Kocanın mehir veya nafakaya gücünün yetmemesi

2. Kocanın Karıya Mehir veya Nafakasını Vermeye Gücünün Yetmemesi

Ulema, kocanın karıya mehrini vermeye gücü yetmemesi halinde ihtilâf etmişlerdir. îmam Şafii «Eğer gerdeğe ginnemişse, nikâhını bozup bozmamakta muhayyer kılınır» demiştir ki, îmam Mâlik'in kendisi de bu görüştedir. Onun tabileri ise «Bekletilir» demişlerdir. Ancak bekletme müddetinde ihtilâf edip kimisi «Bir yıl bekletilir» kimisi «İki yıl» demiştir. İmam Ebû Hanife de «Bu koca, borçlulardan bir borçludur. Bunun için hakim onları ayıramaz. Fakat kadının mehrini vermedikçe kadın kendini ona teslim etmeyebilir» demiştir.

Bu ihtilâfın sebebi, nikâhın bu hususta satışa benzemesiyle, kendisiyle cima edilmediği için zarar gören bu kadının, kocası erkeklik kuvvetine sahip olmayan ya da «Kanınla cinsi münasebette bulunmayacağım» diye yemin eden kadına benzemesinden hangisinin daha kuvvetli olduğunda ihtilâf etmeleridir. Zira bedeli ödenmeyen satış akdini bozup bozmamakta satıcı muhayyerdir. Kocası, erkeklik kuvvetine sahip olmayan veyahut «Karımla cinsi münasebette bulunmayacağım» diye yemin eden kadın ise, kocasına belli bir süre için mehil verilmeden ve o süre bitmeden nikâhını feshettiremez.

Kadının nafaka ve giyeceğini verememesi haline gelince: îmam Mâlik, İmam Şafii, İmam Ahmed, Ebû Sevr, Ebû Ubeyd ve bir cemaat, «Hakim onlari ayirir», İmam Ebû Hanife ile Süfyan Sevrî ise «Ayıramaz» demişlerdir ki, Zahirîler de buna katılır.

Bu ihtilâfın sebebi de, bundan doğan zararı, kocanın erkeklik kuvvetine sahip olmamasından doğan zarara kıyas etmeleridir. Zira cumhura göre erkeklik kuvvetine sahip olmayan kimse, kansını boşamak zorundadır. Hatta İbnü'l-Münzir «Bunda icma' vardır» demiştir. Kimisi de «Nafaka, cin-' si arzuyu tatmin etmenin karşılığıdır. Nitekim kocasına itaatsizlik eden kadına -cumhura göre- nafaka düşmez. O halde karısının nafakasını veremeyen kimse, ondan cinsi istekte bulunamaz ve dolayısıyla nikâhını feshedip etmemekte muhayyer olur» demiştir.

Bu kıyası yapamayanlar ise, «Nikâh akdiyle koca ile kan arasında -ic-maf ile- bir bağ kurulmuş olur. Bu bağ, yine icma veyahut kitap veya sünnetten bir delil ile, ancak çözülebilir» demişlerdir. Şu halde ihtilâfın sebebi mevcut olan bağı devam ettirme mecburiyeti ile kıyasın birbirleriyle çeliş-mesidir. [154]

[154] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/479-480.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın