Kiralayan ile kiracının ölümü

2. Kiralayan ile Kiracının Ölümü:

Fukahani, mal sahibi ile kiracıdan veyahut işçi ile işverenden birinin ölümü ile kiralama akdi bozulur mu, bozulmaz mı diye ihtilaf etmeleri de bunun gibidir.

tmam Mâlik, İmam Şafiî, imam Ahmed, tshak ve Ebû Sevr, «Bozulma-yıp olduğu gibi varislere geçer» demişlerdir. îmam Ebû Hanife, Süfyan Sevrî ve Leys b. Sa'd ise «Bozulur» demişlerdir.

«Bozulmaz» diyenler, «Çünkü kiralama da, satış gibi bedelli bir akid-dir. Satış nasıl taraflardan birinin ölümü ile bozulmuyorsa, bunun da bozulmaması gerekir» demişlerdir.

Hanefıler de, «Mal, sahibinin ölümü ile birinin mülkiyetinden bir başkasının mülkiyetine geçer. Bunun için kiralanma akdinin bozulması lazım gelir. Nitekim uzun süre için kiraya verilen bir malın satışı da, bunun içindir ki caiz değildir. Bir şeyin hem kiraya verilişi, hem başkasının mülkiyetine geçişi birlikte olmayınca da, burada başkasının mülkiyetine geçişinin galip geldiğini kabul etmemiz gerekir. Yoksa mülk, varissiz kalır ki bu, icma'ya aykırıdır» diye delil getirmişlerdir. Hanefıler bazen, kiralama akdini evlenme akdine kıyas ederek: «Evlenme akdi, nasıl taraflardan birinin ölümü ile bozuluyorsa, kiralamanın da taraflardan birinin ölümü ile bozulması lazım gelir. Zira her iki akid de, kişinin mülkiyetine sahip olmadığı şeyden menfa-atlanmasını hedef tutan akidlerdir» şeklinde de delil getirirler.

Hanefıler, Mâlikîlere de «Siz, kiranın tedricî olarak ve kiralanan şeyden görülen yarar oranında hak olduğunu söylüyorsunuz. Buna göre eğer mal sahibinin ölümü ile kiralama akdi bozulmazsa, kiracı kendisi üe yaptığı bir anlaşmadan doğan hakkını, başkasının mülkiyetine geçen bir maldan tahsil etmiş olur. Bu ise caiz değildir. Eğer kiracının ölümü ile kiralama akdi bozulmazsa, kendisi öldüğü halde kendisi için kira hak edilmiş olur. Halbuki ölen kimseye, ölümünden sonra herhangi bir hakkın lazım gelmediğinde icma' vardır» diye itiraz ederler. Bu itiraz, Şâfiîleri bağlamaz. Çünkü Şâfiîler -yukarıda da geçtiği üzere- «Kira, bizzat kiralama akdi ile hak olur» demektedirler.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın