Meryem Tâhâ Enbiya Hacc Mü'minûn ve Nur Surelerindeki Ayetler

14- Meryem, Tâhâ, Enbiya, Hacc, Mü'minûn ve Nur Surelerindeki Ayetler

a) Meryem Sûresi'ndekİ Ayetler

Meryem Sûresinde 39, 59, 71, 75 ve 84. ayetlerin mensuh oldukları ileri sürülür.[550] Yaptığımız araştırmada ayetlerin nesihle bir ilgisinin olmadığı görülmüştür. Her şeyden önce, ayetlerin anlamlarında mensuh olmasını gerektirecek bir durum yoktur. Öte yandan, Kur'ân ilimleriyle ilgili kitapların dışındaki kaynaklarda söz konusu haberlere yeterince yer verilmez. Yüce Allah mensuh kabul edilen 39. ayette kıyamete karşı insanların uyarılmasını istemekte, 59. ayette kıssaları haber vermekte, 75. ayette cehenneme gireceklerin vasıfları belirtilmekte ve 84. ayette inanmayanlara karşı sabırlı olunması tavsiye edilmektedir, İslâm'ın temel Özelliklerini içeren ayetlerin mensuh kabul edilmesi nesh kuralarına uymamaktadır.[551]

b) Tâ'hâ Sûresi'ndekİ Ayetler

Zikredilen surede 130 ve 135. ayetler mensuh kabul edilmektedir.[552] Yüce Allah 130. ayette sabır olunması, gece ve gündüzün kılınacak namazlara işaret etmektedir. Ayetin bahsettiği konular, İslâm'ın önemli prensiplerini oluşturur. Kur'an'da konuyla ilgili başka ayetler de bulunur. Bu ayetler İse muhkem kabul edilir. Neshe konu olan diğer ayette İse, İyi ve kötü yolda olanların gözetilmesi İstenmekte ve ahırette görecekleri azap hatırlatılmaktadır. Bu ifadeler, ayetlerin anlamında haberin olduğunu göstermektedir. Yüce Allah neyi haber ver-
mis ise. onun olması kesindir. Böyle ayetlerin mensuh olması mümkün görülmez.[553]

c) Enbiyâ Sûresi'ndeki Ayetler

Enbiyâ Sûresinde 98, 99 ve 100. ayetlerin Hibetullah ve bazı alimler tarafından neshi zikredilse de, yaptığımız incelemede söz konusu rivayetleri doğrulayacak önemli bir delil bulunamamıştır.[554] Ayetlerin anlamlarına bakıldığında neshe müsait olmadığı görülmektedir. Mensuh kabul edilen ayetler ahıreti ve cehenneme girecek insanların vasıflarını haber vermektedir.[555]

d) Hacc Sûresi'ndeki Ayetler

Hacc Sûresinde 52, 68 ve 78. ayetlerin nesh edildiği belirtilir.[556] Elli ikinci ayette, şeytanın peygamberlere verilen vahye yapmak istedikleri ifade edilerek, Allah'ın buna İzin vermeyeceği açıklanır. Altmış sekizinci ayette ise, Hz. Peygamber'e uyarıda bulunarak, kendisine karşı gelenlerin Allah'ın bildiğini hatırlatması istenmektedir. Son ayette de cihad emredilmektedir. Yukarıda işaret edilen ayetlerin anlamlarında emir ve nehiy yoktur. Ayetlerin mensuh olması için, yapın veya yapmayın, helal edildi veya yasak kılındı gibi ifadelerin olması gerekmektedir. Oysa. adı geçen ayetlerle, nasihi ileri sürülen Tevbe Sûresi 5 ve 29. ayetlerin içeriği farklıdır. Böyle ayetler arasında nesh mümkün değildir.[557]

e) Mü'minûn Sûresi'ndeki Ayetler

Bu surede 54 ve 96. ayetlerin mensuh olduğu belirtilir.[558] İleri sürülen rivayetler, konuyla ilgili eser yazan alimlerin görüşleridir. Yoksa İslâm alimleri tarafından kabul edilen görüşler değildir. Ayetlerin anlamları da neshe müsait değildir. Yüce Allah 54. ayette inanmayanlara verilen ruhsatı hatırlatmakta, 96. ayette ise kötülüğün iyilikle önlenmesi istenmektedir. Neshin şartlarına göre iyi ve kötü hasletleri ihtiva eden ayetlerin mensuh olması mümkün görülmemektedir.[559]

f) Nur Sûresi'ndeki Ayetler

Nur Sûresi'nde yedi ayet mensuh kabul edilmektedir.[560] Bunlar arasında yer alan 3. ayetin mensuh olduğu haberi birçok alim tarafından benimsenir. Bu münasebetle, söz konusunu ayet son bölümde geniş olarak incelenecektir. Diğer Mensuh kabul edilenler ise, 4, 6, 27, 31, 54 ve 58. ayetleridir. Numaralarını verdiğimiz ayetlerin nesih rivayeti, Kur'ân ilimleri ve tefsir usulü kitaplarında zikredilmektedir. Fakat incelemeye aldığımız tefsir kaynaklarında bu bilgileri doğrulayacak sağlam nakil bulunamamıştır.[561] Mensuh kabul edilen ayetlerin anlamlarına dikkat edilirse emir ve nehiy bulunmadığı görülür. Nesh kurallarına göre hüküm ifade etmeyen ayetler mensuh kabul edilemez. Öte yandan, 4. ve 10. ayetler aynı konulan ihtiva etmektedir. Bunları birbirinden ayırmak mümkün değildir. Mensuh olacaksa, ikisinin birden nesh olması gerekmektedir. Bu İse mümkün değildir. Yine aynı surede mensuh kabul edilen 27-29 ayetleri, müşterek değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu ayetler; İslâm'ın görgü kurallarını, güzel davranışları ve ahlakı açıklamakta olup, muhkem kabul edilmektedir.[562] Diğer taraftan, söz konusu suredeki 54. ayet Allah ve Resulüne itaati, 58. ayet, evlatların anne ve babaların yatak odalarına nasıl ve ne zaman girmeleri gerektiğini hatırlatmaktadır. Bunların neshi akıl ve gelen- nakiller açısından uygun bulunmaz. Konuyla ilgili görüş ve nakiller, sıradan birer haber niteliğindedir. Yoksa, gelen nakilleri, Kur'an'daki konumlan ve alimlerin görüş ve yorumları dikkate alındığında nesih haberlerinin geçerli olmadığı anlaşılmaktadır.[563]

[550] Bk. Hibetullah. Vrk. 31 ab: İbn Hazm. s. 184; Zeyd. 895.
[551] Doç. Dr. Remzi Kaya, Kur'ân-ı Kerim'de Nesih, ISBN : 975-97468-1-6, Bursa Nisan 2001: 101.
[552] Bk. Hibetullah. Vrk. 31 ab; İbn Hazm, s. 184; Zeyd. 895.
[553] Doç. Dr. Remzi Kaya, Kur'ân-ı Kerim'de Nesih, ISBN : 975-97468-1-6, Bursa Nisan 2001: 101-102.
[554] Bk. Hibetullah, Vrk. 32 a: İbn Hazm. s. 185; Zeyd, 895.
[555] Doç. Dr. Remzi Kaya, Kur'ân-ı Kerim'de Nesih, ISBN : 975-97468-1-6, Bursa Nisan 2001: 102.
[556] Bk. Hibetullah. Vrk. 32 b: İbn Hazm. s. 185. Zeyd. 895.
[557] Doç. Dr. Remzi Kaya, Kur'ân-ı Kerim'de Nesih, ISBN : 975-97468-1-6, Bursa Nisan 2001: 102.
[558] Bk. Hibetullah. Vrk. 32b: İbn Hazm, s.186-187: Zeyd. 896.
[559] Doç. Dr. Remzi Kaya, Kur'ân-ı Kerim'de Nesih, ISBN : 975-97468-1-6, Bursa Nisan 2001: 102-103.
[560] Bk. Hibetullah. Vrk. 33ab.
[561] Bk. Kurtubî, Tefsir. XİI/172-182.
[562] Bk. Kurtubî. Tefsir. Xll/212-213.
[563] Doç. Dr. Remzi Kaya, Kur'ân-ı Kerim'de Nesih, ISBN : 975-97468-1-6, Bursa Nisan 2001: 103.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın