Akabe havalisi ve akabe bîatları

Akabe Havalisi Ve Akabe Bîatları:

10. Mekke'den Minâ düzlüğüne kadar yolun her iki yanında tepeler, bir duvar gibi zincirleme uzayıp gider. Mekke'den yola çıkılırsa Minâ'ya varmadan evvel, bu tepelerden müteşekkil duvarın sol cenahında bir kavis müşahede ederiz ki, bu bir kemer veya bir yarım dâire şeklinde olup, Delhi Cuma Mescidini veya İstanbul'da Sultanahmet Cami'sini içine alacak kadar genişliktedir. Buraya Akabe derler ki, esasında Akabe Kıyısı demek daha doğru olurdur Çünkü «Akabe», kelime mânası olarak «iki muvazi dağ arasında kalan geçid» anlamındadır. Bu yüzden, eski tarihçiler [21] buraya (İinde'l-Akabe) demişlerdir.

11. Akabe dediğimiz bu kavisi teşkil eden düzlükte büyük bir kuyu ve ekime elverişli yer de vardır.

M İNA KASABASI

CAMİ » —

MEKKE YOLU

Akaba bölgesini gösteren kroki; Ortadaki boşluk meşhur Akaba Bi'att*-nın akdedildiği yerdir ve burada Mescid'ul-Akaba, olayı yâdetnıek üzere sonradan inşâ olunmuştur.

Hazreti Peygamber (S.A.) tarafından Akabe Biatinin yapılmış olduğu bu yerde, eski zamanlarda orta büyüklükte bir cami yapılarak hâtırası yaşatılmıştır. Bu caminm, çok eskiden yapılmış olduğu hususu, kûfî birçok yazıların hâlâ duvarlarında mevcut oluşundan istihraç olunabilir" [22] Ayakta duran dört duvarı müstesna, 1947 de benim ziyaretim esnasında, üstünde dam bile yoktu. Cami hâlen mahalli halk tarafından Mescid'ül-Aşere (Onlar Mescidi) diye anılmaktadır. Mamafih şüphe yok ki bu, Akabe Bîatları camisidir. Çünkü, Mekke tarihi üzerinde ihtisasiyle tanınmış Taqî'ud-Dİn el-Fâsî bu mukaddes şehrin tarihine âit Tahsil'ül-Merâm fî Ahbâr Beldet'il-Harâm (el yazması, Karaviyyîn, Fas) adlı eserinde şöyle yazıyor:

«Biat camiine gelince... Bu cami Minâ dağ geçi-dindeki (Akabe) içerlek yerde bulunmaktadır. Onunla, yâni cami ile Akabe arasında bir taş atımı yahut biraz daha fazla bir mesafe bulunmaktadır. Bu yer, Mekke'den Minâ'ya giden bir yolcunun sol tarafında kalmaktadır. Bu cami, ilk defa 144 H. yılında el-Man-sûr tarafından inşâ edildi ve 629 yılında Abbasî Halîfesi el-Mustansır tarafından yeniden bina edildi.»

12. Kasaca bu yer, 20 ilâ 50 kişi bir araya gelse yoldan gelen geçenlerin nazarı dikkatini çekmeyecek kadar büyüklüktedir. Buradadır ki Hazreti Peygamber (S.A.), Medine'ye gelen altı kadar kimseye mülâki olmuştur. Tarihen bunlar acaba burada bir kamp mı tesis etmişlerdi, yoksa sırf tebliğini dinlemek için mi Hz. Peygamber (S.A.) ile burada buluşmuşlardı? Burası sabit değildir. Bu insanlar, îslâma ve AUahın birliğine imân etme davetini alâka ile dinlediler ve diğerlerinden ayrı olarak, bütün bunların imân edilecek kıymet taşıdığını kabul ve Hz. Peygamberle teşriki mesâi etmeyi kararlaştırdılar".[23]

13. Onların bu müzâharet temayüllerinin ve diğer Araplardan farklı bir zihniyet taşımalarının sebebi ne olabilirdi? Onlar, Hz. Peygamberin (S.A.) büyük annesinin mensup olduğu Hazre'c kabilesine mensup Medinelilerdi. [24] Annesi Âmine ise, Hz. Peygamber (S.A.) henü2; bir çocukken bu kabileye misafir gitmiş ve orada çocuğu «Benû'n-Neccâr'ın yüzmeye müsait geniş kuyusunda iyice yüzmeyi öğrenecek kadar...» ikamet etmişti (Sîre-i Şe'miyye). Bundan başka Hz. Peygamberin (S.A.) genç amcası Abbâs dahi ticaretle alâkalı olarak Suriye'ye her gidişinde ve buradan dönüşünde, Medine'de bu kabile ahâlisi ile sohbet için, birçok günler kalmayı itiyat haline getirmişti". [25] Bütün bunlar, aradaki münâsebetleri gayet hareketli kılmıştır. Ayrıca Medineliler, bu mahaldeki bazı Yahudi kabileleriyle itifak halinde ve bazılariyle de düşmanlık ahvâli içinde bulunuyorlardı. Onlar evelden beri dâima Yahudilerin bir Peygamber beklediklerini işitmekteydiler. Buna nazaran Yahudiler, ona tabî olacaklar ve onun başkanlığı altında bütün düşmanlarına karşı galip duruma geçeceklerdi. [26] Bunun için neden bu beklenen Peygambere tabi olmamalı ve doğacak şereflerde ve beklenen zaferlerde öncelik hakkı elde etmemeli idi? Hz. Peygamberin (S.A.) büyük babası Abd'ül-Muttalib ile bunun amcası Nevfel arasında Mekke'de evvelce zuhur eden şiddetli mücâde-delede Medineli Hazreciler, Abd'ül-Muttalib'in. tarafına askerî yardımda bulunmuşlardı [27] Mümkündür ki Hazrecîier şimdi, kendi yeğenlerine yani Medineli Ev-sîlere karşı Hz. Peygamber Muhammed'in (S.A.) kabilesinin yardımını ümit etmişlerdir.

14. Esas sebepler ne olursa olsun, Allahm lûtt'u ve kendilerine has sâdk ve mantıkî düşüncelerle bir an evvel îslâmı kabul etme endişesine sürüklenmişlerdi,

15. Medineli Arap kabileleri, yani Evsiler ve Hazreciler arasında mevcut kan dâvaları eski nesillerde pek çok kan dökülmesine sebep olmuş ve şimdi ise her iki taraf bîtap düşmüştü. Bu kabilelerin aklı başında mensupları, aralarındaki düşmanlığa son vermeye ve her şeye rağmen münasebetlerini düzeltmeye hazırlanıyorlardı. [28] Bunların karşılıklı haset, rekabet ve izzeti nefis kayguları karşısında, Medineli olmayan bitaraf bir şef, açıkça bütün bu müşkülleri halledip yoluna koyma ve müşterek bir üstün reis olmada çok daha müsait imkânlara malikdi. [29]

İslâmm Yayılmaya Başlayışı Ve İslâınî Siyasetin Temelinin Atılması:

16. Akabe'de Müslümanlığı kabul eden bu altı kişi, memleketleri olan Medine'ye döndükleri ve hemen dini neşre başladıkları zaman, çok geçmeden diğer bazı kimseler, bunlara ilti' ak ettiler. Ertesi yıl Hac mevsiminde geçen senekilere katılanlardan beş kişi ile birlikte, Hazrec ve Evs kabilelerini temsil eden on iki kadar şahıs aynı Akabe mevkiinde Hz. Peygamber (S.A.) ile Hac mevsiminin mehtaplı geceleri devamın-ca buluşup konuştular. Bunlar, Hz. Peygambere (S.A.) aynı zamanda ailelerinin de sadakat ve bîatlarını getirmiş kimselerdi. Hz. Peygamber (S.A.) onlara: «Allahm mutlak birliğine inanç beslemelerini, ahlâkî istikamete yönelmelerini ve her iyi işte (mâruf) Peygambere (S.A.) itaat etmelerini» tenbih etti1''.[30]

17. Hz. Peygamber (S.A.) bir nevi sosyal mukabele İle bu Medineli on iki ailenin reisi ve âmiri olmuştu. Bunların bizzat talep ve ricaları üzerine, Mek-keli bir Müslüman muallim'e onlarla buluşmasını, bir misyoner gibi faaliyette bulunduğu kadar bu yeni imanlarının dini icraatına müteallik teferruatında hu muhtedîleri aydınlatmasını emretti. [31] Bu misyoner, sadece İslama davette değil, ayni zamanda kendine has bir taktikle yeni Müslümanların birbirleri arasında hulûsu kalble teşriki mesâi etmeleri hususunda muvaffakiyet kazanmış, Hazrec ve Evs kabilelerine mensup kimselerin Müslüman sancağı altında toplanmalarında baş rolü oynamıştır.

18. Bir yıl daha geçti ve Hicretten evvel birinci yılda Medineli 500 kadar müşrik Hac yolcusuna kadınlı erkekli 73 Müslüman katılmıştı. Bu 73 kişi bizzat başlarında muallimleri olduğu halde, hürmet ve tazimlerini arzetmek ve sevgili Peygamberlerini kendi vahalarına hicret etmeye davet için gelmişlerdi. O sıralar, İslâm Medine'de ekalliyetin diniydi. Medine'de çoğunluğu teşkil eden müşriklerden Hac için gelenler ise, Mekke Kureyşîlerinin şefleri ile askerî bir ittifak yapmak istiyorlardı. Buna mukabil Medineli Müslümanlar yine mehtaplı bir gecede geç vakit, Mübarek Akabe mevkinde bir meclis akdetmek üzere birbiri peşi sıra sökün edip gizlice toplandılar. Aynı saatte, Hz. Peygamber de refakatinde dünya işlerini iyi bilen amcası Abbâs olduğu halde belli saatte orada hazırdı. Hz. Peygamber, onlara ilâ;hî vazifesinin nelerden ibaret olduğunu ve onların şehâdet ettikleri îmânın ne manaya geldiğini ve ilâhî vazifesinin gerçekliğini anlatıp tasdik etti. Bundan sonra Medineli Müslümanlar, Onu ve Mekkeli diğer mü'minleri Medine'ye hicrete davet ettiler [32] ve şayet böyle yaparsa «ailelerini nasıl himaye ediyorlarsa onları da öylece himaye edecekleri» hususunda teminat verdiler. Hz. Peygamber (S.A.) böyle yaparsa, bunun bütün âlemle harp haline gelmek demek olacağını kendilerine söylemesine rağmen, onlar hâlâ kendilerinin söylediği gibi bu davetlerini kabul için çok ısrar ettiler ve verdikleri sözden asla geri dönmeyeceklerini bildirdiler. Hz. Peygamber (S.A.) ayrı ayn onlarla anlaşmış olarak el sıkıştı ve «Şu andan itibaren ben de sizdenim; sizin kanınız benim kanım ve sizin affınız benim affımdır» [33] dedi". [34] Sonra, onlardan zümre reislerini (naqîb) seçmelerini istedi ve neticede onlar tarafından teklif edilmiş on iki kişiyi, on iki zümrenin temsilcisi ve reisi olarak tasvip ve tasdik etti [35] ve bu Müslümanlardan birini «Başkanların Başı —* Naqîb'ün-Nuqabâ» tayin etti.[36]

19. îşte gizlice akdedilen meşhur Akabe Biati budur. Bununla kat'î olarak insanları, arazisi ve teşkilâtı ile İslâm Devletinin temeli atılmış oldu. Kurey1 siler, bu sözleşmeden malûmattar oldukları vakit şüphesiz buna çok kızdılar ve bunun, kendilerine karşı açık bir meydan okuma ve mürettep bir hareket olduğunu söylediler. Gerçekte mezkûr yetmiş üç Medineli Müslümahdan ayrı, cereyan eden bîatlardan habersiz Medineli müşrik hacılar ise onları teskin ettiler ve böyle bir sözleşmenin ademi mevcudiyeti hususunda onları temin ettiler. [37]

İslâmın Kuvvet Ve Kudretinin Artması Mekke Ku-Reyşîlerini Hiddetlendiriyor:

20. Mekeli Müslümanlar, açık veya kapalı, ana vatanlarından hicret etmeye ve Kureyşlilerin kendilerini mâruz bıraktığı mezâlimden kaçmağa başladıkları vakit, Kureyşlilerin hiddet ve gazabı her geçen gün biraz daha arttı.

21. Eşhur'ul-Hurum ...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın