Ezan Okunduktan Sonra Camiden Çıkılmaz

Ezan Okunduktan Sonra Camiden Çıkılmaz

Ezan hem vakti bildirmek, hem Hakk'a davet, hem de kurtuluş ve saadetin namazda olduğunu duyurmak içindir. O bakımdan ezan okunduktan sonra camide bulunan kimsenin, bir özür yokken namaz kılmadan dışarı çıkması doğru olmaz. Zira böyle yapmak, ilâhî davete bir bakıma arka çevirip önemsememek anlamına gelir.

İlgili Hadisler:

Ebu Hureyre (r.a.)'den yapılan rivayette, demiştir ki:

"Resûlüllah (a.s.) Efendimiz bize şöyle emretti:

"Camide bulunduğunuz zaman, ezan okunup namaza çağrıldığında, sizden biriniz namaz kılmadan dışarı çıkmasın."[583]

Ebû Şa'sa' (r.a.)'den yapılan rivayette demiştir ki:

"İçinde ezan okunduktan sonra bir adam Mescid'den dışarı çıktı. Bunun üzerine Ebû Hüreyre (r.a.) şöyle dedi:

"Şu adam cidden Ebû Kaasım'a (Hz. Muhâmmed'e) (a.s.) isyan etti."[584]

Osman (r.a.)'den yapılan rivayette, Resûlüllah (a.s.) Efendimizin şöyle buyurduğunu söylemiştir:

"Kim mescidde bulunduğu halde ezan okunduktan sonra dışarı çıkar da bu o çıkışı bir ihtiyâçtan dolayı olmaz ve geriye dönmek de istemezse, o cidden münafıktır."[585]

Hadîslerin açık delâletinden şu hükümler anlaşılmaktadır:

1- Ezan okunurken camide bulunan kimsenin namaz kılmadan çıkıp gitmesi haramdır, büyük günâhtır.

2- Ezan okunurken camide bulunan kimsenin, tabii ihtiyacını gidermek, abdest almak ve benzeri bir özürden dolayı dışarı çıkmasında bir sakınca yoktur.

3- Ezan okunurken camide veya avlusunda bulunan kimse, bir özürü bulunmadığı halde ayrılıp giderse, münafıklardan sayılır.

Müctehid imamların hemen hepsi, ezan okunurken camide bulunan kimsenin bir özürü bulunmadığı halde namaz kılmadan dışarı çıkıp gitmesi mekruhtur, demişlerdir. Ortada bir özür varsa, kerahet söz konusu değildir. Mezhep imamları da aynı görüştedirler.

Yorumlar ve tahliller:

548 nolu Ebû Hüreyre hadisi İbn Ebî Şa'sâ' tarikiyle rivayet edilmiştir. Bu zatın asıl adı Eş'as'dır. Ayru hadîsi Ebû Hureyre'den Ebû Salih, Muhammed b. Zazan ve Saîd b. Müseyyeb de rivayet etmişlerdir. İbn Seyyid en-Nâs, hadîsi, Tirmizî'nin şerhinde rivayet ettikten sonra herhangi bir görüş izhar etmemiştir. Bu, hadîsin sahih olduğuna delâlet eder.

549 nolu Ebû Şa'sâ' hadîsine gelince, ilim adamlarından bazısı onun mevkuf olduğunu söylemiştir. Ayrıca isnadında İbrahim b. Muhacir bulunuyor ki bu zat hakkında farklı tesbitler yapılmıştır: Kimine göre, sıka (güvenilir) dır, kimine göre zayıftır. Buhari dışında diğer beş hadis kitabında ondan rivayetler yapılmıştır. Ancak Zehebî hadîs ricali arasında bu isimde iki kişiden bahsetmiştir. Birincisi, İbrahim b. Muhacir b. Mismar el-Medenîdir. İkincisi, İbrahim b. Muhacir b. Câbir el-Becelîdir. Birincisi hakkında Buharî, "münkerü'l-hadîs" derken, Nesâî "zayıftır" demiştir. Muhaddîs Yahya ise, "onun rivayetinde bir sakınca yoktur" şeklinde bir ifade kullanmıştır, ikincisi hakkında ise, İbn Medeni, "onun rivayet ettiği hadisler kırka ulaşmıştır" demiş, Yahya b. Said, "o kavi değildir" diyerek belirtmiş. Ahmed b. Hanbel, "onun rivayetinde bir sakınca yoktur" diyerek güvenilir olduğuna işaret etmiştir, Yahya b. Main'den yapılan rivayete göre; zayıf olduğu üzerinde durulmuştur.[586]

Müctehid imamlardan sadece İbrahim en Nahâî, müezzin henüz ikamete başlamadan camiden dışarı çıkılabilir, demişse de, diğer imamlara göre, ancak bir özürden dolayı çıkabilir söz konusudur.

Çıkarılan Hükümler:

1- Ezan okunurken camide bulunan kimsenin hiçbir özürü yokken namaz kılmadan dışarı çıkması mekruhtur.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] Buharî, İmân: 201, Tefsir: 2, Müslim, İmân: 19-22, Tirmizî, İmân: 3, Nesâî, İman: 13.

[2] Tirmizî, Mevakıyt: 45, Ahmed: 3/161.

[3] Buharî, Menakıb: 48, Müslim, Müsafirîn: 1, Ebû Dâvud, Sefer: 1, Nesâî, Salat: 3, Taberânî, Sefer: 8, Ahmed: 6/234, 241, 265.

[4] Buhari, İman: 34, Savm: 1, Şehadet: 26, hiyel: 3, Müslim, Îman: 8, 9, Ebû Dâvud, Salat: 1, Tirmizî, Mevakıyt: 4, Siyam: 1, Nesaî, Siyam: 1, İman: 23, Taberanî, Sefer: 94, Dâremi, Salat: 208.

[5] Bedayiu's-Sanayi' Fi-Tertibi'ş-Şerayi': 1/91, 92'den özetlenerek...

[6] Fethülvahhab: 1/29-69'dan özetlenerek.

[7] İbn Mâce, Salat.

[8] el-Muğni, Falü's-Salat: 1/369, 370.

[9] Geniş bilgi için bak: Neylü'I-evtar: 1/333.

[10] Müslim.

[11] Neylü'I-evtar: 333, 334'den kısaltılarak...

[12] Müslim, İmân: 134, Ebû Dâvud, Sünne: 15, Tirmizî, İmân: 9, İbn Mâce, İkamet: 17, Dâremî, Salat: 29.

[13] Nesâî, Salat: 8, Tirmizi, İmân: 9, İbn Mâce, İkamet: 77, 78, fiten: 23, Ahmed: 5/346, 355.

[14] Nesâî, Salat: 8, Tirmizî, İmân: 9, İbn Mace, İkamet: 77, 78, fiten: 23, Ahmed: 5/346, 355.

[15] Feyzü'l-kadîr: 4/395-574 nolu hadîs...

[16] Neylü'l-evtar: 1/345, 348.

[17] Nisa: 4/48.

[18] Buharî, Müslim.

[19] Tevbe: 9/5.

[20] Buharî, Diyet: 6, Müslim, Kasamet: 25, 26, Ebû Dâvud, Hudud: 1, Tirmizî, Hudud: 15, Nesâî, Tahrim: 1, Dâremi, Siyer: 11, Ahmed: 1/61, 63, 65, 70, 163, 382, 428, 444, 465, 6/187, 214.

[21] Tirmizî, Salat: 188, Ebû Dâvud, Salat: 145, Nesâî, Salat: 6, tahrîm: 2, İbn Mâce, İkame: 202, Daremî, Salat: 91, Ahmed: 2/290, 425, 4/65, 103, 5-72, 377.

[22] Buhari, Müslim: Ubâde b. Sâmit (r.a.)'den...

[23] Buhari, Müslim: Enes b. Mâlik (r.a.)'den.

[24] Müslim, Îmân: 334, 335, 337, 341, 345, Buharî, Daavat: 1, Tirmizî, Daavat: 130, İbn Mâce, Zühd, 37, Daremî, Rikak: 85, Ahmed: 1/281, 295.

[25] Buharî, İlim: 33, rikak: 51, Ahmed: 2/373.

[26] Buhari, İmân: 36, edeb: 44, Müslim, İmân: 116, Tirmizi, Birr: 51, imân: 15, Nesâî, Tahrim: 27, İbn Mâce, Fiten: 4, Ahmed: 1/176, 178, 385, 411, 433, 454, 5, velâ': 3, Nesâi, Hudud: 36, vasaya: 6, Daremî, Siyer: 81, ferâiz: 2, Ahmed: 2/118, 5/38, 46.

[27] Müslim, İmân: 121.

[28] Tirmizî, Nezir: 9, Nesâî, Eyman: 4, İbn Mâce, Keffarat: 2, Daremî, Nezir: 6, Ahmed: 1/47, 2/34, 67, 69, 87, 125, 142.

[29] Ahmed: 1/272, 2/69, 128, 134, 164, 201, 203, 3/14, 28, 83, 226, 399, 6/441.

[30] Ahmed: 2/180, Ebû Dâvud: Amir b. Şuayb'dan.

[31] Buharî, Hudud: 22, talak: 11, Ebû Dâvud, Hudud: 17, Tirmizî, Hudud: 1, İbn Mâce, Talak: 15, Daremî, Hudud: 1, Ahmed: 6/100, 101, 144.

[32] Hafız Bezzar: Ebu Râfi'den...

[33] Fazla bilgi için bak: Neylü'1-evtar: 1/348, 349...

[34] Ahmed: 4/199, 204, 205.

[35] Nevevî Alâ Sahıhi'l-İmami Müslim: 1/499, 500.

[36] Müslim, Mesacid: 179, Tirmizi, Mevakıyt: 1, Ahmed: 4/416, Nesâi...

[37] Tirmizî, Mevakıyt: 1, salat: 1, Ahmed: 1/333-354-3/30.

[38] Müslim, Siyam: 41, Nesâî, Siyam: 30, Ahmed: 5/7, 9, 13, 18, 45.

[39] Kaynaklarıyla İslâm Fıkhı: 1/176-179

[40] es-Siracü'I-Vahhac Alâ Methi'l-Minhac: 34-35. Fethü'l-Vahhab bi-şerhi Menhıci’t-Tullâb: 1/30.

[41] el-Muğnî: 1/370-1575'den özetlenerek...

[42] el-Müdevvenetü’I-Kübrâ: 1/55-57'den özetlenerek...

[43] Şerhu Meâni'1-Asâr: 1/176-184'den özetlenerek

[44] Neylü'I-Evtar: 352'den özetlenerek...

[45] Mîzânti'l-İ'tidâl: 2/554-4840 nolu Abdurrahman...

[46] Mizânü'l-İ'tidâl: 1/585-2217 nolu Hâkim...

[47] Müsned-i Bezzar, Nâsburraye: 1/224.

[48] Müslim, mesacid: 188, Ebû Davud, salat: 4, Daremi, Salat: 66, Ahmed: 4/420, 423.

[49] Müsned-i Ahmed: 3/135-160.

[50] Buhari, Mevakıt: 9-10, ezam: 18, Ahmed: 5/155-162-178.

[51] Buharî, mevakıt: 9-10 bedü'l-halk: 10, Ebû Dâvud, salat: 4, Tirmizi, salat; 5, Nesai, mevakıt: 5, İbni Mace, salat: 4 Daremi, salat: 14, Taberani, vuku: 27-29, Ahmed: 2/229-238-266-318-348.

[52] Sahih-i Müslim, Buhari, bedü'l-halk: 10.

[53] el-İhtiyar Ii-Ta'lili'l-Muhtar: 1/40.

[54] Fethülvahhab bi-Şerhi Menheci't-Tullâb: 1/31.

[55] el-Muğnî: 1/383.

[56] el-Müdevvenetü'l-Kübra: 1/55-56.

[57] Fethü'l-allâm li Şerhi Büluği'l-merâm: 1/78'den özetlenerek.

[58] Mizânü'l-i'tidâl: 2/99-100, 2995 nolu Zeyd...

[59] Nasburraye: 1/228.

[60] Şerhu Meâni'1-Asar: 1/184-186.

[61] Şerhu Meâni'1-Asâr: 1/187-188.

[62] Ebû Dâvud, salât: 2, Nesai, Mevakiyt: 15, Ahmet: 2/210-213-223.

[63] Buhari ve İbn Mâce dışında el-cemaat (eimme-i arbaa) rivayet etmiştir

[64] Ahmed, Müslim, Ebû Davud, Nesai, Buhari dışında diğer hadis imamları rivayet etmişlerdir.

[65] İbn Asakir Fi-Garaibi Mâlik, Darekutnî, Beyhaki; İbn Ömer'den (r.a.) merfuân rivayet etmişlerdir.

[66] Buhari, mevakıyt: 11-13, ezan: 104, Müslim, mesacid: 235, Nesai, mevakıyt: 2, Daremi, salat: 98, Ahmet: 4/425, Ebû Davud, salat: 2.

[67] Müslim, mesacid: 197.

[68] Buhari, şirket: 1, Müslim, mesacid: 198-199, Ahmed: 4/141.

[69] Buhari, mevakıt: 15-34, Nesai, salat: 15, İbn Mace, salat: 9, Ahmed: 3/237 5/349-360-361.

[70] el-İhtiyar li-Ta'lili'1-Muhtar: 1/40'dan özetlenerek...

[71] Fetâvâ-yı Hindiyye: 1/52.

[72] Şerhûlvahhab li-Şerhi Menheci't-Tullâb: 1/30.

[73] el-Muğnî: 1/391-392, Buhari, Müslim, Enes b. Mâlik'den.

[74] el-Müdevvenetü'1-Kübra: 1/58.

[75] İbn Hibban: 8/4.

[76] Tirmizi: Yakub b. Velîd el-Meden’den, o da Abdullah b. Amer'den.

[77] Fazla bilgi için bak: Mîzânü'l-i'tidâl: 4/455, 9829 nolu Yakup.

[78] Mîzanü'l-i'tidal: 1/31, 90 nolu İbrahim...

[79] Nasb...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın