İstidlal üslûbu

8- İstidlal Üslûbu:[199]

Kur'ân özellikle vahdaniyet, nübüvvet, haşr ve Kur'ân'ın gerçekliği konularında sıkça delil getirmektedir. Öyle ki bu delil getirme hususu, Kur'ân üslûbunun çok bariz bir özelliği olmuştur. Ancak Kur'ân, bu istidlali bazen kendisiyle hasmı arasında bir mücadele formuna sokarak sunmaktadır. Mesela en-Neml sûresinin 59. ayetinden 72. ayetine kadar olan Kur'ân pasajları bunun en açık örneğidir. Orada hem istidlal vardır, hem de mücadele vardır. Keza el-Ankebut sûresinin 61-69, âyetlerinde geçen karşılıklı soru ve cevap şekli ve cevapların beraberinde getirdiği zafer şükrü, yine bunun güzel bir örneğidir.

Kur'ân üslûbunun saydığımız bu onbir özelliğinin yanısıra, teşvik, hazf, takdim, darb-ı mesel, kıssa anlatımı, terğib, terhib, heyecan, iltifat, istifham, Araplarda hiç alışık olmadıkları fasıla v.b. gibi birçok husus daha vardır ki, bütün bunlar bir araya gelerek Kur’an’ın ondört asırdan beri insanlığa meydan okuyup âciz bırakan üslûbunun yapısını meydana getirmektedirler.

Daha evvel de ifade ettiğimiz gibi bu gün Kur’ân üslûbu atomize edilerek üslûbun elemanları (küçük parçacıkları) üzerinde çalışılmaktadır. Kur'ân üslûbunu genel yapısı içerisinde inceleyen bir eser görmedik. Üslûbun bir yönünü ele alan bazı çalışmalar temin ettik, şimdi onları tanıtmaya geçelim.[200]

[199] el-Akk, el-Furkan, s. 169-170

İltifat: Kelamın bir üslûptan diğer bir üslûba; yani tekellümün veya hitabın yahut gaybetin birinden diğerine geçiş yapmasıdır.Teftazanî, Muhtasar.s 11; Seyyid Şerif.et-Ta'rifat,s.35; es-Suyutî, Mu'tarak, I 286;el-İtkan, ll,109; Ebu'l-Beka el-Kefevî,l, 279; et-Tehanevî, 11,1289.

[200] Doç. Dr. Halil Çiçek, 20. Asırda Kur’an İlimleri Çalışmaları, Timaş Yayınları: 87.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın