Abdussabur Şahin tarihul Kurân

2- Abdussabur Şahin-Tarihu'l-Kur'ân:

Kur'ân tarihi sahasında 20. asırda telif edilen eserlerden temin edebildiğimiz ikinci eser Mısırlı alim Dr. Abdussabur Şahin'in 1994'te basılan 344 sahifelik Tarihul-Kur'ân adlı eseridir.

Kitap bir giriş, yedi fasıl ve bir mülhak (ek) ten oluşur. Girişte (s.27-56) Kur'ân metninin tarifi Mekkî ve Medenî sûrelerin tesbiti ve sayısı, Kur'ân'ın parça parça inişinin hikmetleri, nüzul sebepleri, Kur'ân metninin sübutu, mushafın yazılışı, Kur'ân tilaveti ve ahkâmı, Kur'ân kıraati ve i'cazı.

Birinci fasıl ahrufu seb'a (yedi harf) hadislerine ve bunların yorumundaki çeşitli görüşlere dairdir (s.57-108). Burada yazar ahrufu seb'a ile ilgili düşünceler başlığı altında bu ahrufu seb'a hadisini 25 sahabenin rivayet ettiğini ve sadece sekiz tanesi zayıf olan 410 senetle rivayet edildiğini ve bütün bu rivayetlerle gelen hadiselerin üç grupta toplandığını kaydeder[463]. Yazar bu fasılda ayrıca Şia'nın ahrufu seb'a'ya. dair tutumunu irdeler (s.66-90). Ahrufu seb'a'nın tefsiri hakkında gelen görüşleri (s.1-78), ahrufu seb'a hadis metinlerine dair bazı mülahazaları (s.78-84), on dokuz ve yedi sayıları ile ilgili bazı münharif düşünceleri çürütmeye çalışır (s.85-88). Ayrıca ahrufu seb'a"yı problematik yönden ele alır ve hadisinin bir kaç yönden problem olduğunu kaydeder (s.89-90). Konu ile ilgili gelen 40 hadisten 6 tanesini seçer, bunlardan hareketle yedi harften maksadın iklab, idğam, işmam ve i'lal gibi kelimelerin telaffuzlarını ilgilendiren hususlar olduğunu savunmaya çalışır (s.90-108).

İkinci fasıl (s.111-114) Kur'ân nassının hem şifahî yolla hem de yazıyla tesbitine dairdir. Yazar konuyu bazı müsteşriklerin fikirleri ve buna cevapları ile sürdürür. Üçüncü fasılda (s.126-141) önce Arap yazısının aslını ve Arap toplumuna nasıl girdiğini yani tarihçesini inceler (s.127-135). Sonra Arap yazısında noktalama ve harekelemeyi irdelemeye çalışır (s.135-143). ilk harekeleme ve noktalama ile ilgili görüşleri serdeder. Ancak görebildiğimiz kadarıyla Hamidullah'ın konu hakkındaki araştırması daha detaylıdır. Çünkü O, Dr. Şahin'nin yer vermediği konuya daha fazla ışık tutan bazı rivayetler getirir[464].

Dördüncü fasıl (s.144-167) Kür'ân'ı mânâyla okumaya dairdir. Bu hususa dayanak teşkil edebilecek bazı rivayetleri serdedip kritiğini yapar. Konu ile ilgili Oryantalistlerin eleştirilerine ve buna verdiği cevaplara da genişçe yer ayırır.

Beşinci fasılda ise (s.169-193) Kur'ân metninin Hz. Peygamber (s.a.v.)'in vefatından sonra gerek Ebubekir döneminde gerekse Osman'ın dönemindeki durumunu incelemeye çalışır. Diğer fasıllarda olduğu gibi konu ile ilgili müsteşriklerin ileri sürdüğü itirazları ve cevaplarını da kaydetmeden geçmez.

Beşinci fasılda (s. 195-266) mushafların çokluk problemini ve İbnu Mes'ud, Ubeyy b. Ka’b, Ali bin Ebi Talib, İbnu Abbas, Ömer, Ömer'in kızı Hafsa, Hz. Aişe, Ümmü Seleme, Abdullah b. Amr, Abdullah b. Zubeyr, Ehu Musa El Eş'ari, Zeyd b. Sabit, Enes b. Malik ve Ebu Huzeyfe'nin azadlığı Salim'in mushaflarını ele alır. Bu mushaflarla, İmam Mushaf Hz.Osman'ın yazdırdığı mushaf arasındaki farkları gözden geçirir.

Özellikle İbnu Abbas, Ubeyy b. Kâb, İbnu Mes'ud ve Ali'nin mushaflarını detaylı bir şekilde inceleyerek bunlarla imam mushaf'ın arasındaki farkları nazara verir ve bu farkların müsteşriklerin abarttığı gibi hiç de büyük olmadığını kaydeder. Faslın sonunda R. Blachere gibi bazı müsteşriklerin İmam Mushaf aristokratik bir temayülün eseridir şeklindeki iddialarını çürütür.[465]

Yedinci fasılda (s.267-305), kıraetlerdeki şüzûzun çıkışını ve kritiğini kaleme alır. Mücadeleci bir şekilde yani oryantalistlerden gelen itirazları cevaplayarak konuyu sürdürür.[466]

Bu fasılda tashif ile şüzûzu'n farklarını da kaydeder. Faslın sonunda şüzûz ve tashif ile ilgili te'lif edilen eserleri kronolojik bir sırayla serdeder.

Kitabın sonuna ahrufu seb'a hadisinin rivayetleri ile ilgili bir ek ilave edilmiştir (s.307-328). Bu ekte hadisin metninde vaki olan 40 tariki nakleder. Her bir farklı rivayeti zikrettikten sonra hadis ilmine göre ilgili rivayetin kritiğini yapar.[467]

[463] Abdussabur Şahin, Tarihul Kur'ân bas. y,y. 1994, S. 61-65

[464] Bkz. Hamidullah, Kur'ân Tarihi, s, 51-52. Aynı konuyla ilgili bkz. Abdussabur Şahin, Tarihu'l-Kur'an, bas.y. y. 1994, s.135-137. Ayrıca Hamidullah Hoca Kur'ân'ın imlasına da fazla yer vermiştir Bkz. Hamidullah, a.g.e.57-86.

[465] Bkz. Abdussabur şahin, Tarihu'l- Kur'ân, s. 262-266.

[466] Bkz. a.y. s. 262-266

[467] Doç. Dr. Halil Çiçek, 20. Asırda Kur’an İlimleri Çalışmaları, Timaş Yayınları:186-188.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın