İmaj her şeydir asalet hiçbir şey

İmaj her şeydir, asalet hiçbir şey

Elif TUNCA • 73. Sayı / DİĞER YAZILAR

Yazının başlığı “Kralın dili çözüldü” de olabilirdi zira bu yazı size ulaştığında Oscar’lar sahiplerini bulmuş ve -dünya tersine dönmediyse- Kral VI. George’u canlandıran Colin Firth, En İyi Erkek Oyuncu Oscar’ını evine götürmüş olacak. Bu kadar emin konuşabilmemizin sebebi, artık Akademi’yi yakinen tanıyor oluşumuz. Nitekim En İyi Film için aday gösterdikleri filmlere bakınca da bunu doğrulamak mümkün. Akademi, küçük insanların, büyük azimlerle başarıya ulaştığı ve mümkünse gerçek bir hikâyeye dayanan, basit anlatılı filmleri sever. Çünkü bunlar, “çalışan kazanır, elması kızarır” diye özetleyebileceğimiz Amerikan Rüyası’nı besler. Özellikle kriz zamanlarında hem seyirci hem de Akademi bu filmlere sıkı sıkı sarılır zaten. Bu sene bu kontenjandan; Kuğu Gölü’nde başrolü oynayabilmek için ruhunun karanlık odalarında dolaşan bir balerin (Siyah Kuğu), sıfır teknolojiyle doğada mahsur kalan bir genç (127 Saat), Facebook’un kurucusu (Sosyal Ağ), uyuşturucuya batmış eski şampiyon ağabeyi ve saçma ailesiyle dipten zirveye çıkan boksör (Dövüşçü) hakkındaki filmler yarışıyor. Adaylar arasındaki, Coen biraderlerin İz Peşinde’sinin ise bu formattan saparak “başarı için uğraştıkça aslında kaybedersin” dediğini not etmekte fayda var.

Oscar’ın profil bilgilerinden filmimize, Zoraki Kral’a, gelelim. Babası V. George’un katı tutumu ve ağabeyi Edward’ın alayları eşliğinde büyüyen Albert -aile içindeki adıyla ve terapistinin de ısrarla kullandığı isimle Bertie- bu çocukluk sorunları yüzünden kekemedir. Bunun tek faydasını da “Bu kekemeyi kral falan yapmazlar nasılsa, protokollerle uğraşmak zorunda kalmam” diye düşünen Elizabeth’in, evlilik teklifini kabul etmesinde görür. Kendi haline bırakılsa dünyanın en şeker adamı görüntüsünde; kendisini seven bir karısı, iki tatlı kız çocuğu, asalet, mal mülk vs… Albert, ölene dek hayatını böyle geçirebilir.

Ancak şartlar akışı değiştiriyor tabii ve Albert’ın da toplum önünde konuşma yapması gerekiyor; evet, o kekemelikle, üstünde güneş batmayan imparatorluğun vârisi olarak! Devreye hanımefendi giriyor ve eşini, döküntü bir yerde yaşayan konuşma terapisti Lionel Louge’a götürüyor. Çatışmanın âlâsı da burada zaten! “Kraliyet hayatı mı, aman uzak olsun!” diyen hatunun bulduğu yer daha nasıl olabilirdi ki… Burada şahane bir görüntü yönetimiyle hem mekânın viraneliği (ve dolayısıyla kralla çelişkisi) vurgulanırken hem de çekimlerde kralın sağında solunda mütemadiyen bulunan büyük boşluklar ve çerçeve içinde bir türlü dengede durmaması, Albert’ın “eğreti”liğini gayet iyi gösteriyor. Buna mukabil terapist sürekli kompozisyonun tam ortasında, güç ve dengeyi elinde tutuyor.

Karısı ve iki oğluyla bol Shakespeare alıntılı ve kanaatkâr bir hayat süren Louge, müstakbel krala karşı! Kraliyet prensiplerine karşı Louge’un kuralları, Bertie’nin bastırmaya çalıştığı korkularına karşı Louge’un, korkuların üzerine üzerine gitmesi ve en çok da Bertie’nin, kendine gram inanmamasına rağmen Louge’un, sonuna kadar onu yüreklendirmesi… Bazen kendimize olan inançsızlığımız ve güvensizliğimiz, bize inananları çileden çıkaracak raddeye gelebilir. Allah kendinden emin olmayan her yetenek sahibine Louge gibi bir madenci nasip etsin, ne diyelim. Zira bu, düello kıvamındaki valsi ya da vals tadındaki düelloyu izlemesi bile zevkli.

Tabii biraz geriye çıkıp bu işin üzerine niye bu kadar düşüldüğünü de anlamakta fayda var. Öncelikle şartlar adım adım Albert’ı bu noktaya getiriyor. Babasının vefatının ardından ağabeyi Edward tahta çıkıyor ancak evli bir kadınla ilişkisi olan ve ne pahasına olursa olsun onunla evleneceğini söyleyen Edward, tahtı bırakınca Albert’a krallık yolu gözüküyor. İkinci adam olmayı tercih ettiğini ısrarla söylese de neticede tahta çıkıyor ve Louge’un yardımlarıyla ritüellerdeki konuşmalar faslını hallediyor. Esas nokta, Hitler’in dünyayı yakmaya hazırlandığı o hengâmda İngiltere kralının da halkına “güven ve azim telkin edebilecek bir şeyler söyleyebilmesi”. Filmde “eskiden olsa nasıl at bindiğinize, nasıl savaştığınıza bakılırdı” gibi bir cümle sarf edilip daha o zamandan devrin, imaj devri olmaya başladığına işaret ediliyor.

Öte yandan film, kendisi de elbette bir imaj çalışması olarak, II. Dünya Savaşı’na giden süreçte İngiltere’yi şöyle konumlandırıyor zihnimizde: Bir yanda Hitler, bir yanda Stalin, bir yanda Nazizm, bir yanda komünizm ve bunların ortasında; hem soylu kraliyet geleneği hem de istifa müessesesini işletmekten çekinmeyecek derecede demokratik parlamentosu ile İngiltere! Ve o İngiltere’nin -hani deyim yerindeyse- taçsız kralının tek eksiği, kendine inanmak. Onu da tamamlayınca adeta Allah Allah nidalarıyla cepheye koşan kraliyet ahalisi görüp “Çok yaşa büyük Krallık” diye haykıracakmışsınız gibi bir hisse kapılıyorsunuz.

Zoraki Kral (The King’s Speech)
Yönetmen: Tom Hooper
Oyuncular: Colin Firth, Geoffrey Rush, Helena Bonham Carter
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın