Fasıl abdest

Fasıl: Abdest:

Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurmuştur:

“Temizlik imanın yarısıdır.” [960]

Burada imandan maksat, taharet ve huşu (ihbât) nurundan mürekkep bulunan heyet-i nefsâniyyedir. Bu manada “ihsan” ondan daha açıktır ve hiç kuşku yoktur ki temizlik, onun yarısıdır.

Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurmuştur:

“Kim abdest alır, abdestin hakkını verirse, hataları bütün bedeninden, hatta tırnaklarının altından çıkar.” [961]

Nefis üzerinde etkili olan temizlik, ona kudsiyet kazandırır ve onu melekleştirir. Bu haliyle nefis, aşağılık (pis) hallerden birçoğunu unutur. Dolayısıyla nefsin bu özelliği, o heyet-i nefsâniyyenin kalıbı, mahalli ve yeri mahiyetinde olan abdestin özelliği sayılır.

Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurmuştur:

“Şüphesiz ümmetim kıyamet gününde abdest eserinden yüzleri ve ayakları nurlu (sakar ve sekir) olarak geleceklerdir. Dolayısıyla sizden hanginiz nurunu artırabilirse bunu hemen yapsın!” [962]

“Mü’minin nuru (veya cennet ziyneti) abdest suyunun ulaştığı yere kadar varır.” [963]

Bilindiği gibi taharetin şekli, beş organın yıkanması ve meshedilmesi şeklindedir. Bu itibarla nefsin bunlardan haz alması, bir defasında bu organların ziyneti, bir defasında da alında sakarlık, ayakta seki(r)lik şeklinde sembolize edilmiştir; aynen korkaklığın ada tavşanı, şecaatin de arslanla sembolize edilmesi gibi.

Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurmuştur:

“Abdeste ancak mü’min olan müdavim olur.” [964]

Abdeste müdavim olmak zordur; ancak abdestli olmanın kazandıracağı büyük faydaların şuurunda olan kimseler bunu yapabilir. İşte bu yüzden abdeste müdavim olmak, imanın bir belirtisi kılınmıştır.

Abdestin Şekli:

Hz. Osman, Hz. Ali, Abdullah b. Zeyd ve daha başka sahâbîlerin -Allah, onlardan razı olsun!- Rasûlullah’tan (s.a.) anlattıkları, dahası ondan tevatür yoluyla daha sonraki nesillere ulaştığı, ümmetin de üzerinde mutabık olduğu şekliyle abdest şöyle alınır: Kişi, ellerini kaba daldırmadan [965] önce yıkar, ağzına su alır ve çalkalar, burnuna su verir ve sümkürür, sonra yüzünü ve dirseklerine kadar ellerini yıkar, başını mesheder, sonunda da topuklarına kadar ayaklarını yıkar.

Heva ve heveslerinin peşine kapılıp giden ve bunun sonucu olarak âyetin zahirine sarılıp ayakları yıkama hükmünü inkâr eden topluluğun iddiası kale alınmaz. Bence bu görüşü benimseyenlerle, gün ortasında güneş gibi aşikâr olan Bedir ve Uhud savaşlarını inkâra yeltenenler arasında fark yoktur.

Evet, bazıları ihtiyata uygun olan, hem yıkamak hem de meshetmektir görüşünü ileri sürmüşlerdir, bazıları farzın en alt seviyesi meshetmektir; bununla birlikte yıkamanın terki halinde son derece şiddetli bir kınama bulunur, demişlerdir. Dolayısıyla bu, ulemanın işin hakikati ortaya çıkıncaya kadar kesin tavır almamaları gereken bir konudur.

Rasûlullah’ın (s.a.) ağzı çalkalama, buruna su çekme, tertibe uyma fiillerini terkettiğini açıkça ifade eden tek bir sahih hadise rastlamadım. Şu halde bunlar, abdestte son derece müekked olan sünnetlerdir. Bunlar, yani ağza ve buruna su vermek ve temizlemek, fıtrat özelliklerinden olan müstakil iki taharet şekli olmakta, abdeste onlar da eklenmekte, böylece abdest, bu iki taharet için bir zamanlama halini almaktadır. Çünkü bu iki haslet, kir toplayan ve sık sık yıkanarak temizlenmesi istenilen yerlerin temizlenmesidir. Bunların arka arkaya yapılması, aksi durumdan daha sahihtir.

[960] Müslim, Taharet, 1.

[961] Müslim, Taharet, 33.

[962] Müslim, Taharet, 35.

Hadisin lâfzı tercümesi şöyle: "Şüphesiz ümmetim kıyamet gününde abdest eserinden yüzleri sakar, ayakları sekir olarak geleceklerdir. Dolayısıyla sizden hanginiz sakarlığını uzatabilırse bunu hemen yapsın!"

Sakar, atın alnındaki, seki(r) de ayaklarındaki beyazlığa denir. Bu ifadeler insan için Türkçe'de pek gitmediğinden onların yerine nurlu kelimesini kullandık. (Ç)

[963] Müslim, Taharet, 40.

[964] Muvatta, Taharet, 36; İbn Mâee, Taharet, 4.

[965] Eskiden su yayvan kaplarda tutulur ve kullanılırken dökülmez, el batırılarak su avuç avuç alınır ve öyle kullanılırdı. Şarıl şarıl akan musluk bir tarafa, ibrikle bile su ihtiyaçtan fazla kullanılır. Suyun avuçlanarak alınması halinde ise su israfı hiç olmaz. Suyun kıt olması, taşınmasının zorluğu belki de eskileri böyle bir kullanıma bilinçli olarak itmişti. (Ç)

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın