> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Usulü Fıkıh Eserleri > Hukuku İslamiye >  Vakıflara Dair Fıkhî İstılahlar
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Vakıflara Dair Fıkhî İstılahlar  (Okunma Sayısı 2431 defa)
18 Mart 2010, 20:58:23
Ekvan
Varlıklar, alemler, dünyalar. (Evren).
Tecrübeli Üyeler
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 19.233


« : 18 Mart 2010, 20:58:23 »



ONİKİNCİ KİTAP



Vakıflara aid ahkâmı cami olub bir mukaddime ile beş bölümden müteşekkildir. [21]

MUKADDİME

VAKIFLARA DAİR BAZI İSTILAHLAR HAKKINDADIR


Vakıflara Dair Fıkhî İstılahlar



1 - : (Vakıf) bir mülkün menfaatini halka tahsis edib aynini Allah Tealâmn mülkü hükmünde olarak temlik ve temellükden müebbeden men etmekdir. Bu tarif, Imameyne göredir, imamı Azama göre vakıf : bir mül­kün ayni sahibinin mülkü hükmünde kalmak üzere menfaatinin bir cihete tesadduk edilmesidir.

Vakıf eden zata (vâkıf), vakf edilen şeye (mevkuf), (mahallî vakıf) bir aynin menfaati kendisine vakf ve tahsis edilen şahsa veya mahalle de (mevkufun aleyh), (meşrutun leh), (masarifi vakıf) denilir. Bunlara (mür-tezika), (ehli vezaif) de denir.

Vakıf tabiri, mevkuf mânasında da müstameldir. Cem´i evkafdır, vu­kufudur. Vakfa ihtibas, tahbis, tesbil de denilmekdedir.

2 - : (Vakfı lâzım) vâkıf veya hâkim tarafından fesh edilmesi caiz ol­mayan vakıfdır. Lüzumuna usulen hükmolunan her hangi bir vakıf gibi.

3 - : (Vakfı gayri lâzım) vâkıf, hâkim veya vâkıfın varisi tarafından fesh ve ibtali sahih olan vakıfdır. Vakfı fuzulî gibi.

4 - : (Vakfı müneccez) filhal yapılan, yani şarta muallâk, istikbale muzaf, bir vakit ile mukayyet bulunmamış olan vakıfdır.

5 - : (Vakfı muallâk) bir şarta talik suretiyle yapılan vakıfdır ki sa­hih değildir. «Fülân işim görülürse şu mülküm vakf olsun» denilmesi gibi.

6 - : (Vakfı muzaf) müstakbel bir zamana izafe suretiyle yapılan va­kıfdır ki sahih değildir. Fakat mâbadelmevte, yani ölümden sonraya mu­zaf olarak yapılan bir vakıf, vasiyet hükmünde olub sahilidir.

7 - : (Vakfı muvakkat) bir vakit ile tevkit edilen vakıfdır ki sahih değildir. «Şu akarım bir ay veya bir sene şu cihete vakıf olsun» denilmesi gibi.

8 - : (Vakfı miişa´) bir kimsenin biişkiisiyle müştereken mâlik olduğu

bir yerdeki şayi hissesini vakf etmesidir ki şeraiti dairesinde sahihdir.

9 - : (Vakfı müşterek) iki veya daha ziyade kimsenin bil´iştirâk malik oldukları bir malı vakf etmeleridir ki usulü dairesinde sahih olur.

10 - : (Vakfı mariz) bir kimsenin marazı mevtinde yapmış olduğu vakıfdır ki vasiyet hükmünde olub terikesinin sülüsünden muteber olur.

11 - : (Vakfı fuzulî) bir kimsenin mâlik olmadığı bir şeyi sahibinin İznini almaksızın bir cihete vakf etmesidir ki sahibinin icazetine mevkuf olur. Mukabili (vakfı gayri fuzuli) dir.

12 - : (Vakfı Irsadi) beytülmale aid olan bir mülkün rakabesi yine beytülmale aid olmak üzere menfaatinin veliyyüTemr tarafından veya anın müsaadesiyle başka bir zat tarafından bir kimseye veya bir cihete tahsis udilmcsi demelidir ki buna (tahsisat kabilinde vakıf) da denir ve irşadı sahih üe irşadı gayri sahih kırımlarına ayrılır.

13 - : (İrşadı sahih) beytüimale aid bir mülkün menfaatini veliyyül´em-rin veya anın müsaadesiyle başka bir zatın beytülmâlden istifadeye istih­kakı olan kimselere tayin ve tahsis etmiş olmasıdır. Camilere, medreselere,

vesair mesalihi müslimine tahsis edilmesi gibi.

14 - : (İrşadı gayri sahih) beytülmale aid bir mülkün veliyyülemr tarafından veya ânın müsaadesiyle başkası tarafından beytül´male istihkakı olmayan bir kimseye tahsis edilmesidir. Araziyi milliyeden bir parçanın vergisini şuna buna vakıf ve tahsis gibi ki İbtali caizdir.

15 - : (Ikta´) beytülmale aid arazinin rakabesi veya menfaatini beyül-malde istihkakı bulunan bir kimseye veliyyül.emrin temlik ve ita etmesidir.

16 - (Ikfaatı mevkufe) veliyyülmer tarafından beytülmalde istihkakı olan bir zata temlik suretiyle verilmiş veya beytülmâlden mesugatı şeri-yesi dairesinde satın alınmış, yahud veliyyüTemrin müsaadesiyle bervechi mülkiyet ihya edilerek maliki tarafından bir cihete vakf edilmiş bulunan arazidir.

17 - : (Vakfı ehli) mahsur bir kavme aid olan vakıfdır. Şüyle ki yüz­den aşağı mikdarda olan bir cemaate kavmi mahsur, yüz ve yüzden ziyade mikdardaki b´r cemaate de -imam Ebu Yusüfden rivayet olunduğuna ve Mecellede kabul edildiğine göre -kavmi gayri mahsur denir. Bu makam­da kabili ihsa, gayri kabili ıhsa tabirleri de kullanılır.

18 - : (Müessesatı hayriyye) mescidler, medreseler, mektebler, kütüp haneler, hanlar, zaviyeler, ribatlar, imarethaneler, çeşmeler, köprüler, ku-yula, hastahanler, makbereler gibi vakf edilmiş âmmeye faideli eserlerdir. Bunlara (vakf lissebil) de denir.

19 - : (Müstagallati vakfiyye) müessesatı hayriyenin idaresi için ik­tiza eden varidatı temin etmek üzere vakf edilmiş şeylerdir. Bunlar akar olacağı gibi bağ, bahçe, nükud da olabilir. Vakıf gedikler de bu kabilden­dir. Müfredi (müstagal) dir. İstiklâl de gallelendirmek, faidelendirmek, meselâ bir akarı kiraya verib kira bedelini almak demekdir.

20 - : (Müsakkafatı vakfiyye) tavanlı binaları ihtiva eden vakıf müs-tegallât demek Han, hane, mağaza gibi. Müfredi (müsakkaf) dır,

Müstegallüt, musakkafatdan eamdır. Bununla beraber çok kere müs-tagallât tabiri müsakkafata mukabil olarak kullamlmakdadır. Bu takdirde müstagallât ile tavansız olan ve gailesi alınan şeyler kasd edilmiş olur. Bağlar, bahçeler gibi.

21 - : (İmareti vakıf) vakf edilen şeyin vakfı zamanındaki hali üzere bulundurulması veya meşrut bir hale getirilmesi için icab eden tamiratı yapmakdır.

22 - : (Termim) meremmet etmek, yani tamir ve ıslahda bulunma^ defrıekdir. Meremmetler iki kısımdır.

23 - : (Meremmeti müstehleke) binalardan ayırıb alınması kabil bu lunan termimlerdir. Boya, sıva, bostan-ı ıska gibi.

24 - : (Meremmeti gayri müstehleke) binalardan ayırıp alınması kabil bu­lunan termimlerdir. Bir binaya yeniden ilâve edilen bir bina gibi. Came-kânlar, takılan camlar, avluya döşenilen mermer taşlar da bu kabildendir.

25 - : (Mersad) vakfın tamiratından münbais bir boredur. Yani tami rata muhtaç olduğu halde gailesi mevcud olmayan ve tamirata kâfi bir üc­reti muaccele :1e isticar da edilmeyen bir vakıf yeri ileride vakfa rücu etmek üzere kendi malından tamir eden bir kiracının bu yüzden o vakıfda olan alacağıdır ki bunu ya icare bedellerine mahsub suretiyle veya vak­fın sair gailesinden mukassat&n almak suretiyle istifa eder. Bu veçhile yapuan tamirata ve zarurî meremmete de mersad denilir.

26 - : (Nıkzı vakf) asıl vakfın taş, kereste, kireç gibi döküntüleri de­mekdir ki bunlar vakfın rakabesinden sayılır.

Düsturun ikinci cildinde vakıf müstegallât ve müsakkafat muamelâtı hak­anda 9 Cûmadel´âhire 1287 tarihli bir nizamname vardır.

27 - : (Tescili vakf) bir vakfın lüzumuna salâhiyetdar olan bir hâ­kimin şer´i usulü dairesinde hükm etmesi demekdir. Tescil tabiri lûgatde bir ilâmı sicile yazmak manasınadır.

28 - : (Sicil) vesikaları, ilâmları, mukaveleleri yazmaya mahsus res­mî defterdir ki cem´i sicilâtdır. Bir vesikayı, meselâ bir vakfiyyeyi böyle resmî bir deftere yazıb imza etmeye de tescil denir. Bazan lâzımı zikr, melzumu irade kabilinden olarak hâkimin verdiği hükme de tescil denil-mekdedir. Çünkü bu hüküm, bir sicile kayd edüecekdir. Binaenaleyk (vakfı müseccel) tabiri hem sicilde mukayyed vakıf, hem de lüzumuna hükm edil­miş vakıf yerinde müstameldir.

29 - : (Vakfiyye) vakfa dair vâkıfın takı irini, şeraitini havi olan ve­sikadır ki hâkimin tescilini havi olunca (vakfiyyei müseccek) adını alır.

30 - : (İstibdali vakf) bir vakfı bir mülk ile veya nükud ile mübadele etmek, değişmekdir ki şeraiti dairesinde caizdir.

31 - : (Tescili İstlbdal) bir istibdalİn bozulması kabil olmamak üzere sıhhatine hâkim tarafından hükm edilmskdir ki artık bu isübdal muame­lesi fesh edilemez.

32 - : (Gallei vakf) vakfın varidatı, mahsulâtı demekdir. Buna rey´ı vakıf) da denir. Vakıf bahçelerin meyvaları, vakıf akarların kiraları, vakıf paraların ribihlerİ bu cümledendir.

33 - : (Tuluu gaile) vakfın gailesin* n zuhuru, meydana gelmesi de­mekdir ki vakfına göre tebeddül eder. Şöyle ki : mezruatdan olan gailenin tuluu, ekinleri yetişib dane bağlaması veya mütekavvim bir hale gelme­siyle olur. Meyvalardan ibaret olan bir gailenin tuluu, meyvalann yetişib âfetden emin bir hale gelmesiyle olur. Kira bedellerinden ibaret bulunan bir gailenin tullu bu bedellere aid taksit zamanlarının hululiyle olur.

34 - : (Rakabe etmek) bir vakfın gailesini aslına ilhak etmek demek-d»r. Şöyle ki : bir vakıf nükudun bir mikdan bilâ teaddi zayi olsa bu nok­san gailesinden reyi hâkimle ikmal edilmedikçe mürtezikasma bir şey vc-nlmiyebilir. Bu hale fetva lisaniyle «mürtezikamn vazifelerini rakabe et­mek» denir.

35 - : (Mütevelli) vakfın umur ve mesalihini ahkâmı şer´iyye ve şe­raiti vakfiyye dairesinde idare etmek üzere tayin olunan kimsedir ki iki kısma ayrılır. Birisi meşrutiyet veçhile mütevellidir ki mütevelli olması vâkıfın şartı iktizasındandır. Diğeri meşrutiyet veçhile olmayan mütevel­lidir ki tevliyeti münhal bulunan bir vakfa meşrutun lehi bulunmadığı ci­hetle hâkim tarafından tayin edilen mütevellidir.

Mütevelliye (mütekellim alelvakf) da denir.

36 - : (Kayyımi vakıf) mütevelli demokdir. Cem´i kuvvamdır. fiir de kayyım ; «kendisine vakfın hıfzı, cemi ve tefriki tevfiz edilmiş kimse demektir ki bu halde mütevellisinin idaresi altında bulunmuş olur. Müte­vellinin salâhiyeti ise daha genişdir. Çünkü mütevelliye vakıfda tasarruf salâhiyeti de tevfiz edilmiş bulunur.

37 - : (Nazırı vakıf) mütevellinin vakıf hakkındaki tasarruflarına ne­zaret etmek ve mütevelli için vakıf işlerinde re´yen merci olmak üzere nasb olunan kimsedir. Bazı yerlerde mütevelliye nazır denilmesi de mütea-refdir. Artık bu gibi yerlerde nâzın mevcud olan bir vakfa ayrıca bir mü­tevelli de nasb edilemez.
<...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Vakıflara Dair Fıkhî İstılahlar
« Posted on: 29 Mart 2024, 14:41:56 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Vakıflara Dair Fıkhî İstılahlar rüya tabiri, Vakıflara Dair Fıkhî İstılahlar mekke canlı, Vakıflara Dair Fıkhî İstılahlar kabe canlı yayın, Vakıflara Dair Fıkhî İstılahlar Üç boyutlu kuran oku Vakıflara Dair Fıkhî İstılahlar kuran ı kerim, Vakıflara Dair Fıkhî İstılahlar peygamber kıssaları, Vakıflara Dair Fıkhî İstılahlar ilitam ders soruları, Vakıflara Dair Fıkhî İstılahlarönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes