Sahih müsâkâtın sonuçları

118. Sahih Müsâkât'ın Sonuçları

îmam Mâlik'e göre Müsâkât -Kırâd gibi- işe başlamakla değil, bizzat akid ile lazım olup bozulamayan bir akidtir. îmam Mâlik'e göre aynca bu ak-din gereği, taraflardan birinin ölümüyle varislerine geçmesidir. Bu duruma göre bakıcı öldüğü zaman, eğer varisleri emin kimseler değil iseler, bahçeye bakmak üzere yerlerine emin bir kimseyi getirebilirler ve eğer kendileri bahçeye bakmazlarsa, bahçenin bakım masrafı terekesinden çıkanlır [15].

îmam Şafiî de «Eğer ölenin terekesi yoksa, bahçe sahibi, çalışmasının ücretini varislerine verir ve akid bozulur. Eğer terekesi varsa, akid devam eder ve bahçenin bakım masrafı terekesinden çıkanlır» demiştir.

İmam Şafiî aynca, «Eğer bakıcı hastalanıp bahçeye bakamaz bir duruma düşerse, akid bozulur» demiş ise de, aynntılı bir açıklama yapmamıştır.

imam Mâlik de «Meyvalann satış zamanı geldiğinde eğer bakıcı iş göremez bir duruma düşerse, bahçeye bakmak üzere kendi yerine bir işçi tutmak zorunda olup bahçe sahibi ile yaptığı Müsâkât'ı başkasına devredemez. Şayet işçi tutmak için bir şeye malik değilse, o zaman ona düşen meyvadan işçinin ücreti verilir» demiştir.

îmam Mâlik'e göre bakıcının, hırsız ve hak tanımaz bir kimse olduğunun anlaşılması ile Müsâkât akdi bozulmaz.

İmam Şafiî'den de, «Kendi yerine bir işçi tutması gerekir» dediği nakledilmiştir.

imam Şafiî «Eğer bakıcı işini yanda bırakıp kaçarsa, hakim onun yerine bir işçi tutar» demiştir.

îmam Mâlik'e göre Müsâkât'ta tarafların ikisi de, zekâtı kendi hissesinden vermesini diğer bir tarafa şart koşabilir. Fakat Kırâd öyle değildir. İkisinin nisabı da bir kimsenin nisabı sayılır.

Bahçe sahibi ile bakıcı, üzerinde anlaştıklan hissenin miktarında anlaşmazlığa düştükleri zaman, îmam Mâlik, «Eğer bakıcının sözü akla uyuyorsa, yemin ettirilir ve onun sözüne itibar olunur', îmam Şafiî de «İkisine de yemin verilir ve akid bozulup bakıcıya ücret verilir» demiştir.

İmam Şafiî, Müsâkât'ı da satışa kıyas etmiştir. İmam Mâlik ise -ona göre bakıcı güvenilir bir kimse olduğu için- yemin etme hakkını yalnız bakıcıya vermiştir.

Zira ona göre davacı ile davalıdan hangisinin haklı olduğu ihtimali daha kuvvetli ise, yemin hakkı onundur.

Bu babın mes'eleleri daha çoktur. Fakat fukaha arasında ihtilaflı olan meşhur mes'eleler bunlardır. [16]

[15] Hanefî mezhebine göre, bakıcı Ölürse, mirasçıları onun yerine geçer, bahçe sahibi onlan engelliyemez.

[16] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/361-362.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın