İçtihadın İslâmî sistemin hayatiyetini devam ettiren temel unsur olduğu inkâr edilemez. Bu sistem, yeni düşünce ve etkilerin ortaya çık­ması ve İslâm toplumunun hayata entegre ol­masıyla uzun süre yaşadı. Fakat ne zaman bu kaynak kurutuldu, İslâm toplumunda tembel­lik ve çöküş de başlamış oldu. Aynı nedenden dolayı dünya üzerindeki hiç bir sistem veya toplum yıpranmış, kokuşmuş düşünce ve kav­ramlarla yükselişini sürdürememiştir.

Allah, son Elçi'sinin Rehberliğiyle insanlığın hayatın bütün birimlerinde gelişmesini sürdü­rebilmesini sağladı. Peygamber Hz. Muham-med bizzat Rehberliğiyle, insanlığın haya­tın her sahasında sürekli gelişmesinin yalnız İslâm dini ile mümkün olabileceğini göster­miştir. Eğer İslâm'dan başka yollan takip ederlerse bu onlardan ne kabul edilecektir ne de umumi menfaatlerinden yana olacaktır. Çünkü dünya üzerindeki bütün yaratıklar Ya­ratıcılarının Kanunlarına uymaktadır.

"Allah'ın dininden başka bir din mi arzu edi­yorlar? Oysa göklerde ve yerde kim varsa is­ter istemez O'na teslim olmuştur. O'na döne­ceklerdir." (3: 83). Kur'ân-ı Kerîm, İslâm'dan başka bir yolun Allah tarafından kabul edil­meyeceğini belirtmektedir: "Kim İslâm'dan başka bir din ararsa, (bilsin ki o din) ondan kabul edilmeyecek ve o, âhirette kaybedenler­den olacaktır." (3: 85).

Bu, Hz. Muhammed'e ve ondan önceki bü­tün milletlere bildirilen Yol'dur: "O size, din­den Nuh'a tavsiye ettiğini, sana vahyettiğimizi; İbrahim'e, Musa'ya ve İsa'ya tavsiye ettiği­mizi şeriat (hukuk düzeni) yaptı. Şöyle ki: 'Dini doğru tutun ve onda ayrılığa düşmeyin.' (İşte Allah'ın gönderdiği bütün dinlerin temeli budur). Fakat kendilerini çağırdığın (bu) din, Allah'a ortak koşanlara ağır geldi. Allah dile­diğini kendisine (peygamber) seçer ve kendisine yöneleni doğru yola iletir." (42: 13).

Din, kâinattaki bütün varlıkların tamamen Al­lah'a itaatinin gerekliliğine dayanmaktadır. "Allah'ın dininden başka bir din mi arzu edi­yorlar? Oysa yerlerde ve göklerde kim varsa, ister istemez O'na teslim olmuştur, O'na dö­neceklerdir." (3: 83). İnsana bu Ebedî Haki­kati ve evrensel değerleri izlemesi teklif edil­miştir. Böylece o, bütün varlıklarla uyum sağ­layacak ve bunun mükâfatını görsecektir (55: 5-9). Bu Ebedî Hakikat'tan ayrılmak, kendin­den başkasına zarar vermeyecektir. Allah Teâlâ insanın bu Yol'u kolaylıkla izlemesi için elçileri vasıtasıyla yasalarını (Şeriatı) göndermiştir. "Ey iman edenler! Yahudi ve Hristiyanları dost olarak benimsemeyin, onlar birbirlerinin dostudurlar (birbirinin tarafını tutarlar). İçinizden onları dost tutanlar, onlar­dandır. Şüphesiz Allah zâlimler topluluğuna yol götermez." (5: 51).

Bu Rehberliğin temel gayesi, insanın bölün­mez ve değişmez evrensel gerçekler olan Din, Şeriat ve Minhac İle uyuşmasına yar­dımcı olmaktır. Dinin temel gerçek ve doğru­ları ezelî ve ebedîdir. Fakat Şeriat ve Min-hac'm, değişik zaman ve mekânların ihtiyaç­larına göre ayrıntılarda değişiklik yapması da bir gerçektir. İlki özü oluştururken, ikincisi bu özün devamını sağlamaktadır. Her ikisi de insanlığın başarısı için gerekli ve elzemdir. Esas olmadan ikincisi, ikinci olmadan da bi­rinci anlamsızdır. İkincisi (Şeriat) Ebedî Ha­kikatin, evrensel değerlerin (Din) ruhunun devamını, toplumların pratik hayatlarının de­vamı, zevalden, kokuşmaktan korumak için gerekli araçları sağlamaktadır. Bu husus Bey-yine sûresi'nde şöyle İfade edilmektedir: "Oysa kendilerine, dini yalnız Allah'a hâlis kılarak, Allah'ı birleyenler olarak O'na kul­luk etmeleri, namazı kılmaları, zekâtı verme­leri emredilmişti. İşte doğru din budur." (98: 5).

Kur'ân-ı Kerîm'in bu âyeti dosdoğru ve hâlis Dinin üç önemli ve gerekli kısmı olduğunu açıkça ifade etmektedir.

İlki kâinatta değişmez prensiplerin hâkim ol­duğu ve bütün yaratıkların itaat ettiği, insan için de Doğru Yol olan bu Ebedî Kanun'a tâbi olmasıdır. Sonraki iki unsur belirtmektedir ki, aslında Yaratıcı tarafından yardım adına tak­dir edilen ilk unsurun insan hayatı için somut­laştırılması, böylece kültür ve medeniyete gü­zellik, ihtişam katmaktır. Bu iki unsur ibadet şekilleridir. Namaz insanı Allah'a yaklaştırır, zekat ekonomik farklılıklar nedeniyle oluşan gelir dengesizliğini toplumda dengeli dağılı­ma çevirerek sosyal adalet ilkelerini getir­mekte ve toplumun uyumunu sağlamaktadır. Gerçekte ibadetler, insan tarafından hakkıyle ve doğru kullanılırsa, insanın bütün hayatını etkileyebilecek vasıtaları İçerir. Bu sacayağı­nın üç bacağının izleri insan hayatında görü­lebilir. Peygamber zamanında ibadetlerin bu üç etkisi Sahabe üzerinde görülebilmek­teydi ve Sahabeden sonra gelenler de onlar kadar gerek ferdî, gerekse toplumsal planda başarılı oldular. Samimi ve kardeşçe ilişkile­rinde rahatça gözlemlenebilen ilâhî fazilete ulaştılar (48:29). İlim ve fende diğer milletle­ri geçtiler ve maslahatları için yeni ve daha iyi düzenlemeler buldular. Sahabe, onları izleyenler (tabiîn) ve onlardan da sonra gelen­ler (tebe-i tabiîn) sözkonusu üç alanda da bil­gi sahibi olma faziletine ulaşmanın imtiyazı­na kavuştular. Bunlar manevî, eğitim, fen ve maddeyle ilgili sahalar olarak sıralanabilir. Fakat müslümanlar hızla gelişirken, yasama sahasında ihtiyaç duyulan Hz. Peygamber ve ondan sonra gelen dört râşit halife gibi şümullü bîr liderlik gösteremediler.

Sonuçta İslâm liderlik siyasi ve manevi alan­larda olmak üzere bölündü ve her biri kendi sahasında görev yaptı.

Sonraki devirlerde manevî liderlikte çatlama­lar görüldü. Gerek maneviyat gerekse fende zayıf liderler ortaya çıktı. Sözkonusu bölün­menin olduğu ilk yıllarda büyük ve meşhur manevi liderler ortaya çıktı. Bunlar aynı za­manda büyük hukukçulardı. Yeni problem ve olayların çözümünde yardımcı oldular. Yine bunlar arasında ibadetlerin ruhî yönüne ağır­lık veren ve böylece Allah'a yakın olmaya ça­lışanlar (2:186; 40:60), Allah'ın fizikî âlem­deki tezahürlerinden geniş ölçüde etkilenenler (88:7-20, 13:2-4; 30:48-54), Allah'ın maddî âlemde niteliklerine ağırlık verenler (3:191; 6:95-99; 39:9) ve yeni bilimleri insanlığın is­tifadesine sunmaya çalışanlar görüldü.

Zaman içinde, ibadetlerin muhteşem etkileri İslâm toplumlarında çeşitli şekillerde görül­dü. Fakat biz burada sadece hukukî (fıkhî) yönünü alıp, manevî liderliğin iki cephesini (İlâhî, fenni) dışlamak konusunda endişeliyiz. İlk zamanlardaki Müslüman hukukçular (fukaha) İslâm'daki emir ve yasakların (emir ve nehiy) ruhunu ve mantığını çok iyi anlamış­lar, İslâm dininin canlılık ve tazeliğini koru­yarak ellerinden geleni yapmaya çalıştılar. Şeriatın pratikteki görüntülerini zaman ve mekânın ihtiyaçlarını gözeterek ve İslâmî çiz­giyi muhafaza etmek suretiyle kararlarını ver­diler. İçtihadı çok yoğun bir şekilde kullandı­lar. Bunlar Şeriat tarafından yönlendirildi, böylece yeni fikirler sağlam bir zemine otur­tuldu. Sonuçta İslâm toplumunun hayat tarzı kültürün, medeniyetin gelişmesi ve ilerlemesini sağladı.

Hukukçular ve alimleri, içtihadın yardımıyla sadece Müslümanların bir çok problemlerini çözmekle kalmadılar. Aynı zamanda sonra­dan olmalar (bidat), aşırılıklar (ifrat), fana­tizm (taassup), herşeyi kılıkırk yarmak ve bunun teminde ihmalkârlık gibi olumsuzluk­ları Kur'ân ve Sünnetin ışığında bertaraf ede­rek itikadın muhkem yapısını korudular. Böy­lece halkın Dinin meseleleri ve yanlış anla­malar karşısında aşın farklılıklar nedeniyle muğlaklığa düşmesini mümkün olabildiğince engellediler.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Esselamu aleykum;
O size, din­den Nuh'a tavsiye ettiğini, sana vahyettiğimizi; İbrahim'e, Musa'ya ve İsa'ya tavsiye ettiği­mizi şeriat (hukuk düzeni) yaptı. Şöyle ki: 'Dini doğru tutun ve onda ayrılığa düşmeyin.'

Kuran'ı Kerim en kutsal kitaptır..Şu an Hristiyanların ve Yahudilerin hala tevrat ve zeburu kullanmalara çok saçma geliyor..Kuran'ı Kerim var..Eskiden evet eskiden tevrat ve zebur kullanılıyordu..Ama şimdi Kuran var...Kuran'ı Kerim bütün kutsal kitapların en önemlisidir...Rabbim Kuran ahlakıyla yaşamayı nasip etsin İnşAllah..Rabbim Azze ve Celle razı olsun..
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

İctihad  toplumda ortaya çıkan yeni dini meseleler hakkında hüküm vermek için şart olan dayanağını yine Kur'an ve hadislerden alan önemli bir sistemdir.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın