Ailedeki Din Eğitimi ve Öğretiminde Uygulanan Metodlar

e. Ailedeki Din Eğitimi ve Öğretiminde Uygulanan Metodlar

Ülkemizde ailelerin, gerçekleştirdikleri din eğitimi ve öğretimi faaliyetinde nasıl bir metod takip ettikleri, ayrı bir araştırma problemi olacak kadar önem arzeden geniş bir konudur. Ancak din eğitimi öğretiminde uygulanan metodun, verilen mükâfat ve ceza ile yakın alâkasından dolayı, burada ilgili konuya girmek de gerekmektedir. Anket uygulanan okullarda, öğrenci ebeveynlerinin daha çok hangi metodla din eğitimi-öğretimi yaptıklarını tesbit amacıyla bir soru oluşturarak bir durum tesbiti yapmak amaçlanmıştır. Burada elde edilen sonuçların çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi yapılacaktır.

Soru-20: Çocukluğunuzda aileniz tarafından verilen dinî bilgiler, dualar ve sûreler, öğretilen ibadetler size daha çok hangi metodla anlatıldı?

Tablo- 14: Ailedeki Din Eğitimi ve Öğretiminde Uygulanan Metodlar

SEÇENEKLER SAYI

1. Hoşgörü ve ilgi uyandırılarak

2. Çeşitli mükâfatlarla teşvik edilerek

3. İbadetlere katılmamı sağlayarak, ardından sohbetle anlatarak

4. Baskı ve katı bir disiplinle zorlayarak

5. Zaman zaman çeşitli cezalara başvurarak

6. Başka..

460
48.4

122
12.8

235
24.7

30
3.2

45
4.7

58
6.2

950
100.0

Katılan

Cevapsız 50

TOPLAM 1000

Öğrencilerin verdikleri cevaplardan ilk sırayı hoşgörü ve ilgi uyandırılarak seçeneğinin almış olması; ikinci olarak ibadetlere katılımı sağlayarak ve ardından sohbetle anlatarak seçeneğinin yer alması ise bundan önce ele alınan ebeveyn-çocuk-ibadet ilişkisinin varlığının bir başka göstergesidir. Yine çeşitli mükâfatlarla teşvik ederek seçeneğinin üçüncü sırada işaretlenmesi de, ailedeki din eğitiminin hoşgörülü bir ortamda ilgi ve mükâfata dayalı bir şekilde yapıldığı sonucuna ulaşmamıza imkan tanımaktadır.

Din eğitimi ve öğretiminde izlenen metodun mükâfat ve ceza konusuna da direkt olarak etki etmesinden dolayı, konuyu çeşitli değişkenleri gözönüne alarak irdelemek istiyoruz [427].

Çevre faktörünün bu konuda küçük oranda bir farklılaşmaya yol açtığı görülmektedir. Şöyle ki, ilk bakışta batı bölgesinin doğu bölgesine oranla daha hoşgörülü ve mükâfat ağırlıklı bir metod izledikleri ortaya çıkmaktadır. Bu oran Bursa'da % 49.9; Balıkesir'de %48.8 iken, Erzurum'da % 49.0. Van'da ise % 43.9 seviyesindedir. Buna karşılık baskı ve katı disipline dayalı eğitim doğu bölgesinde batı bölgesine oranla daha fazladır. Bu oran Bursa'da %2.4; Balıkesir'de %1.0 iken, Erzurum'da % 3.2'ye yükselmekte. Van'da ise %8.1 düzeyine çıkmaktadır. Aradaki birkaç puanlık bu farkın önemli olmadığı chi-kare testinde gözlenmektedir. Bu nedenle, çevre değişkeni ile ailede verilen din eğitiminde uygulanan metod arasındaki ilişkinin anlamlı olduğu söylenemez.

Sınıf faktörünün bazı sorularda verilen cevaplara bakılarak birtakım farklılaşmalara yol açabildiği görülmüştü. [428] Ancak ailede verilen din eğitiminde uygulanan metod ile sınıf değişkeni arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığı, sadece Lise II. sınıfların Lise IV'lere nazaran ailelerinde daha az baskı ve cezaya maruz kaldıkları belirlenmiştir. [429] Bunda ise her geçen yıl artan öğrenim düzeyinin rol oynadığı düşünülebilir [430].

Cinsiyet faktörünün ise bu konuda farklılaşmaya sebep olduğu gözlenmekte,chi-kare testi de bunu desteklemektedir. Buna göre kızlar, hoşgörü ve ilgi uyandırılarak, mükâfata dayalı; baskı, katı disiplin ve cezaya ise oldukça az yer veren bir metodla eğitilmeleri yönüyle erkeklerden daha şanslıdırlar.

Sosyal çevre faktörünün de birtakım farklılaşmalara sebep olduğu chi-kare sonuçlarında gözlenmektedir. Buna göre köylerde verilen din eğitiminde hoşgörü, mükâfat ve ibadetlere katılımını sağlayarak teşvik etmek, şehirlere göre daha düşük seviyede iken, baskı ve cezalara başvurma oranında ise şehirlerden daha yüksek seviyededirler. Köylerde okuma-yazma oranının düşük oluşu burada bir faktör olarak görülebilir.

Annenin tahsili değişkeni ise birtakım farklılaşmalara sebep olmakta okur-yazar olmayan annelere nazaran, herhangi bir okul mezunu olanların hoşgörülü, mükâfata dayalı ve baskıya daha az yer veren bir eğitim metodunu tercih ettikleri görülmektedir. Ancak chi-kare testinde çıkan sonuçlar anlamsızdır.

Babanın tahsili değişkeninin ise, ailede gerçekleştirilen din eğitimi ve öğretiminde izlenen metodla anlamlı bir ilişki içinde olduğu görülmektedir. Buna göre babanın tahsil seviyesi yükseldikçe baskı ve katı disipline dayalı eğitim ve cezalandırma oranı düşmektedir. Hatta bu oran lise ve üniversite mezunu babalarda % 1 düzeyinin bile altındadır. Yine kanaatimizce en sağlıklı metod sayılabilecek "ibadetlere katılmasını teşvik ederek ve ardından sohbetle anlatmak "metodu en yüksek düzeyinde yine ortaokul, lise ve üniversite mezunu babalarda gözlenmektedir. "Hoşgörü ve ilgi uyandırarak" eğitim metodunun % 53.1 düzeyiyle okur-yazar olmayan babalarda gerçekleşmesi ise bizi yanıltmamalıdır. Ailelerin % 34.9'unun köyde yaşadıkları [431] ve köyde yaşayan anne babaların genellikle okur-yazar olmadıkları hesaba katılacak olursa bu durumun açıklığa kavuşacağı kanaatindeyiz. Chi-kare testi sonuçlarının anlamlılık derecesinin yüksek oluşu seçenekler arası dağılımın sağlıklı ve güvenilir oluşunun göstergesidir.

Tablo- 15: Ailedeki Din Eğitimi ve Öğretiminde İzlenen Metodların Değişkenlere Göre Dağılımı

SEÇENEKLER [432]

CC

X

DEĞİŞKENLER
(D
(2)
(3)
W

(5)
(S)
İLANI

DEĞERLERİ

s
%
S
%
S
%
S
%
S
%
s
%
at
Cev TOF

Bursa
155
49.3
54
14.6
n
21.6
s
2.4
16 43
27
7.2
371
13 384
SD:18

Balıkesir
102
43.8
28
13.4
55
26.3
2
1.0
10 S.7
12
5.7
jgg
17 226
Jftffl.»

Erzurum
im
49.0
23
10.5
58
26.4
7
3.2
13 6.9
11
50
22ü
12 232
BD:23.46

Van
85
«.9
15
10.8
41
27.7
12
8.1

5 4.1
6
SA
148
10 158
P:.O55

Lise II
254
49.7
64
12J
128
!5.0
14
2.7
18 35
34
6.6
512
S
2 534
30:6 tf-.12.59 BD:7.78

E
24
15
Lise IV
206
47.2
57
13.1
106
24.3
16
3.7
27 6.2

3Q 466
P:.254

Erkek
352
43.8
96
12.9
175
13S
23
3.5
43 5.8
40
5.4
742

18 780
SD:6
tfâtsa

c

B0:14,55

Kız
68
47.6
25
12.!
59

i
.9
2
0.9
18
9J
2C5

4

m
P:.O24

Şehir
2; s
47.2
E3
13.2
12J
2S.3
17
15
23 4.3
24
5.0
479

i 505

İlçe
35
40.0
14
15.5
29
3Z2
1
1.1

4,4
G
B.7
90

9 99
SD24

Nahiye
11
68.8
1
2
3
1B

8
0

1

18

16

5.
Köy
176
53.0
33
9.9
71
21.4
12
3.6
1
5.2

6J
332

7 349
BD-371

ıo
Yurtdışı
11
35.5
10
32.3
5
161
0

3.2
4
124
31

31
P-M1

C-ViZ-Zs;
176
48.8
44
11.7
51
24.3
ıs
5.0
1
5.5
27
7.2
376

393

Okur-Yazar
65
436
19
12.8
41
27
3
13

6.0
13
0.7
149

160
SO'30

fflrakul Mez.
209
52.5
48
117
94
243
9
23
f
4.4
15
33
387

2407

Ortaokul Me.
8
50.G
1
12
3
25.0
0

2
16.7
12

12
)P;43.77

LiseMez.
3
25.0
4
33.3
4
333
0

1
M
12

13
BD:35.56

c:
Üniversite

Cevapsız
2
50.0
2
50.0
0

0

0

4

5

ıo
P,223

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın