> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Çeşitli Konularda Eserler > Din Psikolojisi > Dinî hayatın boyutları
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Dinî hayatın boyutları  (Okunma Sayısı 5170 defa)
11 Kasım 2010, 12:28:31
Safiye Gül

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 15.436


« : 11 Kasım 2010, 12:28:31 »



3- Dinî Hayatın Boyutları
 

Din, tabiatüstü ile ilişkiye dayalı olarak dünya­nın ve hayatın bütün yönlerini birleştirmeye yöne­lir. Bu birleştirme, bir kavramlar düzenlemesi olma­yıp, canlı ilişki ve yaşayış bütünlüğüdür. Dindar insan böyle bir ilişkiye, kişiliğinin her yönüyle katı­lır. Böylece dinî yaşayış insanın bütün boyutlarını kuşatmış olur. Ferdin ya da grubun dinini incele­mek, sadece onun inançlannı ve ibadet sıklığını ele almakla yeterli bir sonuca ulaşmaz. Bunu dikkate alan araştırmacılar, kişinin dinî hayatını çok yönlü boyutlar içerisinde ele almaya yönelmiş bulunmak­tadırlar. Şüphesiz ki, dinler arasında birçok farklı­lıklar vardır, ancak dindar insanlann dinî yaşayışlarını ifade etmek için yöneldikleri alanlar temelde ortak özellikler taşırlar. Kişinin yaşadığı dinî hayat genişlemesine, uzunlamasına ve derinlemesine olmak üzere üç farklı bakış açısı ile incelenebilir. [119]

 

a) Dinin Genişlemesine Boyutları:
 

Bunlar dinî yaşayışın uzandığı alanları tasvir eden gruplamalardır. İleri sürülen değişik modeller [120] arasında en uy­gunu Glock ve Stark’ın [121] ortaklaşa çalışmalarında ortaya koydukları boyutlardır. Buna göre dinin, biri diğerini tamamlayan beş ayrı boyutundan söz etmek mümkündür. [122]

 
aa.  İdeolojik Boyut:
 

Dinî inanç temeline daya­nır. Bu bir tür “bağlanma”dır ve bağlanma da gücü­nü inanç içerisinde ifade eder. Dindar insan, kendi­sini ilahî varlığa bağlayan ve O'nunla ilişkiye sokan belli inançların sahibidir. Sahip olunan bu inançlar aynı zamanda dinî hayatın çekirdeğini oluşturur. [123]

 

ab.  İbadet Boyutu:

 

Bu, dindar insanın dinî uy­gulamalarını içine alır. Dindarlık   yaşantısının önemli bir tezahürü olan bu uygulamalar çok çeşit­lidir. Dua, namaz, oruç, zikir, hac, ayin, kurban., bunların başında gelir. [124]

 

ac.  Tecrübe Boyutu:
 

İlahî Varlığın etkisini taşı­yan ve mümini O'ndan haberdar eden sezgiler, duy­gular, duyumlar ve algılar bütünü bu boyuta dahil­dir. Her din mensubu, Yüce Kudretin  varlığını vasıtasız olarak içinde duyar ve bundan etkilenir. [125]

 

ad. Zihnî (entellektüel) Boyut:
 

Dindar insan, inandığı şeylerin muhtevası, dinin ve onun kutsal metinleri­nin ana esasları hakkında az çok bir bilgi sahibidir. [126]

 

ae. Etki Boyutu:
 
Bu boyut, hayatın diğer alanla­rı üzerinde dinin yaptığı etkiler içerisinde kendisini gösterir. Din, insanın kendi hayat düzenini, gelece­ğe dönük taşanlarını, başkalarıyla olan ilişkilerini, kısacası her yönüyle bütün davranışlarını etkileme gücüne sahiptir. [127]

 
b) Dinin Uzunlamasına Boyutları: 
 

Gazzâli [128] dinî hayatın gelişimi içerisinde üç farklı safhanın varlığını ayırdetmektedir. Bunlar iman (taklit), fikir (ilim) ve marifet (zevk, şevk) devreleridir. Yani, geli­şimini tamamlamış olan dindarlık yaşantısının üç bileşeni vardır. îman safhası, dinî hayatın başlangı­cındaki tasdik, kabul, itaat ve bağlanmayı içine alır. Üzerinde derin bir araştırma ve düşünmeye girişmeksizin dinî inancın kabul edilip, taklide dayalı olarak yaşanması bu ilk safhada olur. Dinî inançla ilgili birtakım delillerin araştırılması, mantık itiba­riyle ahenkli bir kâinat görüşüne ulaşılmasıyla ikin­ci safha gerçekleşmiş olur. Bu bir tür metafizik ala­nına açılmadır. Marifet safhası ise, İlâhi Varlık ile doğrudan doğruya temas arzusuyla gelişen psikolo­jik tecrübeler bütününden oluşmaktadır. Allah'la insan arasındaki ilişkinin tabiatı incelendiği zaman, bu üç farklı boyutun aynı anda yaşandığı görül­mektedir. Kendilerini Allah'la ilişki hâlinde bir du­rumda algılayan bir grup denek üzerinde yapılan tecrübî bir araştırmayı yorumlayan Vergote [129], bu­radaki üç yönlü olguya dikkat çekmektedir. O'na göre, Allah'la ilişki hâlindeki bir dindar insanda, “dinin mistik unsuru”, “Kutsalın tecrübesi” ve “me­tafizik unsur” aynı zamanda tezahür etmektedir. [130]

 
c) Dinin Derinlemesine Boyutları:
 

Dini yaşayı­şın uzandığı alanlar ve geliştiği safhalar gibi, kalite­si de farklı seviyelerde olabilir. Aynı din mensubu insanlar, dinlerini aynı kalitede ve seviyede yaşa­mazlar; kişiden kişiye değişen farklı derecelenmeler vardır. Ancak bu yöndeki farklılıkları iki temel tutu­ma göre sınıflandırmak mümkündür. Allport [131] ta­rafından teklif edilen ve din psikologlarının çoğunluğu tarafından kabul görmüş olan iki farklı dindarlık modeli şu şekilde tasvir edilmektedir: [132]

 
ca. Dış Güdümlü (Extrinseque) Din:
 

Böylesi bir dindarlıkta din, davranışların birinci derecede belir­leyici unsuru olmayıp, ancak başka maksatlar için bir vasıta durumundadır. Dışa bağımlı bir eğilime sahip olan kimseler, dini kendi kişisel gayeleri için kullanma eğilimindedirler. Bu eğilime sahip kimse­ler, dinin birçok faydası bulunduğu kanaatini taşı­yabilirler. Hatta bunlar inançlarına sıkı sıkıya sarılarak, katı ve hoşgörüsüz bir taraftarlık sergileyebi­lirler. Esasen bu tutuma yol açan şey, dinin onların kendi insanî arzu ve ihtiyaçlarına hizmet etme göre­vi yapmış olmasındandır. Ya da bu eğilime sahip kimseler dinî inanç ve anlayışlarına, kendi temel ih­tiyaçlarına en uygun düşen bir şekil verirler. Bu tip dindarlığa “psikolojik ihtiyaçlar dini” veya “fonksi­yonel din” adını verenler de vardır. Godin'e göre [133] fonksiyonel din, fertteki ya da toplumdaki eksiklikleri tamamlamaya, korkuları yatıştırmaya, arzuları yerine getirmeye, grup üyeleri arasındaki bağları ve gruba aidiyeti pekiştirmeye hizmet etmekle sınırlı kalmış olan dindir. Bir din, inançları, ibadet ve ayinleri, dili ve teşkilatlanması kültürce belirlenmiş, şuurlu veya şuurdışı ruhî durumlara uygun geldiği ölçüde fonksiyonel olacaktır. Bu tip dindarlar Allah'tan yararlanırlar; bizzat kendi tabiî eğilimle­rinden ve kendiliklerinden fedakârlıkta bulunmak­sızın O'na yönelirler. Şurası da bir gerçektir ki, her din kısmen fonksiyoneldir. Hiçbir etki ve faydası ol­mayan veya bütün fonksiyonunu yitirmiş bir din varlığım da kısa zamanda kaybedebilir. Sonuçta da, psikolojik olarak bu fonksiyonlar artık ihtiyaçlara uygun gelmeyebilirler ve bu ihtiyaçlar başka şekilde tatmin edilebilirler. [134]

 
cb. İç Güdümlü (İntrensegue) Din:
 

İçten doğma bir eğilime sahip olan kimseler dinde kendi en başta gelen ve hâkim motivasyonlarını bulurlar. Ne kadar güçlü olursa olsunlar diğer ihtiyaçlarına, anlamı ve önemi ikinci derecede şeyler olarak bakarlar ve güç­leri yettiği kadarıyla bu ihtiyaçlarını dinî inanç ve ta­limatlarla uyumlu hale koyarlar. îmân içte canlan­maya başladığında, onu içlerine iyice yerleştirmeye veya tamamen onu izlemeye gayret gösterirler. Bu anlamda, öncekiler dinden faydalanırken, bunlar dinlerini yaşarlar. Bu tip dindarlar için din, benliğin hizmetinde olması sebebiyle dıştan gelen bir değer olmayıp, fakat daha çok kişiyi bütünüyle aşan, İlahî Varlığın iradesine uygun olarak kişiyi değişime zor­layan, benlikten daha geniş bir alana yayılan, içten doğma bir değerdir. Müsamaha, saygı, başkalarına karşı iyi niyet, dinî emir ve yasaklara riayet, ibadet­lerde devamlılık., gibi pratik ve müşahede edilebilir etki ve özellikleriyle karakterize olunan bu din, “içten doğma”, “derûnileşmiş” veya “şahsîleşmiş” gibi vasıflarla da nitelendirilir.

Batson ve Venüs, tecrübî araştırmalarına dayalı olarak buna üçüncü bir boyut daha ilave etmekte­dirler. Bazı kimseler dini ne gaye (intrensecisme) ne de vasıta (extrinsecisme) olarak değil, fakat “araştır­ma” olarak algılarlar. Bu tip dinî tutum, hayatın or­taya koyduğu varoluşla ilgili ve nihaî hakikat konu­sundaki sorulan korkusuzca karşılamaya büyük ölçüde açık bir elverişlilikle birlikte, bunların kendi­sine kesin cevaplar taşıması imkânı hususunda belli bir şüphecilik ihtiva eder [135].



[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Dinî hayatın boyutları
« Posted on: 19 Mart 2024, 08:06:09 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Dinî hayatın boyutları rüya tabiri,Dinî hayatın boyutları mekke canlı, Dinî hayatın boyutları kabe canlı yayın, Dinî hayatın boyutları Üç boyutlu kuran oku Dinî hayatın boyutları kuran ı kerim, Dinî hayatın boyutları peygamber kıssaları,Dinî hayatın boyutları ilitam ders soruları, Dinî hayatın boyutlarıönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes