Anket Uygulanan Okullara İlgili Genel Bilgiler

DİN EĞİTİMİ VE ÖĞRETİMİNDE MÜKÂFAT VE CEZANIN ÇOCUK VE ÖĞRENCİ ÜZERİNDEKİ
ETKİLERİ VE DİSİPLİNİ SAĞLAMADAKİ ROLLERİ

İKİNCİ BÖLÜM

I- Anket Uygulanan Okullara İlgili Genel Bilgiler

Hatırlanacağı üzere, eserin giriş bölümünde, anket uygulanan okulların seçiliş sebepleri açıklanmıştı. Burada ise kısaca bu okullarla ilgili genel bilgiler verilecektir.

A. Bursa İmam-Hatip Lisesi

Gerek şehir içi, gerekse şehir dışından pek çok öğrencinin öğrenim görmek amacıyla başvurduğu bu kurumun en belirgin özelliği fizikî kapasite olarak yetersizliğidir. Biri kız, ikisi erkek olmak üzere, toplam üç ayrı binada eğitim-öğretime devam edilmektedir.Bazı sıralarda öğrencilerin üç,hatta dört kişi oturdukları, şahsî gözlemlerimiz arasındadır. Toplam olarak 91 dersanede 116 sınıf şubesinin ders görmüş olması, bu yoğunluğun bir başka ifadesidir. Meslek dersleri öğretmenleri açısından şanslı sayılabilecek okulda, toplam olarak 93 meslek dersi öğretmeni görev yapmaktadır. Fizikî kapasite olarak yetersizliğine rağmen, anket uygulanan okullar içinde -idarecilerin verdikleri bilgilere nazaran- eğitim-öğretim seviyesi bakımından en iyi durumda olduğu gözlemlenen Bursa İmam-Hatip Lisesinde,1990-1991 öğretim yılında toplam olarak 6006 öğrenci öğrenime devam etmektedir.

B. Balıkesir İmam-Hatip Lisesi

Batı bölgesinden ikinci okul olarak seçilen Balıkesir İmam-Hatip Lisesi 1300 öğrencisine toplam olarak 40 dersanede, 40 sınıf şubesi olarak eğitim-öğretim vermektedir. Okul idaresince belirtilen, okulun fizikî kapasite olarak yeterli olduğu görüşü, şahsî gözlemlerimizle de müşahede edilmiştir. Denilebilir ki, anket uygulanan okullar içinde fizikî kapasite olarak en şanslı okul Balıkesir İmam-Hatip Lisesi'dir. Öğrencilerin sıralarda ikişer kişi oturarak dersi rahat bir sekide takip edebilme imkanına sahip olduğu bu kurumda, toplam olarak 32 meslek dersi öğretmeni, biri kız, diğeri erkek bölümü olmak üzere iki binada görev yapmaktadır.

C. Erzurum İmam-Hatip Lisesi

Türkiye'nin doğusunda yer alan Erzurum İmam-Hatip Lisesi'ne de çok yoğun bir öğrenci talebinin olduğu gözlemlerimiz arasındadır. Yine bu kurumda da bazı sınıflarda öğrencilerin bir sırada üç hatta yer yer dört kişi oturmak zorunda kaldıkları tarafımızdan müşahade edilmiştir. Fizikî kapasite yetersizliğinin en bariz örneğini teşkil eden bu tabloyu, okul idaresince verilen rakamlar da desteklenmektedir. Okulda toplam olarak 50 dersanede 67 sınıf şubesi ders görmek zorunda kalmaktadır. 37 meslek dersi öğretmeninin görev yaptığı ve biri kız, ikisi erkek bülümü olmak üzere üç binada eğitim-öğretimin sürdürüldüğü Erzurum İmam-Hatip Lisesinin toplam öğrenci sayısı 2948 kişidir.

D. Van İmam-Hatip Lisesi

Doğu Anadolu bölgesinin sınır şehri olan Van İmam-Hatip Lisesinin de fizikî kapasite olarak yetersiz olduğu, okul idaresince belirtildiği gibi, şahsî gözlemlerimizle de müşahede edilmiştir. Okulda toplam öğrenci sayısı 820 olup 18 sınıf şubesi 16 dersanede ders görmek zorunda kalmaktadır. Öğrenci yoğunluğunun okulun orta kısmında daha fazla olduğu görülmüştür. Bununla birlikte diğer bölge şehri olan Erzurum'a nazaran, öğrencilerin daha rahat ve sağlıklı bir ortamda ders gördükleri söylenebilir. 12 meslek dersi öğretmeninin görev yaptığı Van İmam-Hatip Lisesi'nin Bursa, Balıkesir ve Erzurum İmam-Hatip Liselerinden en belirgin farkı, bu okulun lise kısmında, kız öğrencilerin yok denecek kadar az olmasıdır. Tesbitlerimize göre, Lise II'de 2; Lise III'de ise 1 kız öğrenci bulunmaktadır. Bunun sebebi, doğuda halkın kız çocuklarını ilkokuldan sonra okutmak istemeyişi düşüncesinde aranabileceği gibi, verilen eğitimin ve fizikî kapasitenin yetersizliği de gözardı edilmemelidir. Nitekim halkla yaptığımız görüşmelerde kızların ayrı bir bölümde eğitim-öğretim imkanına kavuşturulmaları halinde bu okulu tercih edecekleri, veliler tarafından ifade edilmiştir. Bu ifadelerini doğrulayan bir gösterge de, okulun orta I,II,III. sınıflarında birer şube oluşturacak kadar kız öğrenci bulunmasıdır. Şartların iyileştirilmesi halinde, halkın kızlarını bu okula göndermek hususunda tereddüt etmeyecekleri kanaatindeyiz.

Anket uygulanan okullar hakkında verilen bu genel bilgilere yukarıda adı geçen dört İmam-Hatip Lisesinin de yanında, yatılı öğrenci pansiyonu bulunduğunu ve öğrencilerin bir kısmının bunlardan faydalandıklarını da eklemeliyiz. [370]

Tablo- 1: Okullarla İlgili Genel Bilgiler

Özellikler
BURSA
BALIKESİR
ERZURUM
VAN

Toplam Öğrenci Sayısı
6006
1300
2948
820

Fizikî Kapasite
Yetersiz
Yeterli
Yetersiz
Yetersiz

Toplam Dersane Sayısı
91
40
50
16

Toplam Sınıf Şubesi
116
40
67
18

Meslek Dersi Öğretmeni
93
32
37
12

II-Ankete Katılan Öğretmenlerle İlgili Genel Bilgiler

Bursa, Balıkesir, Erzurum ve Van İmam-Hatip Liselerinin meslek dersleri öğretmenlerinin de konuyla alâkalı görüş ve düşüncelerini belirlemek; teklif ve tavsiyelerini almak, böylece konuya bir bütünlük kazandırmak amacıyla 100 öğretmene anket uygulandığı, eserin giriş bölümünde belirtilmişti. Burada ise, adı gecen okulların meslek dersleri öğretmenleri ile ilgili kısa bilgiler verilecektir. Ankete katılan 100 öğretmenden 35'i Bursa; 25'i Balıkesir; 30'u Erzurum; 10'u ise Van İmam-Hatip Lisesi Öğretmenleridir. Bu öğretmenlerin 3’ü müdürlüğü; 16'sı ise müdür yardımcılığını, öğretmenlikle birlikte yürütmekte; 81'i ise meslek dersleri öğretmeni olarak görev yapmaktadır. Yine 100 öğretmenden 17'si meslekte 1-5 yılını dolduran öğretmenler olup, diğerleri ise sırasıyla şöyledir: 23 öğretmen 6-10 yıllık; 22 öğretmen 11-15 yıllık; 23 öğretmen 16-20 yıllık; 14 öğretmen ise 21-25 yıllık meslek kıdemine sahip öğretmenlerdir.

Bu bilgilere göre anketi cevaplayan öğretmenlerin % 68'inin 6-20 yıllık meslekî tecrübeye sahip oldukları görülmektedir. Öğretmenlerin meslek kıdemlerinin şehirlere göre dökümü yapıldığında, çevre faktörünün meslekî tecrübeyle bağıntılı olduğu görülmektedir. Şöyle ki, meslekî tecrübesi 21-25 yıla ulaşan öğretmenlerin oranı Bursa ve Balıkesir'de % 20 iken, bu oran Erzurum'da % 6.7 düzeyine düşmekte, Van'da ise bu vasıfta bir öğretmenin bulunmadığı anlaşılmaktadır. Buna karşılık meslek kıdemi 1-5 yıl olan öğretmenler % 30'luk bir oran ile yine en fazla Van ilinde bulunmaktadır. [371]

Tablo- 2: Öğretmenlerin Hizmet Yıllarının Şehirlere Göre Dağılımı

Hizmet
BURSA
BALIKESİR
ERZURUM
VAN
TOPLAM

Yıllan
S
%
S
%
C %
S %
S

1-5 Yıllık
9
25.71
1
0.40
4 13.33
3 30.00
17

6-10 Yıllık
6
17.14
3
12.00
11 36.67
3 30.00
23

11-15 Yıllık
7
20.00
4
16.00
10 33.33
1 10.00
22

16-20 Yıllık
5
14.29
12
48.00
3 10.00
3 30.00
23

21-25 Yıllık
7
20.00
5
20.00
2 6.67

14

25 Yıldan fazla
1
2.86

TOPLAM
35
100.00
25 100.00
30 100.00
10 100.00
100

Bu sonuçlarla, meslekte kıdemli olan öğretmenlerin ülkemizin batısındaki okullarda yoğunlaştığı söylenebilir.[372] Bunun sebepleri üzerinde duracak değiliz; ancak iklim şartlarının elverişsizliği, geçim zorluğu gibi sebepler Batı bölgesinin tercihini etkileyen faktörler olarak görülebilir. Bu bulgunun araştırmamızı ilgilendiren yönü ise, meslekî tecrübenin, eğitim-öğretimde kaliteyi olumlu yönde etkileyen bir faktör oluşudur. Gözden uzak tutulmaması gereken bu hususun öğretmen-öğrenci ilişkilerine ne şekilde yansıdığı ise, araştırmanın sonraki bölümlerinde ele alınacaktır.

III- Ankete Katılan Öğrencilerle İlgili Genel Bilgiler

A. Öğrencilerin Çevre, Sınıf ve Cinsiyete Göre Dağılımı

Anketi eksiksiz olarak cevaplayan 1000 öğrenciden 534’ü lise II öğrencisi olup, bunların 130'u kız; 404'ü ise erkek öğrencidir.

Lise IV öğrencilerinin sayısı ise toplam olarak 466 olup, bunların 90'ı kız; geri kalan 376'sı ise erkek öğrencidir.

Genel toplam olarak anketi cevaplayan öğrencilerin 220'si kız, 780'i ise erkektir. Bu rakam genellikle bu okullarda gözlemlenen yaklaşık 1/4'lük kız öğrenci oranıyla da paralellik arzetmektedir.

Tablo- 3: Öğrencilerin Çevre, Sınıf Ve Cinsiyete Göre Dağılımı

Sınıf

Cins

BURSA

S %
BALIKESİR

S %
ERZURUM

S %
VAN

S %
TOPLAM

LİSE

II
E K
153 73.21 56 26.79
80 70.18 34 29.82
90 69.23 40 30.77
81 100.0
404 534

130

LİSE IV
E K
125 71.43 50 28.57
95 8...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın