piyade payı almanın sebebi gerçekleşmiş olur. Bundan sonra değişmez. Sonra, devlet başkanının fertlerin ayrı ayrı bütün durumlarını tesbit etmesi ve gözönündü bulundurması zordur. Onun için kolaylık olması bakımından yolu geçmiş olmayı gözönünde bulundurmak gerekir. Çünkü normal olarak ordu o sırada giriş ve çıkış halinde olur. O sırada kim süvari olarak kayda geçmişse, durumu daha sonra değişse bile, süvarinin payını almaya hak kazanır. Durumu daha sonra değişmiş olsa bile, bu sırada piyade olarak kaydedilenler de piyade payını alırlar.

1610- Çok yaşlandığı için zayıf düşmüş veya binilemiyecek kadar küçük bir tay üzerine binip gelse, süvarinin payını alamaz.

Çünkü bindiği hayvan savaşmaya elverişli değildir, Böylece piyade gelmiş olduğu anlaşılır. Durumu katır, deve veya eşek üzerine binip gelenin durumundan geri olup bunlara binerek gelenlere ancak piyade payının verildiğini belirtmiştik.

1611- Üzerinde savaşılamayacak kadar at zayıf olsa ve iyileşinceye kadar müslümanlar bir ganimet almamışlarda, kıyasa göre sahibine piyade payı vardır.

Çünkü yolun geçilmesi sırasında üzerinde savaşmaya elveriyli bir ata sahip değildi. At iyileştikten sonra ancak üzerinde savaşılacak bir ata sahip olmuş sayılır. Onun için darulharpte at satın alan veya tay üzerine binip gelen ve binilecek duruma gelmesi için uzun müddet bekliyen kişi durumunda olur. Ama istihsan yaparak şöyle denmiştir:

1612- Atın iyileşmesinden önce ve sonra alınan her ganimetten kendisine bir süvari payı verilir.

Çünkü ancak üzerinde savaşmak için bu atla gelmiştir. Yine ancak bunun için masrafını çekmiştir. Sözkonusu at daha önce üzerinde savaşılacak durumda iken daha sonra geçecek olan bir sebepten elverişsiz duruma düşmüştür. Bu sebep ortadan kalkınca artık engel yokmuş gibi olur.

Ama tay böyle değildir. Üzerinde savaşmaya elverişli değildi. Sadece darulharpte ilk defa bu işe elverişli olmuştur. Onun durumu darulharpte bir at alan kişinin durumu gibi olur.

Bu farkı şöyle bir örnekle anlatalım; Evlenme yaşının altında olan kadın kocasından nafaka alamaz. Çünkü kadınlık görevine elverişli değildir. Kendisiyle cinsi münasebet kurulamayacak kadar hasta olan kadın da kocasından nafaka alamaz. Çünkü daha önce kocasına hizmete elverişliydi. Ama bu yakında geçecek bir sebeple engellenmiştir.

Yolun geçmesi sırasında hastalanır veya bir tarafı kırılacak olursa, atın durumu da bu şekildedir. Ama yaşlılığından zayıf düşmüşse, bunun geçmesi söz konusu değildir.

1613- Bir müslüman darulharbe süvari olarak girdikten sonra atı öldürülse ve ganimetler alınmadan önce esir düşse, ondan sonra ordu ganimet alsa ve kendisi kurtulup orduya katılıncaya kadar ganimetleri darulharpten çıkarmazlarsa, adam süvari payım alır.

Çünkü yol geçildiği zaman onlarla beraber bunu hak etmiş ve darulis-lamda ganimetlere sahip olmada da onlara ortaklık yapmıştır. Onun için süvari payını alır.

Sanki onlardan ayrılmamıştır.

Çünkü ortadan kalkabilecek bir sebeple onlardan ayrılmaya maruz kalmıştır. Sebep ortadan kalkınca, yokmuş gibi olur,

1614- O ordu gitmiş ve yerine başka bir ordu gelmiş, kendisi de düşmandan kurtulup bu Orduya katılmış, ondan sonra müslümanlar ganimetler almışsa, adam piyade payım alır ve ilk ordu zamanında alınan ganimetlere ortak olmaz.

Çünkü onlarla ortak olmasını gerektirecek sebep, meydana gelmemiştir. İlk ordunun danılislama çıkmasıyla da sözkonusu sebep artık ortadan kalkmış olur. Zaten ordu darulislama çıkarken kendisi onlarla beraber olmamıştır. Dolayısıyla pay alması mümkün değildir. Ama ikinci orduya katıldığı ve onlar da ganimet aldıkları için kendisi de pay almayı hak etmiştir. Bu durumu gözönünde bulundurulur.

1615- İkinci orduya piyade olarak katılırsa, piyade payını alır, süvari olarak katılırsa süvari payını alır. Tıpkı darul-harpte müslüman olup orduya katılan yahut darul-harpte eman verilen bir tüccar iken orduya katılan kişi gibi. Bundan dolayı daha Önce alman ganimette payı yoktur.

Çünkü bu ganimetler alındığı zaman pay almasını gerektirecek sebep mevcut olmamıştır.

1616- Ama müslümanlar bir çarpışmaya girer ve o da onlarla beraber çarpışırsa, piyade olarak onlara katılmışsa piyade payını, düşmandan satın aldığı veya onlardan hibe olarak aldığı bir at üzerinde süvari olarak katılmışsa, süvari payını almaya hak kazanır.

Çünkü o at kendisine ait sayılır ve bundan dolayı da süvari payını alır.

1617- Bu atı düşmandan zorla almışsa, adam piyade sayılır ve at fey1 olur.

Çünkü o ata ordunun himayesi ile sahip olmuştur. Onun için ganimet kapsamında olur. Ordu bu ganimette kendisine ortak olur. Ganimetten olan bir atla adam süvari de sayılmaz.

Nitekim o at üzerinde savaşma hakkı da yoktur.

1618- Dinden dönüp düşmana katıldıktan sonra tekrar müslüman olup orduya katılacak olursa her durumda esir ve durulhapte müslüman olan kişi mesabesinde olur.

1619- Orduya varmadan atları telef olacak olursa, piyade sayılırlar.

Çünkü onlar için orduya katılmak darulislama giren kişinin yolu geçmesi mesabesindedir.

Ama imdat ve yardım istedikleri takdirde kendilerine yardımcı olabilecek kadar orduya yaklaşmış ve bu durumda atları telef olmamışsa, o zaman süvarinin payını almaya hak kazanırlar.

Çünkü orduya süvari olarak ulaşmışlardır. Sanki orduya katılmışlardır.

Ondan sonra atları telef olmuştur.

1620- Devlet başkanının emri ile bir müslüman ordunun peşinde süvari olarak darulharbe girse ve atı telef olduktan sonra askerlere piyade olarak yetişse, kendisine süvari payı verilir.

Çünkü darulharbe süvari olarak cihad için girmiştir. Ganimette ortaklığı hak etmesi bakımından orduya katılmış gibidir. Belirttiğimiz gibi orduya destek olanlar gibidir. Devlet başkanının izni ile girdiği için bu adam da destek sayılır.

1621- Devlet başkanı ordudan sonra insanların darulharbe girmelerini yasaklamışsa, yukarıdaki şartlarda, kişilerin darulharbe girip orduya katıldıkları günkü durumlarına bakılır.

Adam hırsız ve saldırgan olarak girmiş olur. Devlet başkanının izni dışında girdiği için mücahid olarak girmiş sayılmaz. Nitekim giren adam tek başına bir ganimet alacak olsa, ondan beşte bir alınmaz. Halbuki devlet başkanının izniyle girenlerin durumu böyle değildir. Birincinin aksine iltihak etmeden önce ordunun aldığı ganimetlere ortak da olmaz. Bunun durumu esirin durumu gibidir. Damlharpte müslüman olup mücahid olarak islam ordusuna katılan kişinin katıldığı zamanki durumuna bakıldığı gibi.

1622- Müslüman veya zimmet ehlinden tüccarlar süvari olup islam ordusuyla beraber savaşsalar, savaştıkları zamanki durumlarına bakılır.

Çünkü katılmalarının sebebi, o anda belli olur. Daha önce bunlar mücahid değil, tüccar idiler. Savaşan süvari tüccar müslüman ise, süvarinin payını almaya hak kazanır zimmet ehlinden ise, bahşiş almaya hak kazanır, Zimmet ehlinden piyade ise, yine bahşiş almaya hak kazanır da ganimet aldıkları için kendisi de pay almayı hak etmiştir. Bu durumu gözönünde bulundurulur.

1615- İkinci orduya piyade olarak katılırsa, piyade payını alır, süvari olarak katılırsa süvari payını alır. Tıpkı darul-harpte müslüman olup orduya katılan yahut darul-harpte eman verilen bir tüccar iken orduya katılan kişi gibi. Bundan dolayı daha Önce alman ganimette payı yoktur.

Çünkü bu ganimetler alındığı zaman pay almasını gerektirecek sebep mevcut olmamıştır.

1616- Ama müslümanlar bir çarpışmaya girer ve o da onlarla beraber çarpışırsa, piyade olarak onlara katılmışsa piyade payını, düşmandan satın aldığı veya onlardan hibe olarak aldığı bir at üzerinde süvari olarak katılmışsa, süvari payını almaya hak kazanır. Çünkü o at kendisine ait sayılır ve bundan dolayı da süvari payını alır.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın