Kıdem Tazminatı

II — Kıdem Tazminatı:

Uygulamada, işçiye işten ayrılırken, daha önce o iş yerinde çalıştığı süreler dikkate alınarak işverenin vermekle yükümlü tutulduğu belli miktardaki tazminata «kıdem tazminatı» denir. İşçi daha önceden, çalışmasının karşılığı olan ücreti ve diğer sosyal haklan tam olarak aldığı için gerçekte işverenden bir alacağı kalmamıştır. Bu niteliğine göre kıdem tazminatı çalışma karşılığı olan ücretin bîr cüz'ü müdür, yoksa sosyal yardım veya ikramiye kabilinden bir lütuf mudur?. Bu noktalan açıklığa kavuşturmak gerekir.

İslâm hukukuna göre, isçiye ödenecek ücretin, akit sırasında anlaşmazlığa yol açmayacak biçimde belirlenmesi gerekir.

Hadisi şerifte şöyle buyurulur: «Kim bir işçiyi kiralarsa, ona vereceği ücreti bildirsin» [455]

Kıdem tazminatının miktarını, iş akdinin yapıldığı sırada bilmek mümkün değildir. Yıllarca çalışmak üzere bîr fabrikaya giren işçinin meselâ, 15 yıl sonra işten ayrılırken alacağı kıdem tazminatının miktarı, ancak işten ayrılma tarihinde tam olarak hesaplanabilir. Çünkü bu tazminat, İş Kanunu madde 14, fırka 9-10 da belirtildiği gibi son ücret üzerinden hesaplanır. Bu. durum, emeklilik veya başka nedenlerle topluca işten ayrılmalarda, işvereni altından kalkamayacağı yükler altına sokmaktadır. Meselâ son yıldaki ücret ortalaması aylık 70 bin TL. olan 25 yıllık, sigortalı bir işçi, toplu iş sözleşmesiyle yıllık 45 gün kıdem tazminatı hakkı elde etmişse, alacağı toplam tazminat şöyle olur : Her yıl için 105 bin lira olunca, 25X105.000=2.625.000 lira toplam tazminat miktarı olur. Bir yıl içinde 100 kişinin işten ayrıldığı düşünülürse, bunların alacağı tazminat miktarı 262 milyon 500 bin lira tutar. İşyerinin, ekonomik kriz nedeniyle kapanması halinde ise çok daha büyük sayıda işçi tazminat isteyecek ve işveren iflasla karşı karşıya gelecektir. Kimi zaman İşverenin mal varlığının bile mevcut işçilerinin kıdem tazminatını karşılayamadığı uygulamada görülmüştür. Bu sakıncaları göz önünde tutularak kıdem tazminatı, memurların emeklilik ikramiyesinde olduğu gibi Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından üstlenilmelidir. İşçi ve işverenden kesilen sigorta pirimleri içinde «emeklilik kıdem tazminatı» için bir hisse bulunursa kurum bu kesintileri de işletir, yeni gelirlerle çoğaltır ve işçi emekli olurken topluca bir para alma imkanına kavuşur. [456]

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın