Vakiflara ait tamirat ve insaata, sarfiyata, istidaneye vs. mahsus

(DÖRDÜNCÜ BÖLÜM)

VAKIFLARA AİD TAMİRAT VE İNŞAATA,
SARFİYATA, İSTİDANEYE, CİHETLERE, VAZİFELERE MAHSUS UMUMİ MALÛMATI HAVİDİR.

İÇİNDEKİLER : Vakıflara aid tamirat ve inşaat. Bir vakfa aid varidatın başka bir vakfa sarf ve naklinin caiz olub olmaması. Vakıflar İçin istida-ne. Cihetlerin tevcihi. Cihetlerde istinabenin ve ferağın cereyanı. Cihetlerin muattal bırakılması. Vazifelerin aksamı ve mürtezikaya vakfın gailesinden vazifelerinin nasıl verileceği. [20]

Vakıflara Aid Tamirat Ve İnşaat

615 - : Vakıfların tamiratı vazifelerden mukaddemdir.

Binaenaleyh tamire muhtaç bulunan bir vakfın gailesi, evvelâ tamirine sarf edilir. Tamir yapılmadıkça vazifelere bîr şey verilmez. Vâkıf tarafından bu husus, şart edilmiş olsun olmasın müsavidir. Şayed mütevelli, gaileyi vazifelere sarf edib de tamir için bir şey kalmazsa vazifelere sarf ettiği meblâğı zamin olur. Çünkü vâkıfın maksadı, vakfının devamiyle gailesinin müeb-beden sarf edilmesidir. Bu maksadı ise tamir İle kabil olabilir. Bu halde imaret ciheti iktizaen meşrut bulunmuş olur. Artık mütevelli, tamiri takdim etmeyince vâkıfın iktizaen olsun şartına muhalefet etmiş, kendisine mevdu olan emanete teaddîde bulunmuş, âdeta müvekkilinin enirine muhalefet eden bir vekil hükmünde bulunuvermişdir. Hidaye, Ankaravî HâmişJ.

616 - : Bir vakfın gailesi bir camii şerifin yalnız imam ve hatibine meşrut bulunsa bu gaile, o camiin tamirine sarf olunamaz. Feyziyye.

Bir de imam, müezzin, ferraş, medrese müderrisi gibi hizmetlerinin mu-attaliyyetî zararı beyyini müsteizim olan hademei hayrat, imarete mülhaktırlar, ki bunlara «erbabı şeair» denir.. Binaenaleyh bir mescid. tamire muhtaç olub gailesi hepsine kifayet etmediği gibi bu hademeye vazifeleri verilmediği takdirde mescidin tatili lâzım gelecek olsa galiden bunların vazifeleri kesilemez. Belki gaile, tamirat ile beraber bunların vazifelerine - imkân nisbetinde - sarf edilir. Fakat hizmetlerinin devam etmemesinde zararı beyyin olmayan sair bir kısım hademeye bu tamir esnasında bir şey verilmez. Tenkihi Hâmiüı.

617 - : Gailesi fukaraya veya vâkıfın evlâdına meşrut olan bir vakıf haraba yüz tutunca mütevelli gailesinden evvelâ tamiratım yapar, sonra bir şey kalırsa anı da fukaraya veya evlâdı vâkıfa sarf eder, yoksa fukara veya vâkıfın evlâdı, buna muhalefet ederek gailenin tamamını aramızda ikti-sam ederiz diyemezler. Mülteka, Damad.

618 - : Medrese, mekteb gibi vakıf bir mahal, tamire muhtaç olduğu halde gailesi bulunmasa tamirine kâfi bîr mikdarının kiraya verilerek bedeliyle tamirini yapmak caiz olur, Mecmuai Cedide.

619 - : Süknası meşrut olan bir vakıf akar, tamire muhtaç oldukda bakılır. Eğer bu akarın gailesi vakıf dan tamir edilmesi vâkıf tarafından şart kılınmış ise bu akar, vakfın gailesinden tamir edilir, çünkü vâkıfların bu gibi şartlarına riayet icab eder. Ve eğer vâkıf tarafından böyle şart edilmemiş veya cart edilmiş ise de vakıfda gaile bulunmamış olursa bu akarı onun meşrutun îehi kendi malından teberrüan tamir eder.

Şayed meşrutun lehin tamire iktidarı olmaz, veya olur da tamirden kaçınırsa hâkim, o akarı mütevellisinin marifetiyle kirasına mahsuben tamir etmek ü-zeıc başkasına kiraya verir, tamir masraf ´kiradan ödenince bu akar yine meşrutun lehine iade edilir. Şerhi Vatı

620 - : Süknası meşrut bir vakıf akarda meşrutun lehi kendi mâlinden badana ve saire gibi meremmeti müstehleke kabilinden bazı tamirler yapsa bunlar her halde vakfa teberru olmuş olur. Çünkü bu gibi aynini ahz etmek mümkün veya vakfa zarardan hali olmayan şeyler, helak olmuş sayılır.

Fakat bir oda1 ilâvesi gibi meremmcü gayri müstehleke kabilinden bir şey ise bu kendisinin malı olur. vefatında da vârislerine mevrus olur.

Bu hr.ide o akar, bu meşrutun lehin vefatından sonra başka bir zata tevcih edilince o zat, bu ilâve edilen binanın kıymetini müteveffanın vârislerine vurı´î d binaya mâlik olur. Fakal bunu vermekden imtina etdiği takdirde o akar, ücretinden o binanın kıymeti temin ve tamamen vârislere ita edilinceye kadar hâkim tarafından başkasına kiraya verilir, badehu o zata iade ve tesüm olunur. Yoksa bu zat, o binanın hedm ve kal´ına razı olamaz. Is´af, Bahri Raik. C4ÛH) inci meseleye müracaat!.

621 - : Süknası iki kimse arasında müşterek bir vakıf hane harab olmakla bunların biri tamirden imtina edib diğeri hâkimin emriyle kendi ma-iından tamir eylese bu masrafını istifa etmedikçe diğeri bu hanede sakin olamaz. Abdurrahim fetâvası.

622 - : Bîr vakfın müsteciri, mütevellinin emriyle vakıfda tamirat ya-

pınca bakılır: Bu tamirat, damın kiremitlerini aktarmak, mecurun ıslahına ve halelden vikayesine aid şeyler ise masrafını vakfın gailesinden olmak üzere mütevelliden alabilir. Velev ki mütevelliden alması şart edilmiş olmasın. Fakat me´cur hanenin fırını tamir etmek, pislik çukurunu boşaltmak gibi mü-cerred müstecirin menafiine aid ise masrafını vakıfdan alamaz. Meğer ki alması şart edilmiş olsun. Tenkihi Hamîdi, Hayriyye.

623 - : îcareteynli bir vakıf yerin taksimi mümkün olmadığı veya vakıf hakkında muzir bulunduğu halde haraba yüz tutmakla hissedarlardan biri kirasına mahsuben malından tamir etmek, isteyib de diğer hissedarlar buna razı olmasalar, tamir etmek isteyen hissedar, hâkime müracaat eder. Hâkim rîe mütevellinin re´yile bu tamire ve masrafının kirasından istifasına izin verirse o hissedar, yapacağı tamir masrafından sair hissedarlara isabet eden mikdarı istif edinceye kadar bu akarı kiraya verib bedelini alabilir.

624 - : îcareteynli bir vakıf akarı, hissedarlarından biri diğerlerinin emri hâkimin izni olmaksızın kendi malından para sarf ederek tamir etse´ müteberri olmuş olur.

Binaenaleyh diğer hissedarların hisselerine isabet eden masrafı anlardan isteyemez. Fakat hissedarların emirleri ve kendilrine rücua muvafaket-leri ile veya görülen lüzumuna mebni hâkimin izniyle tamir etdiği takdirde anların hisselerine isabet eden masrafı kendilerinden isteyebilir. Nefakatü´´-hüiâsa.

625 - : Bir vakfın bizzat ayninden vücude gelen hâsılat, meselâ : mür:-hedim bir vakfın ankazı, o vakfın imaretine sarf edilir, m ür tezi kasın a sarf çdilemez. Çünkü bu, gaile kabilinden değil, mevkufun rakabesi cümlesindendir.

626 - : Vakıf müsakkafatın kadim vaziyetini tağyir caiz değildir. Meğer ki tağyir için bir zaruret ve vakıfça bir menfaat tahakkuk etsin. O takdirde hâkimin re´yi ve mütevellinin izniyle tağyiri caiz olur.

Meselâ : îcareteynli bir vakıf han, pek büyük olub zaman itibariyle kendisinin hali hâzırından kira ile istifade kabil olmasa da küçük kısımlara ayrılması ve bazı odalarının dükkân ittihaz edilmesi, maslahata muvafık, vakfı için faideli olduğu tahakkuk eylese bu hanın kadim vaziyetini bu veçhile ıslah etmesi için mutasarrıfına mütevellisi tarafından hâkimin reyüe izin verebilir.

627 - : Vakıf bir mezreayı mezreahkdan çıkararak üzerinde binalar, dükkânlar ve saire inşasiyle kiraya vermek caiz olmaz. Belki mezrea olarak istiğlâl olunması lâzım gelir. Fakat böyle vakıf arazi, beldenin hanelerine bitişik olub da üzerinde bina veya dükkân inşa edilmekle intifa edilmesi, vakıf ve fukara hakkında ekin ekmek, ağaç dikmek suretiyle intifadan daha faideli bulunsa mütevelli, vakfın maliyle onda ebniye inşa ve icar edebilir. Bezzaziyye.

628 - : Bir kimse mütevellisi bulunduğu bir vakıf arşa üzerine bir bina yapınca veya dikince bakılır : eğer vakfın malından yapmış ise bu bina veya ağaç da vakıf olmuş olur. Gerek nefsi için veya vakıf için yapdığım söy-liyerek işhadda bulunmuş olsun olmasın müsavidir. Ve eğer kendi malından yapmış ve binaya veya ağaç diğmeğe başlıyacağı zaman kendi nefsi için yapdığım söyliyerek işhadda bulunmuş ise bina veya ağaç kendisinin olur. Fakat bina veya ağaç dikme zamanında işhad etmeyib sükût eylemiş ise bina ve ağaç vakfın olur.

Bir de bu hususda mescidler müstesna bir halde bulunur. Şöyle ki : bir mescidin harimine dikilecek ağaçlar, işhad bulunsun bulunmasın her halde mescide aid olur. Çünkü hiç bir kimse kendi nefsi için mescide ağaç dikemez. Rriüi Muhtar.

629 - : Bir kimse kendi vakfının mütevellisi olduğu halde kendi malından o vakıf üzerinde bir bina yapsa ağaç dikip yetiştirse bunlar, kendisinin malı olmuş olur, vefatında vârislerine intikal eder. Velev ki bina ve dikme zamanında bunları kendi nefsi için yapdığım söyliyerek işhadda bulunmuş olmasın. Kadıhan. [21]

Bir Vakfa Aid Varidatın Başka Bir Vakfa Sarf Ve Naklinin Caiz Olub Olmaması :

630 - : Cihetleriyle vâkıfları müttehid olan iki vakıf dan birinin fazla varidatını, gailesine zaaf arız olan diğer vakfın masarifine sarf etmek caizdir.

Meselâ bir kimse vakf etmiş olduğu bir medresenin tamiratı için bir akar, bu medresenin müderrislerinin vazifeleri için de diğer bir akar vakıf ve şart etdiği halde meşrut akarın gailesine bilâhare zaaf arız olub vazifelere kifayet edemez olsa tamirata meşrut olan akarın gailesi fazlasından be vazifele; -arf edilebilir. Çünkü bunlar, .bir şey gibidirler. Dürri Muhtar.

631 - : Cihetleri muhtelif olan iki vakıfdan birinin bir cihete meşrut olan gailesini, diğer vakfın masarifine sarfetmek caiz değildir. Velev ki vâkıfları müttehid olsun. Şaye3 mütevelli, sarf edecek olursa zamin olur.

Meselâ : bir kimse vakıf etdiği iki medreseden her birinin masrafı için bir akar vakf etmiş olsa bu medreselerden birinin akarının gailesi, diğer medresenin masrafına sarf edilemez.

Kezalik bir kimse bir mescid ile bir mekteb yapmış olsa bunlardan birine vakıf etmiş olduğu akarın gailesi, diğerine sarf edilemez.

Kezalik bir k...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın