Üçüncü gruba misaller

Üçüncü Gruba Misaller:

1. Bir şahit ve yeminle hüküm verme.

2. Sürgünle birlikte celde cezası verme.

3. Erkeğin cinsel organına dokunması.

4. Muhayyerlikli alışveriş.

5. Musarrat.

6. Kesin olarak boşanmış kadının nafakası.

7. Müslümanın katır karşılığında öldürülmemesi.

8. Velisiz nikâhın caiz olmaması.

9. Öldürülen kişinin akrabalarının diyet ile kısas arasında muhayyer olmaları.

10. Caninin Kabe ve civarına sığınması.

11. Rükû' ve secdede ta'dil-i erkân.

12. Namazda fatiha okumak.

13. Namazda tekbir ve selam.

14. Abdest ve gusülde niyyet.

15. Abdest alırken peşpeşelik.

16. Abdest alırken buruna su almak.

17. Deve eti yemekle abdestin bozulması.

18. Sarık üzerine meshetmek.

19. Çorap üzerine meshetmek.

20. Mahremlik doğuran emme sayısı.

21. Ölen biri için oruç tutmak ve haccetmek.

22. Boşama şartıyla hulte yapılması.

23. Birden fazla evlilikte yeni eşin bakire olması halinde ilk yedi günün ona ayrılması.

24. Denizde ölen hayvan.

25. At etinin helâl olması.

26. Azad etmenin mihir olması.

27. Malını iflas eden kişinin yanında bulan kimsenin durumu.

28. Boğazlarken kasden besmele çekilmeyen hayvan etinin helal olması.

29. Tavafta temizliğin gerekliliği.

Nassa (Kur'an'a) ziyade olup olmamak bakımından üzerinde ittifak ve ihtilaf edilen en meşhur hadisleri zikrettikten sonra, kendisiyle amel etme hususunda herkesin ittifak ettiği birinci gruptaki hadislerin hepsinin kuvvet bakımından aynı derecede olmadıklarını söylemeliyiz. Zira içlerinde sahih hadisler olduğu gibi, hasenler de vardır. Ancak o hadislerle amel etme konusunda âlimlerin ittifak etmiş olması, o hadislerin kuvvetini arttırmıştır.

Hanefi'lerin nassa ziyade olmamaları için reddettikleri hadislere gelince, onlar arasında isnadının gücü ve ravisinin çokluğu bakımından, bütün âlimlerin nassa ziyade olduğunu kabul ettikleri hadislerden daha sahih olanların bulunduğun ifade etmeliyiz. Misal olarak, namazda fatiha okumanın farz olduğunu ifade eden hadisin, nimetin külfet mukabili olduğunu bildiren veya esir kadının temizlenmesini anlatan hadisten daha güçlü olduğu hususunda hiç kimse şüphe etmemektedir. Bu iki rivayet ise bütün âlimlerin kendisiyle amel etme konusunda ittifak ettikleri hadislerdir.

Hanefîler, nassa ziyade olduğu halde o hadislerle amel edilmesini kabul ettiklerine göre, kuvvet ve sahihlik bakımından onlardan daha aşağı olmayan hadislerle de amel etmeleri gerekir. Binaenaleyh, hiçbir delil olmaksızın bir hadisle amel edip onun benzeri olan bir başka hadisi terk etmeye hakları yoktur. Hatta İbn Kayyim'in de dediği gibi, Hanefîlerin bu davranışları keyfi bir davranıştır.

Hepsi de zayıf olan ikinci gruptaki hadislerle amel etmelerine gelince, bu davranışları onların çelişkilerini ortaya koyan en kuvvetli delildir. Zira bir taraftan delil olamayacak zayıf hadislerle nassa ziyade yaptıkları halde, öbür taraftan nassa ziyade edilemeyecek âhâd hadis olduğunu iddia ederek sahih hadisi reddetmektedirler.

Aşağıda, onların reddettikleri hadislerin gücünü ve amel ettiklerinin de zayıflığını göstermek için amel ettikleri ikinci gruptan hadislerle reddettikleri üçüncü gruptan bazı hadisler arasında bir karşılaştırma yapacağız: [987]

[987] Misfir B. Gurmullah Ed-Dümeyni, Hadiste Metin Tenkidi Metodları, Kitabevi Yayınları, İstanbul 1997: 283-291.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın