İSLAM HUKUK USULÜ-II VİZELER
1-Bir nas veya icmânın her hangi bir vasfı hükmün illeti olarak belirlemesi aşağıdaki kavramlardan hangisi ile ifade edilmektedir?
*** İllet-i mansûsa 6.h.5.s Mülga illet Mürsel maslahat Maslahat Kâsır illet
2- Aşağıdakilerden hangisi illet için söylenemez?
*** İlletin asla özgü olması gerekir 6.h İllet asıldaki hükmün kendi üzerine inşa edildiği vasıftır
İllet asl’a ait olan hükmün fer’e uygulanmasına sebep olan özelliktir İllet açık belirli istikrarlı uygun ve geçişli bir vasıf olmalıdır
İllet aslın hükmünün benzer bir mesele olan fer’e taşınabilmesi için ortak bağdır.
3- Alem değişkendir ‘Her değişken sonradan olmadır’ ‘Alem sonradan olmadır’ kıyası ne tür bir çıkarım yöntemini ifade etmektedir?
*** Mantıki kıyas 5.h.5.s Fıkhi kıyas Totoloji Tümevarım Analoji
4- Kıyas teriminin sözlük anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Fikir yürütmek Sahiplenmek *** Takdir etmek ölçmek 4.h.2.s Akletmek Gözetmek
5- Şarabın (hamr) haram kılınmasının aklın muhafazası ilkesinin teminini mümkün kılması illetin hangi vasfını ortaya koymaktadır?
Zâhir olma vasfı Munzabıt olması *** Münâsib bir vasıf olması 6.h.4.s Mansus olması İlletin kâsır olması
6- Aşağıdaki bilginlerden hangisi şer’î hükümlerin istinbatında kıyası reddeden isimlerden değildir?
Davud b. Ali İbrahim en-Nazzâm *** Cessâs 4.h.3.s Cafer b. Mübeşşîr İbn Hazm
1- Kıyasın rükünleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak sıralanmıştır?
Fer’-asıl-kıyas-ta’lil Asıl-fer’-hüküm-ta’lil Fer’-asıl-illet-nass
*** Asıl-fer’-aslın hükmü-illet 5.h.2.s Fer’-hüküm-nas-illet
2- Yüce ALLAH'ın, önceki toplumlar için koyduğu ve peygamberleri vasıtasıyla onlara bildirdiği hükümlerin Hz. Muhammed’in ümmeti için bağlayıcı olup olmadığı meselesi, fıkıh usulünde hangi başlık altında ele alınır?
*** Şer‘u men kablenâ 7.h.7.s İstıslah İstihsan İstıshâb Sahâbe Kavli
3- Nasların ta’lîlini reddeden fıkıh düşüncesinin kurucu ismi aşağıdakilerden hangisidir?
İmam Şâfii İmam Mâlik İmam Ebû Hanife İbn Hazm *** Davud b. Ali 6,h.2.s
4- Hz. Ebubekir’in halifeliği döneminde Kur’ân sahifelerinin bir mushafta toplanması; Hz. Ömer’in, fethedilen toprakları, mücahitler arasında dağıtmayıp eski sahiplerinin elinde bırakması; Medine’de nüfusun artması üzerine, Hz. Osman’ın cuma namazı için ikinci bir ezan okutmaya başlaması gibi misaller, hangi delilin meşrûiyetini savunanlar tarafından ileri sürülmektedir?
Sedd-i zerîa **** İstıslâh (Maslahatı Mürsele) 8.h.7.s Kıyas İstıshâb Örf
5- Birbirine zıt hükümler taşıyan iki âmm delilden birinin bir çeşide, diğerinin başka bir çeşide delâlet ettiği şeklinde yapılan yorum tearuzu giderme metotlarından hangisine dahildir?
Tevakkuf Nesih Tesâkut Tercih *** Cem‘ ve tevfîk 1.h.8.s
6- el-Makîs aleyh kıyasın hangi rüknüne tekabül etmektedir?
Nas Ta’lîl Fer’ İllet *** Asl 5.h.2.s
7- Aşağıdakilerden hangisi İbn Hazm’ın kıyas ve talil ile ilgili görüşlerden değildir?
Kıyasın delili olarak zikredilen ayetteki ‘i’tebirû’ kelimesi, ders almak ve şaşırmak anlamındadır.
İlâhî emirlerin sebep ve illetlerini araştırma sorumluluğu söz konusu değildir
İlahi vahye dayalı olan şer’î ahkâmda ta’lîlin ve aklın yeri bulunmamaktadır. Dinde kıyasla hüküm vermek batıldır.
*** Kıyası bir çıkarım yöntemi olarak sahabe döneminde ortaya çıkmıştır 4.h.6.s
8- Aşağıdakilerden hangisi şer’î deliller arasında teâruzun mümkün olduğunu savunanların ileri sürdüğü gerekçelerden biri değildir?
Ayetler muhkem ve müteşâbih olarak ayrılmaktadır. Delilleri kat’î ve zannî şeklinde ayrıma tabi tutulmaktadır.
*** Hadisler arasında ancak umum-husus, icmal-tafsîl ilişkisi olabilir. 1.h.5.s-
Teâruzun reddine aklen imkan yoktur. Her müctehid ictihadı doğru ve isabetlidir.
9- Aşağıdaki bilginlerden hangisi icmâda ulü’l-emr kavramına ağırlık vermektedir?
*** Reşid Rıza 3.h.4.s Ahmed Hassan Muhammed İkbal Ziya Gökalp Gibb
10- İcmânın pratik işlevi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
İcmâ İslamı sembolize eden temel hükümleri koruma altına almıştır.
Şafiî’ye göre ilm-i hâsse grubundaki dini bilgiler bakımından icmânın pratik bir işlevi söz konusu değildir
*** İslam’ın temel esaslarını teşkil eden hükümler bakımından icmâ bizatihi bir kaynak niteliğindedir. 3.h.2.s
İcmâ bazı nasslara yönelik zorlanmış yorumlar yapılmasının kapısını kapatmıştır.
İcmânın pratik işlevi büyük ölçüde Şafiî’nin “cümelü’l-ferâiz” adını verdiği bilgilerde yansımasını bulur.
11- Kıyâsü’ş-şer’ tabiri ne anlam ifade etmektedir?
Fıkhî akıl yürütme *** Tümevarım yoluyla ulaşılan küllî mana, genel ilke 4.h.2.s
Edilletü’l-erbaa Şer’î hükümlerin delilleri Şer’î ahkâm
12- Şârî Teâlâ’nın hüküm için illet olarak belirlediğine dair delaleti olan vasıf aşağıdakilerden hangisidir?
Meşhûr vasıf (el-münâsibü’l-meşhûr) *** Uygun vasıf (el-münâsibü’l-müessir) 6.h.3.s.
Mülgâ vasıf (el-münâsibü’l-mülgâ) Mürsel vasıf (el-münâsibü’l-mürsel) Elverişli vasıf (el-münâsibü’l-mülâim)
13- Sükûtî icmâ ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Ahmed b. Hanbel’e göre sükûtî icmâ kat’î bir delildir. Şafiîlerden el-Âmidî’ye göre sükûtî icmâ katî bir delil sayılmaz
*** Şafiîlere göre sükûtî icma zannî bir delildir. 2.h.6.s. Hanefîlere göre sükûtî icmâ sarih icmadan farksızdır
Malikîler sükûtî icmayı delil olarak kabul etmezler
14- Aşağıdakilerden hangisi icmânın dayanaklarından biri olarak ileri sürülmemektedir?
Bazı ayetlerde sahabenin kendilerinden sonrakilere tanık kılındığı belirtilmektedir.
Hadisler ümmetin topyekün hata üzerinde birleşmeyeceğini bildirmektedir. Bazı ayetler müminlerin yoluna ittibayı gerekli kılmaktadır.
*** Bazı ayetlerde ihtilafa düşülen meselelerde ALLAH ve Resulü’ne dönülmesi emredilmektir.2.h.2.s.
Hadisler müminlerin iyi gördüğü şeyin ALLAH katında da iyi olduğunu belirtmektedir.
15- Fıkıh mezheplerinin sedd-i zerî‘a konusundaki tavırlarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Mefsedete götüreceği hakkında zann-ı gâlip bulunan vasıtaların önlenmesi gerektiği kanaati ağır basmıştır.
*** “Çoğu zaman” veya “nadiren” grubuna girmemekle birlikte, mefsedete götürdüğüne sıkça rastlanan vasıtalar konusunda ittifak edilmiştir. 8.h.5.s.
Kesin olarak mefsedete götüren vasıtaların önlenmesi gerektiği hususunda fikir birliği vardır.
Fıkıh mezheplerinin sedd-i zerî‘a konusundaki tavırları, çoğunlukla vasıtaların mefsedete götürme ihtimalinin kuvvet derecesine göre şekillenmiştir.
Nadiren mefsedete götüren vasıtaların önlenmemesi ve asıl hükmü üzere kalması gerektiği noktasında fikir birliği vardır.
16- Hz. Peygamber’in Ramazan orucu için “Hilâli gördüğünüzde oruç tutun ve (yine) Hilâli gördüğünüzde orucunuzu açın! Şayet hava kapalı olursa Şaban ayının günlerinin sayısını otuza tamamlayın!” şeklindeki emri, aşağıdaki istıshâb türlerinden hangisinin kapsamı içerisinde değerlendirilebilir?
İbâha-yi Asliyye İstishâbı Tahkîmü’l-hâl *** Şer'î Hüküm İstishâbı 7.h.5.s.
İstishâb-ı Maklûb Berâet-i Asliyye İstishâbı
17- Şer‘u men kablenâ ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Kendisiyle amel edilebilmesi için, Kur’ân ve Sünnet'in bir hükmü red ifadesi taşımaksızın zikretmiş olması ve hakkında Müslümanlar bakımından mensûh olduğuna dair bir delilin bulunmaması gerekir. Fer‘î deliller içerisinde yer alır.
*** Şer‘u men kablenâ kapsamında olup Kitap ve Sünnet’te hiçbir şekilde yer almayan hükümler, Hz. Muhammed'in ümmeti için bağlayıcı değildir. 7.h.7-10.s.
Aslında müstakil bir kaynak olmayıp, nihaî tahlilde Kitap ve Sünnet'in kapsamına dâhildir.
Kaynaklardan hüküm çıkarmada kendisinden istifade edilen bir metot olma özelliği taşır.
18- Aşağıdakilerden hangisi İslâm mantıkçılarının kıyas tanımını ortaya koymaktadır?
Üç önermeden oluşmuş bir delil olup, ilk iki önermenin doğruluğu üçüncü önermeye bağlıdır.
Üç önermeden oluşmuş bir delildir ki, ilk ikisinin doğruluğu üçüncü önermenin doğruluğunu gerektirmez.
*** Önermelerden meydana gelmiş bir delildir ki, ne zaman onların doğruluğu kabul edilirse ondan bizzat başka bir önerme lazım gelir. 5.h.5.s.
19- İlletin mazbut olması ne anlam ifade etmektedir?
*** İlletin kişilere, durumlara ve çevrelere göre değişime uğramaması. 6.h.3.s.
İlletin kişiden kişiye göre değişime uğrayabilmesi. İlletin hükmün gayesini gerçekleştirecek bir niteliğe sahip olması
İlletin duruma ve çevreye göre değişebilmesi. İlletin, hükmün hikmetini gerçekleştirecek bir vasfa sahip olması.
20- İlham için...
[
Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın