Ünlülere göre Peygamberimiz

Ünlülere göre Peygamberimiz - 5

Diyanet İşleri Başkanlığı'nın Kutlu Doğum Haftası nedeniyle ünlülerle yaptığı merhamet temalı söyleşilerin bugünkü konukları Kenan Işık, Ümit Meriç ve Uğur Işılak

KENAN IŞIK

TİYATRO SANATÇISI

— Sizin dünyanızda merhamet nerelerden bugüne uzanıyor?

— Bu benim çocukluğuma giden bir duygu, annemin iyi bir Müslüman olması, bize de o minval üzerinde bir terbiye vermesini sağladı. Tabi biz pratik hayatın içinde yaşadık bunu. Sıkıntıda olanlara karşı onlara yardım etmek, onlarla empati kurmak. Örneğin çocukluğumun önemli bir karakteri Saime Abla vardı. Kocası ölmüştü ben her gün ona giderdim, yemek götürürdüm. Biz yardımı hayatın bir parçası olarak gördük. Hayvanlara karşı da aynı şekilde merhametli olmak gerektiğini öğrendik. Rahman ve Rahim, Tanrı’nın sıfatlarındandır. Yani merhametli olmak. Peygamber Efendimizin de sıfatlarındandır merhametli olmak. Yani benim çocukluğumdan hatırladığım, doğmadan babasını kaybetmiştir, çok küçük yaşlarda annesini kaybetmiştir, daha sonra ona kol kanat geren dedesini kaybetmiştir. Müşrikler tarafından çok sıkıntı görmüştür. Doğal olarak da o kendi hayatında yaşadığı her şeyi dışarıda gördüğü zaman da empati kurar. Bildiğim kadarıyla böyle ayetler de vardır. “Size öyle bir peygamber geldi ki sizin başınıza bir şey geldi mi o üzülür sizi kollar.” diye. Sonuçta bence sadece insanlara değil canlı cansız her şeye gösterilen merhametten söz etmek gerekir. Yani özellikle tasavvuf öğretisinde her şeye merhametli davranmak gerektiği düşüncesi vardır. Mesela o devirde kadınlara kız çocuklarına inanılmaz bir merhametsizlik vardı. Kıyamet günü anlatılır orada ve sonrasında Kuran-ı Kerim’de, hesap günü “Diri diri gömülen kız çocuklarına neden gömüldükleri sorulacaktır.” denir.

— Merhametin acımayla ilgisi var mıdır?

— Merhametin acımakla hiç ilgisi yoktur, hatta oradan söküp atmak gerekir. Merhametin mutlaka içselleştirilmiş olması gerekir. Merhamette empati kurmak önemlidir. Empati kurarsanız onun sıkıntısını anlayabilirsiniz yani başınıza gelmeden o sıkıntıyı yaşamış gibi olursunuz. Bu anlayış da insanı huzurlu kılar. Eğer bu huzur bize yansırsa insanlığın yanı sıra dünyayı huzurlu kılar ki şu anda da barışa çok ihtiyacı var dünyanın.

— Siz kendinizi ne zaman merhametli hissedersiniz?

— Valla her zaman aslında ama mesela kediye dokunmama gibi bazı duygular şuan kesilmiş durumda. Şu anda bazı duygularım daha kesif. Hz. Mevlana sakın isteyene vermeyiniz. Sıkıntısını anlatmayanı fark ediniz ya da biri bunu size söylerse onu dikkate alınız, diyor. Ben de buna özen gösteririm. Yalvaran yakaran birine değil de sıkıntısı olan birine yardım etmeyi ön plana çıkartıyorum. Bu yardımın illa maddi bir şey olması gerekmiyor. Psikolojik de olabilir. Bugün daha çok manevi sıkıntıları var insanların. Muhabbet etmek de bunun içindedir. Sadece onun yanında durarak, zaman zaman elini tutarak, içten samimi, içinde merhamet içeren bir bakış bile aslında karşındakinin sıkıntısını gidermek için çok etkili bir şeydir. Yani merhameti sadece öbür tarafıyla değil, bu açıdan da düşünmek gerekir. Yani ona el vermek, ona yardım etmek, düşüyorsa onu kaldırmak, iki satır laf etmek. Dünyadaki varoluşumuz üzerine iki satır laf edersek birçok sıkıntımızı gideririz. Batı’da bunun karşılığında psikoterapistler var. Merhamet sadece bunlarla alakalı bir duygu değil aslında. Vicdan vardır, şefkat vardır hoşgörü vardır, affedicilik vardır. Ve affetmek… Çok önemli bir şey. Cenab-ı ALLAH’tan da affedilmeyi isteriz. Sihirli bir şeydir affetmek, mağfiret dileriz Allahtan.

— Sizin dünyanızda peygamber nerdedir?

— Peygamber Efendimiz hayatımızda bir rol model olmalıdır. Bu zaten böyledir ama bazen bunun ifratı da oluyor. Uhud ya da Hendek Savaşı savaşında dişi kırılmıştı peygamberin. Yani insanlar dişlerini kırarlar onun çektiği acıyı hissetmek için. Bu bir ifrattır benim için. Peygamberimiz, elbette örnek şahsiyettir benim için.

***

PROF. DR. ÜMİT MERİÇ

AKADEMİSYEN- YAZAR

- Sizin dünyanızda merhamet neye tekabül ediyor?

- Bu soruya ilk cevap anne şefkatidir. Bir arkadaşım geçenlerde şöyle dedi: ALLAH annelerden şefkat duygusunu almasın. Gerçekten de bugün daha çok iletişim kanalları açıldığı için birçok haberler geliyor. İşte annesinin camii avlusuna terk ettiği çocuk. Yada İngiltere’de on üç yaşında doğum yaptığı için çocuğunu öldürmek isteyen genç anne. Benim zihnimdeki ilk çağrışım soğuk kış gecelerinde sobasız evimizde, daha doğrusu sobanın sadece bir odada yandığı soğuk yatak odamızda annemin omuzlarımı sıkıştırışı. Bende ilk şefkat duygusu ile ilgili hatırladığım şey. Bahçede kartopu oynadığımız zaman eve geldiğimizde koltuklarının altını açıp ellerini orda ısıtan annemin hatırası. Tabi her annenin şefkatini Rabbü’l-âleminin şefkatinden bir nebze var.

Zannediyorum ki Rabbü’l-âleminin şefkatinin yüzü suyu hürmetine her şey yaratıldı ve her şey onun şefkati sayesinde devam ediyor. Ülkemiz bir deprem kuşağı üzerinde olmasına rağmen Japonya kadar her an zelzele tehlikesini ense kökünde hissetmeyen bir toprakta yaşıyoruz çok şükür. Fakat Japonların her akşam ettikleri bir duaları var: Bugün zelzele olmadığı için şükürler olsun. Biz zelzele olmadığı için şükretmiyoruz ama bu tehdidin sürekli altında olan Japonya’da insanlara her gün Yaratanlarına bir tehlikeyi daha atlatmış oldukları için şükrediyorlar.

- Merhamet duygusunun yaşatılabilmesi ya da öğretilmesi için pratik olarak ne yapabiliriz?

- Evvela kendimize şefkat duymamız lazım. Yani vücudumuzu yaratılışa asla uygun olarak yaşamamız lazım. İnanın sabahleyin elimizi yıkamak, abdest almamız dahi kendimize karşı gösterdiğimiz bir şefkat. Toplumsal olarak ta bana öyle geliyor ki herkesin aslında bir ahlâk kahramanı olarak yaşaması lazım. Bir büyüğüm derdi ki sokaktaki on dilenciden dokuzu sahtekardır bir tanesi gerçekten muhtaçtır. Onun için siz o onuna da yardım edin o bir tanesinin duası size yeter. İyi örnek olmak son derece mühim. Sessiz eğitim denen bir eğitim türü var. Bunu yeni yetişen kuşaklara davranışlarımızla göstermemiz gerek. Bazen saklayarak bazen aşikar olması sanırım bu konunun, hiç sönmeyen bir meşale olarak toplum içinde dikkatlice tutulması gerek.

- Peygamber Efendimizi bugün burada hissetmek konusunda ne dersiniz?

- Rabbü’l-âleminin peygambere olan şefkati ve merhametiyle kainat gark edildi. Dolayısıyla ALLAH’ın sevgilisi hepimizin de sevgilisi olan peygamberimizin sanki her an huzurundaymışız, bizimle berabermiş gibi davranışlarını örnek alarak onun izinde yürümek zannediyorum ki en hoş tavır olacaktır İslâmî açıdan. Hz. Peygamber benim kalbimin içinde.

***

UĞUR IŞILAK

OZAN

— Merhamet vicdanımda yer alıyor. Vicdanı olanın merhameti olur. Çünkü merhamet, içinde şefkatin, içinde aşkın, içinde sevginin, içinde aynı zamanda acıma duygusunun olduğu bir kavramdır. Bir şekilde bu duygumuzu canlı tutmak gerektiğini düşünüyorum. Bunun da ancak insani ilişkilerle ve mahlukatla iyi ilişkiler kurmakla mümkün olduğunu düşünüyorum. İnsani ilişkileri iyi olmayan birisinin merhamet duygusu gelişemez. Bir muhtaca elini uzatmayanın, zekâtla sadakayla hemhâl olmayanın, bu kavramları içselleştirmemiş insanlarda merhamet mümkün olmaz. Merhamet duygusunu diri tutmakla birlikte aslında birçok duyguyu diri tutmuş oluruz. Merhamet insanı yumuşatır, insanı daha mülayim kılar. Bir gün Ayşe validemiz huysuz bir devenin üzerinde giderken deve bir sağa bir sola doğru giderken devenin bir sağa sola hareket ettiğini gören Peygamberimiz, “Yâ Aişe, deve de olsa ona şefkatle merhametle muamele et. Merhametle şefkat eden merhamet ve şefkat görür.” buyurmuş. Merhamet sadece karşı tarafa acımak, şefkat göstermek değil aynı zamanda insanın kendisine de merhamet etmesi, şefkat göstermesidir. Merhamet edene ancak merhamet edilir.

- Merhamet eğitimi…

- Merhamet eğitimi belki verilemez ama insani ilişkilerin hangi boyutta olması gerektiğiyle alakalı bir yaşam tarzını insanlara sunduğumuz zaman merhameti içselleştirebileceklerini düşünüyorum. Direk merhamet eğitimi verilebileceğini düşünmüyorum.

- Hz. Peygamber’in sizin dünyanızda yeri nedir?

- Buna bir şiirle karşılık vermek istiyorum. Benim dikkatimi çeken bir olay var rivayet edilen. Ashabını toplamış bir gün, her peygambere makul bir dua hakkı verildiğini söylemiş ve bütün peygamberler bu makul ve makbul olan duayı acele ettikleri için dünyada kullandıklarını ifade etmiş. Ben kullanmayacağım. Öbür tarafa sakladım ümmetime şefaat edebilmek için buyurmuş. Burada ondaki merhamet duygusunun ne kadar büyük olduğunu görüyoruz işte. Biz çok şanslı bir ümmetiz ama bu kadar şanslı bu kadar bahtiyar bir ümmet olmamamıza rağmen çok bahtiyar değiliz. Bunu da bir şiirle anlatacağım inşALLAH.

Şefaat hazinenden bahşettin ümmetine
Maalesef hissemizi alamadık Efendim
Gafletimiz diz boyu muhtacız himmetine
İstikamet üzere olamadık Efendim

Biz senin kıymetini bilemedik efendim

Âlemi teşrif ettin nurunla Rahmetinle
Yeryüzünde Muhammed (sav) Arş'ta ism-i Ahmet'inle
Ünsiyet kuramadık...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın