Önsöz 2

ÖNSÖZ 2

4- Ne zaman ki bu siyasi ayrılıklar meydana geldi ve ne zaman ki geçmişte tarihin tescil ettiği etkileri gözüktü, m üs lüm anların işlerini darmadağın ederek cemaatlarını daginık hale getirdi, işte o zaman gün gibi ortaya çıktı ki, görüp geçirdikleri bu durumu inkar edemeyen müslümanları dinleri konusundaki şu zaruri hususu bilmeleri gerekmektedir: O da onları fikri beraberliğin cemaat haline getirdiğidir. Bu birlik, asıl kaynakta ve onun üzerinde ittifakta, o kaynağın etrafında kenetlenme ve onun sınırlarını aşmamakta birliktir. Nitekim müslümaniar. İslam´ın temelde bir kaynağı olduğunda diğer asıl kaynakların ondan dallamp budaklandığı konusunda ittifak etmişlerdir. Bu temci kaynak hiçbir değiştirme veya özüne ilave kabul etmeyen Kur´an-i Kerim´in nasslarıdir. Ona ne geçmişinde bir batıl karıkmış ne de geleceğinde karışacaktır. Nebi. (s,a.v.)in sözlerine gelince: Her ne kadar ba/ı taifeler o sözlerin bize kadar ulaştırılması tarikinde bazı ayrılıklara düşmüş de olsalar, dinin taşıyıcı sütunlarının, İslam fıkhı ve ahkamının üzerine kurulduğu ası! kaynak oldukları konusunda ittifak edilmiştir. Bütün İslam taifelerinin sünnete bakış açılan aynı noktaya varmaktadır. Bu nokta, prensip olarak hadislerin İslam´ın temel kaynaklarından bir kaynak olduğunu tanımalarıdır.

Bu anlayış, fikir birliğini, tohumları gönüllerde kök salmış kendini kabul ettirmiş bir değerhalinc getirir. Fakat bu anlayışın açıkça söylenmesini sonuç getirmeyen mücadeleler engeller. Bu mücadeleler. İslam tarihi boyunca meydana gelmiş ve her ne kadar etkinliği hafiflemiş, süresi kısa dönemleri almakla olsa da zaman zaman sürüp gitmektedir. Bu kısır mücadele, hiçbir şeyde birliği oluşturamaz; çoğu durumlarda bu, kültür farklılığından değil, düşünce kısırlığından kaynaklanmaktadır. Nitekim biz ilmi hayatımızın ortaya çıkış dönemlerinde Şafii-Hanefi arasında fikri didişmelerin bir bölümünü görüyoruz. İlk dönemlerde bu mücadeleler´toplumda derin düşünme potansiyeli olduğu için şekilde kalmaktadır. Bu mücadeleler, Maveraünnchir´de hicri 4. ve 5. yüzyıldaki Hancfi-Şafii arasında olduğu gibi teferruatta ciltler dolusu eser yazılmasına ve zorlamalarla deliller üretilmesine neden olmuştur. Bu değerli münazaralar, tümüyle değerlendirildiğinde sonucu saygıdeğer ve bol orunludur. Çünkü bunların sayesinde her iki mezhepteki tefeiTuat bilgilerin derin karşılaştırmalarla pekiştirilmesi ve her iki mezhepçe desteklenmiş haberlerdeki rivayetlerin ayıklanması sağlanmışın-. Bu tartışmalar zemininde bir mezhep, diğerindeki daha isabetli görüşü benimsemiştir.

5- O halde şöyle diyebiliriz: iler ne kadar mezhep ve taifeler arasında çekişmeler olsa da fikri beraberliğin nüveleri değişmez.

Fakat bizim üzerinde durmak islediğimiz husus, bu birlikteliği yönlendirmek, onun geliştirilmesine çalışmak; saflar arasında gedikler açan, gerçekleri arasına şüphe tohumları eken. ayrımcı toplulukların çirkin idealleri karşısında bir engel teşkil eden ve İslam´ın temel çatısını kuran fikir toplumunu ortaya çıkarmaktır.

Bununla birlikte biz. geçmiş İslam büyüklerinin mirasını da bir araya getirmek istiyoruz. Bu konuda Şia´nın bıraktığı mirasla tanınmış veya tanınmamış mezhep sahibi Ehl-i Sünnet imamlarının bıraktıkları miras arasında bir fark yoktur. Bunların tümü bizim mirasımızdır. Çünkü bu tevhid ağacının ürünleridir.

Bazıları şöyle diyebilir: Bazı belgesel kaynaklarda İslam´ın temel ilkeleri sayılan değişmez değerlerden uzaklaştırıcı şeyler vardır. Biz de deriz ki: Onları o haliyle söylemek, onu tekrar delil olarak almak isteyenlerin sayısını azaltır. Aksine onunla hüküm vermeyi engellemenin yolu. ayıplarıyla birlikte onu açıkça söylemektir. Topyekün müminlere düşen görev, yolunu bulamamış kişileri bataklıklarında biraz daha saplanması için bırakmak değil, ona doğru yolu göstermektir. Şüphesiz onlar niyetleri samimi ise yanlışlıkla yolunu yitiren hak arayıcılarıdırlar. İmam AH (r.a.) bu konuda şöyle söyler: "Hakkı arayıp da yanılan kişi. batılı arayıp da ona dalan kişi gibi değildir." Her ne kadar bazı taifelere nisbet edilen bir kısım görüşlerde akla veya bazı nakledilen haberlere ters düşmeler varsa da. bunlar eski büyüklerin miras olarak bıraktıkları şeylerdendir. Kendimizi içinde bulduğumuz miraslardandır. Miras, içinde bir kısım demode olmuş yanları vardır diye bir köşeye anlamaz. Aksine paraların kalıplanın kalitelisinden ayırarak kullanıma hazırlamak için paralar üzerinde denetim yapan sarraf gibi bizim de haberler üzerinde ayırım yapmamız gerekir.

6- Biz, şu veya bu taife arasında ayrım yapma girişiminde bulunmadan eldeki milyarlık miras üzerinde araştırma yapmak suretiyle şu üç konuya yöneliyoruz:

Birincisi: Bu ümmetin geçmişini günümüze bağlamaktır. Çünkü her kültürün beili bir fikir çerçevesi vardır. Miras bırakılan şeyler, şimdiki durumla geleceği birbirine bağlar. Bu ümmet ne kadar ilerlerse ilerlesin, her zaman tarihinin başlangıç noktası ile bağlantılı olmak zorundadır.

İkincisi: Bir İslam araştırmacısının. İslam mirasının kurumlarından herhangi birisine mutlak bir bağımlılıkla bağımlı olmaması, sonra da başka bir kuruma yönelme girişimi içerisinde bulunmamasıdır. Çünkü bunun aksi, sonuç olarak kişiyi cahiliye taassubu güdümüne sokan mezhep veya taife bağnazlığıdır. Her ne kadar birbirlerine araçlarda ters de düşseler. Cahiliye bağnazlığı klikleşmiş topyekün bir slogan ise, diğeri de fikri bir saplantı ve mezhep taassubudur.

Üçüncüsü: İslami taifeleri birbirine yaklaştırmaktır. Şüphesiz İslami bütün mirasları etüt etmek, bölünme kabul etmeyen bir bütündür. Şöyle ki, her taife diğer taifeler arasında aşağı-yukarı aynı olan konulan ele alır. Bu bütün olarak ele alış, İslam´ın geçmiş asırlarının geride bıraktığı doğal olmayan bölünmeleri ortadan kaldınr.Böylece bizim için ideallerin en yücesi ve amaçların en yükseğinden ibaret olan bütüncü ideal gerçekleşmiş olur. O da, İslam´daki taifeciliği silip süpürmek ve taifeler arasındaki konuları mezhep ihtilafları imişçesine yaklaştırmak idealidir. Hanefi, Şafii, Hanbeli ve Malikiler arasındaki ihtilaflar gibi, Zeydiyye ve îmamiyye mezheplerini de sanki onlar daha önce ele aldığımız mezheplermiş gibi etüd etmeliyiz.

Taifeciliği ortadan kaldırmak, ulaşılmak istenen gaye olmalıdır. Çünkü taifeciliğe dayalı ihtilaf, ırkçılık özentisine benzemektedir. İslam´a tuzak kurmak isteyenler, bu tai-fec ilikten-bir dehliz edinir ve oradan İslam birliğine pusu kurarlar. Çünkü müslümanla-rın birliği, şuur birliğini gerektirir; taifecilikle şuur birliğinin bir arada bulunması mümkün değildir. İşte bunun İçin vurguluyoruz ki, tüm İslam taifeleri ALLAH´ın rızası ve sevgisi üzerinde, ALLAH Teaia´nm kitabı sahih sünnet ve dinden zoruniu olarak kavranan îs-lami gerçeklerin gölgesi altında birbirlerine kenetlenmelidirler. Bu bağlamda fikirlerimizin ayrılığında bir sakınca yoktur. Ancak fertlerin ayrı düşünmeleri ilmi düzeyde olmalıdır. Yoksa İslam ümmetini bölük-pörçük ve çekişmeli hale getiren taife ve cemaatlerin ihtilafı şeklinde olmamalıdır.

7- Taifeciliğin ortadan kaldırılması ile, mezhepçiliğin ortadan kaldırılmasını ve îslam mezheplerini birbiri içerisinde eritmeyi kaydetmiyoruz. Çünkü böyle bir düşünce ilmi, faydalı ve alimlerce olumlu karşılanan bir çalışma olamaz. Çünkü her mezhep, topluca ele alındığında islami n;ısslara ve onlar üzerinde yapılanmaya yönelen metodiar üzerine kurulmuş bilgi birikim -v .Bu da İslam büyüklerine ait üstün gayretlerin ürünleridir. Bunîan birbiri içinde eritmeye çalışmak, hepsini yoketmek demektir. Türü ne olursa olsun, herhangi bir fikir ürününü yoketmek. bilimsel çıkarlardan değildir. Kur´an´m ve doğruluğu gerçekleşmiş sahih sünnetin gölgesinde varlığını sürdüren bu fikri gayretlerin meyvelerini yoketmek hiç kimseye yarar sağlama?. Aksine bu ürünlerin kendi stili içerisinde varlığım koruması icabeder. Mezhebin usullerine başvurulur, amel ederken kalıcılığa en uygun, Kur´an´la bağlantı kurma açısından en kuvveıli ve zamanla uyum sağlaması yönünden en ideali seçilir. Başvurulacak kaynağın da yerinde, kalıcı olması şartıyla.

Bilmek gerekir ki, İslami mezhepler herkese açık ilmi miraslardır; herhangi bir taifenin imtiyazında değildir. İlmi çalışmaları simgeleyen ebediyyen kalıcı bir miras olarak varlığını sürdürmesi için, mezhebini canı gibi korumak ve prensiplerine saygı göstermek müslümanların görevleri arasındadır. Avrupa toplumları, hukuki anlayışların farklılığına rağmen Roma hukukunu ve dini düşüncelerindeki eski mezhepleri ele alıp, İnceliyorlar. Çünkü onlar, vazgeçilmez kültür değerleridir. Öyleyse biz, eski yüzyıllarda etkisini göstermiş ve beraberinde o yüzyılların düşünce hayatının mücessem görüntülerini taşımış olan yüce kültürümüzün birimlerini yoketmeyi nasıl düşünebiliriz?

Şunu kabul etmemiz gerekir ki, şüphesiz mezhepleri birbiri içinde eritmek, herbiri başlıbaşına bir sistem olamayacağının ötesinde, aslında bu ulaşılması mümkün olmayan bir iştir. Çünkü eritme işleminin esası, tek mezhep üzerinde ittifak etmektir. Fakat fıkhi teferruatın tümünde aynı görüş üzerinde birleşmek mümkün değil; aksine, ütopiktir. Diyelim ki gerçekleşmesi uzak bir ideal olmasına karşın fakihleri mezhebe dayalı etkilenmelerden kurtardık; onların fikri eğilimleri ile düşüncelerini yönlendiren toplumsal çevrelerinin bir araya gelmesi noktasında ortak karar vermemize imkan yoktur.

8- Bu noktada ilk bakışta yerinde olarak şu itiraz ortaya çıkabilir: O da, taifeciliği yok edip. bu taifelerin bünyesinde taşıdığı mezhepleri bırakmanın nasıl mümkün olacağı hususudur.

Buna cevap olarak denilir ki: Mezhep, taifeciliğin kopmaz parçası değildir ki biri olmadan diğerinin varlığı düşünülenlesin. Çünkü taifecili...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın