Ezanın vakti

3. Ezanın Vakti:

Sabah ezanından başka, hiçbir ezanın namaz vakti girmeden okunama-yacağında fıkıh âlimleri müttefiktirler. Sabah ezanında ise ihtilâf etmişlerdir.

îmam Mâlik ile İmam Şâfıi: «Fecirden önce sabah ezanı, okunabilir», İmam Ebû Hanife ise «okunmaz» demişlerdir. Kimisi de, fecirden sonra okumayı vacib gördüğü için: «Eğer fecirden önce okunmuşsa, fecirden sonra bir daha okumak gerekir» demiştir. Ebû Muhammed b. Hazm da: Sabah için fecirden sonra ezan okuması lâzımdır. Fakat eğer fecirden önce okunursa ve ezan ile fecrin arası birinin çıkıp diğerinin ineceği kadar az olursa caizdir» demiştir.

Bu ihtilâfın sebebi de, bu mevzuda çelişen iki hadisin bulunmasıdır. Biri meşhur ve sabit olan

Peygamber (s.a.s): «Bilâl ezanını gece okuyor. İbn Ümmi Mektum ezan okuyuncaya kadar yeyip içiniz» dedi. İbn Ümmi Mektum da âmâ bir kimse idi. Kendisine «Sabah oldu, denilmedikçe ezan okumazdı»[68]hadisidir.

Diğeri de, ibn Ömer'den rivayet olunan «Bilâl fecirden önce ezan okudu, Peygamber (s.a.s) ona, bir daha dönüp: Ey insanlar, haberiniz olsun. Köle yanılmıştır diye nida etmesini emretti» [69] hadistir.

Hicaz ulemasının dayanağı olan birinci hadis daha sabittir. Fakat Küfe ulemasının dayandığı ikinci hadis de Ebû Dâvûd tarafından alınmış ve birçok hadis uleması tarafından sahih bulunmuştur. Bunun için fıkıh âlimleri de bu iki hadisin yorumunda -ie'lif ve tercih olmak üzere- iki yol tutmuşlardır.

Tercih yoluna giden Hicaz uleması: «Bilâl'in hadisi daha sabittir ve dolayısıyla onu almak daha gereklidir» demişlerdir,

Te'lif .yoluna giden Küfe uleması da: «Bilâl'in gözünde zaafiyet bulunduğu için olabilir ki onun ezanı fecrin sökmesi şüpheli olduğu vakitte olduğundan tbn Ümmi Mektum bu şüphe zail olduktan sonra ezan okumuştur»demişlerdir.

Hz. Aişe (r.a.)'den «Bu iki zatın ezanları arasındaki zaman, ancak birinin inip diğerinin çıkacağı kadardı» [70] diye gelen rivayet bunu te'yid etmektedir.

Fecirden Önce ve sonra olmak üzere iki ezan okunmasını caiz görenlere gelince: Bunlar «Sabah namazı için Peygamber (s.a.s) zamanında Bilâl ve ibn Ümmi Mektum olmak üzere iki müezzin ezan okurdu» [71] mealindeki hadise dayanmışlardır. [72]

[68] Buhârî, Ezan, 10/11, no: 617; Müslim, Sıyâm, 13/8, no: 1092

[69] Ebû Dâvûd. Salât, 2/41, no: 532.

[70] Nesâî, 2/10, Tahâvî, Şerhu Meâni'l-Âsâr, 1/138.

[71] Buhârî, Ezan, 10/13, no: 622; Müslim, Satât, 4/4, no: 380.

[72] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/244-245.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın