2232. Ziyâd İbn Feyyâz'm rivayet ettiğine göre Ubeyd b. Umeyr şöyle demiştir: "Allah'tan haya etmeyi, insanlardan utan­maya tercih ediniz."

 

2233. A'meş'in haber verdiğine göre Ubeyd b. Umeyr şöyle demiştir: "Allah her kim için hayır murad ederse, onu dinde fakîh kılar ve doğru yolu ilham eder."

 

2234.  Mücâhid, Ubeyd b. Umeyr'in şöyle dediğini nakleder: "Şimdiki müctehidler önceki oyuncaklar gibidir."

 

2235. Ebû Nevfel, Ubeyd b. Umeyr'in şöyle dediğini bildirir: "Eğer infak edemeyecek kadar cimrileş irs eniz savaşamayacak ka­dar düşmandan korkarsanız ve uyanamayacak kadar uykuya da­larsanız. Sık sık 'Subhânallâhi ve bi-hamdihf zikrini tekrarlayınız. Allah'a andolsun ki bu, Allah'ın katında altın ve gümüş olan iki dağdan daha kıymetlidir."

 

2236. Habîb b. Ebî Sabit, Ubeyd b. Umeyr'in şöyle dediğini nakleder: "Kul Allah'a muhtaç olduğunu kabul ettiği müddetçe Al­lah kulunun ihtiyacını giderir."

 

2237. Mücâhid'in rivayetine göre, Ubeyd b. Umeyr şöyle de­miştir: "Ey Kur'ân ehli! Kış geldiği zaman namaz kılmanız için ge­ce uzar. Gündüzler de kısalır. Gece kalkamazsanız düşmandan korkar ve cimrilesirseniz bol bol Allah'ı zikredin."

 

2238. Abdulkerim b. Umeyye, Ubeyd'in şöyle dediğini haber verir: "Allah süslü giyinip, güzel atlara binen (devlet adamlarının yanına) girip çıkan Kur'ân okuyucularını sevmez."

 

2239. Mücâhid'in şöyle dediği nakledilir: "Bir adam Allah'a itaat için Uhud dağı kadar mal infak etse, yine de müsriflerden sa­yılmaz."

 

2240. Süfyân'ın bildirdiğine göre Resûlullah (sav) bir ada­mın, "Allahım! Ölüm anında bizi mübarek kıl" diye dua ettiğini du­yar, 'Dünyada da mübarek kılsın' diyerek duayı tamamlar.

 

2241. Ebû Yahya der ki: "Mücâhid'e günahlarımdan şikâyet ettim. Bana 'Silgiye başvur' dedi. Yani İstiğfar dile'"

 

2242. Ebû Zür'a b. Amr b. Cerîr'in şöyle dediği rivayet edilir; "Allah için birbirini seven iki insanın en faziletlisi arkadaşını en çok sevendir."

 

2243. Haris b. Kays'ın şöyle dediği rivayet edilir: "Birinizin dünyalık bir ihtiyacı olursa, tevbe etsin. Ahiret ile ilgili bir ihtiyacı olursa Allah'tan dilesin."

.

2244. Hafs b. Gıyâs'ın bildirdiğine göre birgün Süfyân es-Sevrî, Mecma' et-Teymî'nin yanına girer. Süfyân'm izârında bü­yükçe bir yırtık vardır. Mecma', cebinden dört dirhem çıkararak Süfyân'a uzatır ve "Bununla kendine bir izâr satın al" der. Süfyân: "Hayır, benim ihtiyacım yok" deyince "Doğru söylüyorsun, senin almaya ihtiyacın yok. Fakat benim vermeye ihtiyacım var" der. Bunun üzerine Süfyân parayı alır ve onunla kendisine bir izâr sa­tın alır. "Allah ona mükâfaatını versin. O beni giydirdi" diye de dua eder. Ayrıca Süfyân, "Mecma' et-Teymî'ye olan sevgim gibi şaibesiz bir amelim yoktur" demiştir.

 

2245.  Ebû İdrîs el-Havlânî'nin "Mescidler kerem sahibi in­sanların meclisleridir" dediği nakledilir.

 

2246. Yine Ebû İdrîs'in şöyle dediği nakledilir: "Her kimin bir tek gayesi olursa Allah, bütün gayelerini gerçekleştirir. Her ki­min de çok gayesi olursa hangisinin uğruna helak olursa olsun Al­lah aldırmaz."

 

2247. Yine Ebû İdrîs'in şöyle dediği haber verilir: "İnsanla­rın kalplerini kazanmak için süslü lâflar öğrenen cennetin kokusu­nu duyamaz."

 

2248. Ebû Muâviye, İbrahim b. Edhem'in şöyle dediğini nak­leder: "Allah ile arana başka nimet veren sokma. Aksi takdirde borcun çoğalır."

 

2249. Yine İbrahim b. Edhem'in şöyle dediği nakledilir: "Meşhur olmayı seven, Allah'ı gönülden tasdik etmiyor demektir."

 

2250.  Ali b. Zeyd'in bildirdiğine göre Ensârdan birisi ölüm döşeğinde iken oğluna şöyle vasiyet eder: "Allah'tan kork. Eğer bir hayır yapmaya gücün yeterse yarma bırakma, tamahkâr olma. Çünkü o fakirlik getirir. Ümitsiz olma. Ümitvar olduğun her konu­da Allah sana yeter. Her şeyin özrü var sanma. İşlemediğin bir hayrın özrü olmaz. Namaza kalktığın zaman son namazını kılıyor-muş gibi kıl. Zira bir daha namaz kılamayabilirsin."

 

2251. Recâ b. Ebî Seleme'nin rivayetine göre İbn Muhayrîz bir şey satın almak için bir dükkana girer. Satıcıya bir adam, "Bu kimdir, biliyor musun? Bu İbn Muhayrîz'dir" der. Bunun üzerine İbn Muhayrîz ayağa kalkar ve "Biz buraya paramızla bir şeyler al­maya geldik, dinimizle değil" der*

 

2252. Abdullah b. Evs, Amr b. Evs'in şöyle dediğini rivayet eder: "Haşyet sahibi insanlar zulmetmezler. Zulmettikleri zaman ise muvaffak olamazlar."

 

2253. Süfyân b. Uyeyne'nin naklettiğine göre Hasan Basrî'ye "İyi insanlar (ebrâr) kimlerdir?" diye sorulur. O da: "Küçük karın­calara bile eziyet etmeyenlerdir" diye cevap verir.

 

2254. Rivayet edildiğine göre Mücâhid şöyle demiştir: "Her insanın perçeminden tutan bir melek vardır. Kibirlendiği zaman yere sürter, mütevâzi olduğu zaman da kaldırır."

 

2255. Rivayete göre Mücâhid, 'Allah'ın fazlından isteyiniz[31] âyetini tefsir ederken: "Buradaki maksadın dünya olmadığını" söy­ler.

 

2256. Hilâl b. Ebû Ubeyde'nin şöyle dediği rivayet edilir: "Kişinin kalbi çarşıda da olsa Allah'ı zikrettikçe namazda sayılır. Dudaklarım hareket ettirirse bu daha da büyüktür."

 

2257. Velîd b. Kays'ın şöyle dediği rivayet edilir: "Malı çok olanın işi de çok olur. İşi çok olanın da şeytanları çok olur. Şeytan­ları çok olanın da hesabı şiddetli olur."

 

2258. Yine Velîd b. Kays: "Sabredenler ecirlerini hesapsız alacaklardır.'[32] âyetini tefsir ederken: "Cennette kendilerine sayı­sız odalar verileceğini" belirtmiştir.

 

2259. Abdurrahman b. Yezîd b.  Câbir der ki: "Atâ el-Horasânî ile beraber savaş için bir yere gitmiştik. Geceyi namazla ihya ederdi. Gecenin üçte biri veyahut yarısı geçtikten sonra kendi çadırında: "Ey Abdurrahman b. Yezîd, Ey Yezîd b. Yezîd, Ey Hişam, Ey falan.....kalkın, abdest alın ve namaz kılın. Gece kalkıp namaz kılmak, gündüz oruç tutmak; kan ve irin içmekten, kızgın demirlerle dağlanmaktan daha kolaydır" der ve namazına yönelir­di.

 

2260. Yine İbn Câbir der ki: "Yezîd b. Mersed'e sordum 'Ne­den hep gözlerin yaşlı?' Bana, 'Neden soruyorsun?' dedi. 'Belki Allah'ın bana da bir fayda vereceğini umuyorum' dedim. Bana şöyle dedi: 'Kardeşim! Allah, kendisine isyan ettiğimiz takdirde bizi ce­henneme hapsetmekle tehdit ediyor. Bizi hamama hapsetmekle tehdit etseydi yine gözlerimizin kurumaması lazımdı.' Ona, 'Sen halvet anında hep böyle misin' diye sordum. Bana Tine neden so­ruyorsun?' dedi. 'Aynı cevabı verdim.' Şöyle dedi: 'Allah'a andolsun ki bu hal ailemle otururken de bana musallat olur. Önüme yemek konur, yememe mani olur, hanımım da ağlamaya başlar. Neden ağladığımızı bilmeyen çocuklarımız da ağlamaya başlar. Bazan ha­nımım yüksek sesle şöyle der: 'Dünya hayatında seninle olan hü­zünden dolayı gözlerimiz aydınlanmadı/"

 

2261.Yezîd b. Yezîd b. Câbir'in rivayet ettiğine göre: "Ebû Müslim el-Havlânî tekbir getirirken sesini yükseltirdi. Çocuklarla bile yüksek sesle tekbir getirirdi. 'Allah'ı öyle zikredin ki câhiller sizi deli zannetsin' derdi."

 

2262. Humeyd b. Hilâl'in haber verdiğine göre Ebû Müslim el-Havlânî, Dicle nehrinden yürüyerek geçer ve arkadaşlarına "Bir şey kaybettiğiniz zaman Allah'tan isteyiniz" derdi.

 

2263. Şeybân b. Ebî Şeybe, Sellânı b. Miskin'in şöyle dediği­ni rivayet eder: "Şu tepe kadar bana altın verilse, karşılığında bir mushaf satmam."

 

2264.  İmran'm bildirdiğine göre Saîd b. Müseyyeb, kırk yıl bir tek vakit namazı kazaya bırakmamıştır.

 

2265. Osman b. Hâkim, Saîd b. Müseyyeb'in "Otuz senedir müezzin ezan okurken ben hep mesciddeydim" dediğini nakleder.

 

2266. İmran b. Abdullah der ki: "Saîd b. Müseyyeb Allah'a karşı kendi nefsini bir sinekten daha değersiz görürdü."

 

2267. Aynı rivayete göre Abdulrnelik b. Mervân'dan sonra Saîd b. Müseyyeb'i, Velîd b. Süleyman'a biat için çağırırlar. O bu­nu redderek "İki kişiye asla biat etmem" der. Kendisine "Bir kapı­dan gir, diğerinden çık, yine biat etme" derler. Fakat o, "Başka in­sanların bana tâbi olmalarını istemem" der. Bunun üzerine Saîd b. Müseyyeb'e yüz sopa vurulur.

 

2268. Velîd b. Muğîre der ki: "Saîd b. Müseyyeb bana dedi ki: 'Uzlete çekil, çünkü o da bir ibadettir.'"

 

2269. Meymûn b. Mihrân'm rivayet ettiğine göre Abdulmelik b. Mervân Medine'ye gelir. Bir öğle vakti, uykusundan uyanınca kendi muhafızına, "Bak hele Mescid-i Nebevî'de benim tebâmdan kimse var mı?' diye sorar. Muhafız arar Saîd b. Museyyeb'den baş­ka kimseyi göremez. Ona işaret eder, pek oralı olmaz. Yanma gi­der ve "Sana işaret ettiğimi göremedin mi?" der. Saîd "O'na, ne is­tiyorsun?" diye sorar. Muhafız "Mü'minlerin emiri bana, 'bak, tebâmdan kimse var mı?" dedi. Ben de seni çağırdım. Saîd "Ben onun tebâsmdan değilim" der. Muhânz halifeye gelerek: "Mescidde sadece bir ihtiyar var. İşaret ettim gelmedi. Ayrıca senin tebân ol­madığını söylüyor" deyince halife "Bırak onu, o Saîd b. Musey-yeb'dir" der.

 

2270. İbn Harmele, Saîd b. Museyyeb'in kırk defa haccettiği­ni nakleder.

 

2271. Ömer b. Zer der ki: "Rebî b. Ebî Râşid'le karşılaştım. Kulağıma eğilerek şöyle dedi: 'Allah'tan, rızâsını isteyen en büyük şeyi istemiştir.'"

 

2272. Ümmü Abdillah, babası Hâlid'in "Her kim dualarının kabul olmasını istiyorsa secdeye varsın, ellerini açsın ve öyle dua etsin" dediğini nakleder.

 

2273. Rivayete göre Hâlid b. Ma'dân şöyle demiştir: "Allah'ın yer yüzünde bir kabı vardır. Ve bu kabın saf ve temiz kalmasını is­ter. O'nun yerdeki kabı salih mü'minlerin kalbidir."

 

2274. Yine Halid b. Ma'dân'm şöyle dediği rivayet edilir: "Bi­rinize bir hayır kapısı açılırsa sür'atle ona koşsun, zira o kapının ne zaman kapanacağı bilinmez."

 

2275. Evzâî, Bilâl b. Sa'd'm şöyle dediğini nakleder: "Sizden önceki insanlar birbirlerini sâlih amellere, namaza, zekâta, hayır işlemeye, emr-i bi'1-ma'rûfa ve nehy-i ani'l-münkere teşvik ederler­di. Siz ise bugün birbirinizi kibire ve lükse teşvik ediyorsunuz."

 

2276. Aynı rivayete göre Bilâl b. Sa'd: "Hatânın küçüklüğü­ne bakmayın. Hatâ işlediğinizde kime isyan ettiğinize bakın." de­miştir.

 

2277. Yine Bilâl b. Sa'd'm, "Eğer iyiliklerin ve unutkanlıkla­rın, kötülüklerini sana unutturuyorsa, aldanıyorsun demektir" de­diği nakledilir.

 

2278. Bilâl b. Sa'd bir başka sözünde şöyle der: "Allah bize dünyaya rağbet etmeyip zâhid olmayı emrettiği halde ona rağbet etmemiz günah olarak bize yeter."

 

2279. el-Mübârek b. Yezîd b. Câbir yine Bilâl b. Sa'd'm şöyle dediğini nakleder: "Müslüman müslümanın aynasıdır. Öyleyse benden şüphelenebilir misiniz?"

 

2280. Evzâî yine Bilâl b. Sa'd'ın: "Açıkta Allah'ın dostu gizli­likte onun düşmanı olmayın" dediğini haber verir.

 

2281. Aynı rivayetle gelen bir haberde de şöyle der: "Dünya­ya karşı zâhid olmamız emredildiği halde ona rağbet etmemiz gü­nah olarak yeter. Bakıyorum, zahidiniz dünyaya rağbet ediyor, âliminiz câhil, âbidiniz de ibâdeti eksik yapıyor."

 

2282. Yine Bilâl b. Sa'd'ın: "Seninle her karşılaştığında Al­lah'ı hatırlatan bir kardeşin her gördüğünde eline para koyan biri­sinden hayırlıdır" dediği rivayet edilir.

 

2283. Abdurrahman b. Yezîd b. Temîm ise ondan şunu nak­leder: "Ey dünyada ebedî kalacak gibi hareket edenler, siz zengin­liği yaratamazsınız. Bir yerden başka yere nakledileceksiniz. Nasıl ki babanızın sulbünden, annelerinizin rahmine, rahimlerden dün­yaya, dünyadan kabre, kabirden mahşere, mahşerden de ebedî bir hayata nakledileceksiniz."

 

2284. Bilâl b. Sa'd'm anlattığına göre, babası ölüm döşeğinde iken kendisine "Oğulların nerede?" der. O da onları beyaz gömlek­ler giydirerek yanına getirir. Babası onları öpüp kokladıktan sonra şöyle der: "Allahım, bunların küfürden, dalâletten, kadınlardan ve fakirlikten korunmaları için sana sığmıyorum."

 

2285. Bilâl b.  Sa'd'ın şöyle dediği rivayet edilir:  "Ben sahabeye ulaştım (gündüz) dünya işlerine sarılırlardı, bazen bir­birlerine gülerlerdi. Gece olunca da, kendilerini Allah'a verirlerdi."

 

2286. Başka bir sözünde Bilâl b. Sa'd şöyle der: "Sevinç için­de olan nice insanlar aldanmıştır. Yer, içer, güler, Allah'ın kitabın­da cehennemin yakıtlarından olduğunun söylendiğini bilmez."

 

2287. Süleyman b. Semir, Kesir b. Murra'mn şöyle dediğini haber verir: "Sefih insanların yanında hikmetli konuşma, seni ya­lanlarlar. Hekim kimselerin yanında bâtıl şeyler söyleme, seni azarlarlar. Ehlinden ilmi menetmeyin günahkar olursunuz. Ehli olmayana ilmi vermeyiniz, cehaletini arttırırsınız. Bilin ki nasıl malınızda başkalarının hakkı varsa ilminizde de vardır."

 

2288. Safvan b. Amr'ın anlattığına göre Dahhâk b. Abdur-rahman bir gün hutbeyi bitirip minberden inerken şöyle seslenir: "Yetimleriniz konusunda Allah'tan korkun, dullarınız konusunda Allah'tan korkun, Allah'tan başka kimsesi olmayanlar konusunda Allah'tan korkun ve bunları gözetin."

 

2289. Yezîd b. Meysere'nin şöyle dediği nakledilir: "Şükür ile beraber nimet zarar vermez, sabırla beraber belâ zarar vermez. Al­lah'a itaat hususundaki belâlar da zarar vermez. Allah'a itaat ile belâ isyan ile nimetten daha iyidir."

 

2290. Cerir, Habib b. Ubeyd'in şöyle dediğini nakleder: "İlim öğrenin, onu belleyin ve ondan faydalanın. İftihar etmek için ilim öğrenmeyin; yakında öyle bir gün gelecek ki, iyi kıyafetli birinin kıyafetiyle övündüğü gibi âlim de ilmiyle övünecektir."

 

2291. Muğîre b. Ziyâd, MekhûFun şöyle dediğini haber verir: "İki göz var ki ateş göremeyecek, biri Allah için yaşaran gözler, di­ğeri de müslümanların sınırlarını bekleyen gözler."

 

2292. Yine Mekhûl'un şöyle dediği rivayet edilir: "İnsanların en yumuşak kalplisi günahı en az olanıdır."

 

2293. Bir başka rivayette Mekhûl şöyle der: "Müslümanlar (birbirlerine karşı) yumuşak deve gibidirler. İdare ederseniz boyun eğerler, kayanın başında oturtursanız otururlar."[33]

 

2294. Ca'fer b. Burkan, Salih b. Mismar'm şöyle dediğini bil­dirir: "Allah'ın dünyadan kısarak verdiği nimeti, çok verdiği ve aleyhimize olacak nimetten daha iyidir."

 

2295. İbn Şibrime'den şöyle bir beyit nakledilir:

"Ne zamana kadar dünyanla meşgul olacaksın? Oysa Allah için amel edeni dünya meşgul etmez."

 

2296. Saîd b. Cübeyr'in şöyle dediği rivayet edilir: "Musibet­lerle o kadar beraber oldum ki, musibetlerle karşılaşmadığım za­man Rabbimin beni terkettiğini zannederdim."

 

2297. Ömer b. Sabit'in bildirdiğine göre: "Ebû Musa'nın bir mushafı vardı. Onu kalbin özü diye isimlendirmişti,"

 

2298.  Mücâhid'in rivayetine göre ise Âişe (ra) yanındaki mushafa, el-Mecîd ismini vermiştir.

 

2299. Dırâr, Mâhân'ın "Eve girdiğinizde kimse yoksa 'Rabbi-mizden bize selâm olsun' deyiniz." dediğini nakletti.

 

2300. Ca'fer'in bildirdiğine göre, Saîd b. Cübeyr'e "İnsanla­rın en âbidi kimdir?" diye sorulur, o da: "Günahlarından rahatsız olandır. Günahlarını hatırladıkça amelini küçük görendir." der.

 

2301. Saîd b. Cübeyr'in şöyle dediği nakledilir: "Benî İsrail-den bir kralın zamanında yağmur yağmaz, kıral halkla beraber yağmur duasına çıkar ve kıral 'Eğer yağmur yağmazsa Allah'ı kız­dırırım' der. Nasıl kızdıracağım sorduklarında 'Onun veli kullarını öldürmek suretiyle' der ve yağmur yağar."

 

2302. Rivayete göre Saîd b.Cübeyr bir oğlunu görür ve ona yönelerek: "Onun benim için en güzel hâli, ölüp dolayısıyle benim de sabrederek mükafaat almamdır." der.

 

2303. A'meş'in İbrahim'den bildirdiğine göre "[Resûlullah (sav)ın Ashabı] bir gencin bazen çocukluk yapmasını hoş karşılar­dı."

 

2304. Aynı rivayete göre İbrahim onların: "Hastanın ölüm anında meşakkat çekmesini hoş gördüklerini söyler."

 

2305. Yine İbrahim'in canın şiddetle çıkmasını (günahlara keffaret olur diye) sevdiği rivayet edilir.

 

2306. Halef b. Havşeb, İbrahim'in şöyle dediğini nakleder: "Allah'ın, 'Artık kendileriyle arzu ettikleri şeyler arasında perde çekilmiştir....[34].    âyetini her okuduğumda aklıma kabir toprağı ge­lir."

 

2307. Ömer b. Abdulmelik'in haber verdiğine göre îbn Muhayrîz Rum bölgesinde mütevazi bir adamla arkadaş olur. On­dan ayrılmak istediği zaman "Bana vasiyet et" der. O da şöyle der: "Eğer gücün yeterse insanları tanı. Fakat sen tanınma. İnsanlar senden istesin, sen isteme. Başkalarına git, onlar sana gelmeden."

 

2308. İbn Muhayrîz'in şöyle dediği rivayet edilir: "Her kim babasıyla yürürken Önüne geçerse hürmetsizlik yapmış olur. Önünden bir eziyeti atmak içinse o ayn. Her kim babasını ismi ve künyesiyle çağırırsa yine hürmetsizlik yapmış olur. 'Ey Babacığım' desin."

 

2309. Rivayete göre Müslim b. Yesâr, bir mazlumun zâlime beddua ettiğini görür ve ona "Her zâlimin zulmü kendisinedir. Zira ona ondan daha erken varır. Ancak bir daha yapmamak üzere tev-be eder, bir iyilik yaparsa o hariç" der.

 

2310. Recâ b. Ebî Seleme'nin rivayetine göre İbn Muhayrîz, içinde nasihatlerin yazılı olduğu bir mektubu getirir ve halife Ab-dulmelik'e okurdu, sonra da onu elinde bırakmazdı.

 

2311.  Ebû Amr eş-Şeybânî'nin bildirdiğine göre birisi İbn Muhayrîz'i yüzüne karşı övdüğünde o hiddetlenerek

"Nerden bili­yorsun öyle olduğunu?" derdi.

 

2312. Rivayet edildiğine göre İbn Muhayrîz "Cildimin alaca olması, ipek elbiseler giymekten benim için daha iyidir."

 

2313. Yine İbn Muhayrîz'in şöyle dediği nakledilir: "Her kim Allah yolunda bir gece sınır gözetlerse gözettiği insan ve hayvan adedince mükâfaat alır."

 

2314. Rivayete göre Abdulmelik, İbn Muhayrîz'e bir câriye gönderir. Cariyeyi evine bırakır. İbn Muhayrîz bir daha o eve gir­mez. Abdulmelik'e "Sen îbn Muhayrîz'i evinden sürgün ettin" der­ler. "Neden?" diye sorunca, cariyeden dolayı olduğunu öğrenir ve tekrar alır.

 

2315. Aynı rivayete göre, İbn Muhayrîz savaşa çıktığında en beğendiği yiyeceği hayvan torbasında arardı.

 

2316. Rivayet edildiğine göre Abdulmelikten sonra, oğulları Velîd ve Süleyman için biat merasimi yapıldıktan sonra Medine'de Abdurrahman b. Abdulkâri', Saîd b. Cübeyr'e şöyle der: "Sana üç şey tavsiye edebilirim: Ya evinde uzlete çekil. Çünkü (Medine valisi) Hişam seni görür ve eziyet eder. Yahut umreye git," Daha üçüncüsünü söylemeden Saîd b. Cübeyr "Ben malım ve bedenimle ancak Allah rızası niyetiyle bu ibadeti yaparım" der ve üçüncüsü­nü sorar. Abdurrahman "Yahut biat et" der: Saîd "Allah senin göz­lerini a'mâ yaptığı gibi kalbini de a'mâ yapmasını ister misin?" der ve reddeder. Hişam kendisini biat etmeye çağırır. O da reddeder. Vali bunu bir mektupla Abdulmelik'e bildirir. Abdulmelik "Saîd ile ne hâlin varsa gör. Biz onu zorlayamıyoruz. Eğer döversen otuz kırbaç vur. Ve kıldan bir tulum giydirerek insanların arasına çıkar ki kimse ona tâbi olmasın" der. Hişam tekrar onu biat etmeye çağı­rır. "İki kişiye (yâni Velîd ile Süleyman'a) biat etmem" diyerek red­deder. Bunun üzerine otuz kırbaç vurularak kıldan bir tulum giy­dirilip insanların arasına çıkarılır. Recâ der ki: "Medine'de polislik yapan Eyleliler bana şöyle anlattılar: "Biz Saîd'in tulumu kolay ko­lay giymiyeceğini biliyorduk. Kendisine "Öldürüleceksin, bari bu­nunla avretini ört" dedik. O da kendisi giydi. Kendisini dövünce al­dattığımızı anladı ve "Eğer öldürmeyeceğinizi bilseydim bu tulumu giymezdim" dedi.

 

2317. Saîd b. Müseyyeb'in rivayet ettiğine göre Ömer b. Hat-tab (ra) Resûlullah (sav)'ın şöyle buyurduğunu nakleder: "Her kim bir kula karşı azizlik taslarsa Allah onu zelil kılar.[35]

 

2318. Recâ b. Hayve'nin şöyle dediği rivayet edilir: "Kişi ha­set ve ferahı bırakmadıkça ölümü hatırlamaz."

 

2319.  İsmail b. Saîd der ki: "Habbe el-Uranî'ye misafir git­tim, bana bir tabakta un ve hurma ikram etti. Ve bana 'Buyur ye, eğer evimde bundan daha güzeli olsaydı onu ikram ederdim, Zîra Hz. Ali (as) şöyle buyururdu: "Eğer müslüman kardeşin sana gelir­se, evinde bulunan en güzel şeyi yedir. Oruçlu ise, ona yağlı ye­mekler yap."'

 

2320. Abdullah b. Mes'ûd (ra) Resûlullah (sav)'ın, 'O gün ni­metlerden sorulacaksınız âyetini tefsir ederken, 'İçinde bulundu­ğunuz emniyet ve sıhhatten de sorulacaksınız." dediğini nakleder.[36]

 

2321. Râşid b. Sa'd'a "Nimet nedir?" diye sorulur. O da "Kişi­nin mutlu olmasıdır" der. "Zenginlik nedir?" denir. "Bedenin sıh­hatli oluşudur" diye cevap verir.

 

2322. Mücâhid, Ubeyd b. Umeyr'in şöyle dediğini haber ve­rir: "Allah, dünyayı hem sevdiğine hem de sevmediğine verir. Dini ise sadece sevdiğine verir. Allah bir kulunu severse ona iman ve­rir. Her kim düşmanla cihad etmekten korkar, gece namaza kalka­maz ve infak etmeyecek kadar cimri olursa Allah'ı teşbih, tehlil ve tahmid etsin."

 

2323. Rivayet edildiğine  göre,  Muâviye b.  Ebî Süfyân Şam'da minber üzerinde otururken, Ebû Müslim el-Havlânî ayağa kalkarak şöyle der: "Ey Muâviye, senin makamın bir kabir gibidir. Bir şeyler getirirsen karşılığını görürsün, getirmezsen bir şey bula­mazsın. Ey Muâviye, halifeliği mal toplayıp dağıtmaktan ibaret sanma. Hilâfet hak ile muamele etmek, adaletli söz söylemek, ve insanların hukukuna tecâvüz etmekten dolayı Allah'tan korkmak­tır. Ey Muâviye, nehirlerin bulanması veya saflaşması bizi ilgilen­dirmez. Gözümüz hep sende olacaktır. Ey Muâviye, Arap kabilele­rinden birini kayırırsan adaletin zail olur." Ebû Müslim sözlerini bitirince Muâviye ona dönerek "Allah sana rahmet etsin, Allah sa­na rahmet etsin" der.

 

2324. Rivayete göre bir adam Ebû Müslim el-Havlânî'ye in­sanların kendisine eziyet ettiğinden şikâyet eder. Ebû Müslim: "Eğer insanları tenkid edersen onlar da tenkid ederler. Sen onları terketsen onlar etmez, kaçsan seni yakalarlar" der. Adam "Öyleyse ne yapayım?" der. "Ecrini muhtaç olduğun güne bırak" cevabını alır.

 

2325. Ebû Müslim, Resûlullah (sav)'in şöyle buyurduğunu nakleder: "Allah bana mal biriktirmemi ve tacirlerden olmamı vahyetmedi. Ancak bana: "Rabbini hamd ile teşbih et, secde eden­lerden ol ve ölüm gelinceye kadar Rabbine ibâdet et[37]    diye vahyo-lundu."[38]

 

2326.  Şam ehlinden bâzılarının anlattıklarına göre Ebû Müslim el-Havlânî Rum bölgesinde iken yanında olduğu vali bir seriyye gönderir ve dönmeleri için bir zaman tayin eder. Tayin edi­len zamanda dönmezler. Ebû Müslim gecikmelerinden kuşku du­yar. Nehir kıyısında abdest alırken bir karga konarak "Seriyye'nin gecikmesinden kederlenme. Onlar ganimetlerle beraber şu vakitte dönecekler" der. "Ebû Müslim sen kimsin?" der. O da "Ben, mü'minlerin kalplerine ferahlık veren Ertiyâıl'im" der ve seriyye de o vakitte döner.

 

2327. Aynı rivayete göre bâzı Şamlılar şöyle anlatır: "Biz Rum diyarından dönüyorduk. Humus'tan çıkıp Şam'a yöneldiğimiz zaman gece yarası Humus'un dört mil yakınında bir uğrak yerine geldik. Manastırda ikamet eden rahip sesimizi işitince 'Siz kimsi­niz?' diye sordu. Biz de 'Şamlıyız, Rum diyarından dönüyoruz' de­dik. Bize 'Ebû Müslim el-Havlânî'yi tanıyor musunuz?' dedi. Biz de 'Evet* dedik. 'Ona vardığınızda selâm söyleyin benden. Ve biz, onun Hz. isa'nın refiki olacağını kitapta görüyoruz. Siz onu tanı­yorsunuz ama ona yetişemiyebilirsiniz' dedi. Biz Şam'a yaklaştığı­mızda onun ölüm haberini duyduk."

 

2328. Saîd b. Abdulaziz'in anlattığına göre Hz. Muâviye za­manında kıtlık olur. Halk yağmur duasına çıkar. Muâviye, Ebû Müslim'e: "Sen inasanların içlerini biliyorsun. Allah'a dua et" der. Ebû Müslim de "Taksiratımla beraber dua edeyim" der ve başında­ki kalpağı atarak şöyle dua eder: "Allahım, senden yağmur diliyo­ruz. Günahlarımızla geldik bizi boş çevirme Allahım" döner dön­mez yağmur yağar. Daha sonra Ebû Müslim şöyle dua eder: "Alla­hım, Muâviye beni meşhur etti; eğer yanında bir değerim varsa (ri­yaya girmeden) benim ruhumu kabzet" Bir hafta sonra da vefat eder.

 

2329. Muhammed b. Şuayb'in rivayet ettiğine göre, Ebû Müslim nafile dualarında "Allahım bana yemek ver, Allahım bana yağ ver, Allahım bana odun ver" diyerek her türlü arzusunu Al­lah'tan isterdi.

 

2330. Saîd b. Abdulaziz yine Ebû Müslim'in "Cehennemin alevlendiğini duysam yine yaptığım amelleri arttıramam (yani ya­pabileceklerimi ancak yapabiliyorum) dediğini nakleder.

 

2331. Ubeydullah b. Şumayt, babasından gelen rivayete göre Ebû Müslim el-Havlânî dolaştığı yerlerde müslümanları tenkid ediyordu. Haberi alan Muâviye bunun sebebini sorunca şu cevabı alır: "Ey Muâviye, hayır işlersen karşılığında hayır görürsün. Kö­tülük yaparsan karşılığında kötülük görürsün. Ey Muâviye, şunu bil ki, eğer sen âdil olursan bütün insanlar bir kişiye zulmetmek için birleşse birşey yapamazlar. Sen adaleti gerçekleştirirsin."

 

2332. Ebû Ubeyde b. Abdullah'ın şöyle dediği nakledilir: "Yolda iki adam yanyana otursa biri eteğine para doldurup gelip geçenlere dağıtsa, diğeri de tekbir getirerek Allah'ı zikretse; tekbir getirenin ecri daha büyüktür."

 

2333. Şurahbîl b. Müslim şöyle demiştir: "Ebu Müslim el-Havlânî herhangi bir harabenin yanından geçerken durur ve 'Ey harabe! Nereye gitti içinde yaşayanlar. Kendileri gitti; geriye sade­ce amelleri kaldı. Şehvetleri kesildi, günahları baki kaldı. Ey Ademoğlu! Günahları terketmek, tevbe etmekten daha kolaydır' derdi."

 

2334. Şurahbîl b. Müslim'in naklettiğine göre iki adam Ebû Müslim el-Havlânfyi evinde ziyarete gelir. Ailesi onun mescidinde olduğunu bildirirler. Bunlar da onu rükû' ederken görürler ve bek­lemeye koyulurlar. Beklerken vardığı rukû'lan saymaya başlarlar. Ve dörtyüz defa rukû'a vardığını tesbit ederler. Kendilerine döndü­ğünde ona: "Biz arkada oturuyor ve seni bekliyorduk" derler. Ebû Müslim "Eğer bilseydim size dönerdim. Namazımı saymak size mi düştü?" dedikten sonra şöyle der: "Size yemin ederim ki kıyamet günü için en hayırlı iş secdelerin çokluğudur."

 

2335.  Abdullah b. Hubeyre, Ka'b'ın: "Bu ümmetin hakimi Ebû Müslim el-Havlânî'dir" dediğini nakleder.

 

2336. Ebû Müslim'in şöyle dediği haber verilir: "Müslüman­ların zannından kaçının. Zira Allah, hakkı onların kalblerine ve dillerine vermiştir."

 

2337. Abdullah b. Ubeyd b. Umeyr, babasından Resûlullah (sav/m bir hadislerinde şöyle dediğini haber verir: "Mü'min gücü yeten işleri tutar, gücünün yetmediklerine de üzülür.[39]

 

2338. Ebû Salih el-Hanefî'den gelen rivayete göre Resûlullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Allah rahimdir; ancak merhametli kim­selere rahmet eder, cennetine de ancak merhametli kimseleri yer­leştirir.[40]    Derler ki: "Yâ Rasûlallah! Ailemize ve malımıza karşı mı merhametli olanlar kastediliyor?" O da, "Hayır, Allah'ın 'O (peygamber) size çok düşkün mü'minlere karşı çok şefkatli ve mer­hametlidir.' [41] âyetindeki merhamet kastediliyor" diye cevap verir.

 

2339. Bekr b. Sevâde'nin rivayet ettiği bir başka hadisinde Resûlullah (sav) şöyle buyurur: "Ümmetimden öyle bir taife gele­cek ki, nimetler içinde yüzecekler bütün gayeleri yemek çeşitleri ile elbise çeşitlerini artırmak olacaktır, kaba sözlüdürler, işte onlar benim ümmetimin en şerlileridir."

 

2340. Hasan Basrî'den gelen bir rivayete göre Resûlullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Mü'min, insanların şerrinden emin ol­duğu kimsedir. Muhacir, kötülüklerden hicret edendir. Müslüman, komşusu kendisinden yana selâmette olandır. Allah'a andolsun ki komşusunun şerrinden emin olmayan kimse cennete giremez."[42]

 

2341. Ebû Hureyre (ra)'den gelen bir hadiste ise Resûlullah (sav) şöyle buyurur: 'İnsan bir kelime konuşur; o kelime onu yet­miş arşın cehennemin dibine götürür de farkında olmaz.[43]

 

2342. Aîşe (r.anhâ)'nin bildirdiğine göre Resûlullah (sav) bü­tün ev işlerine yardım ederdi, en çok yaptığı iş de dikişti.

 

2343. Hasan Basrî'nin şöyle dediği nakledilir: "Resûlullah (sav)la karşılaşmak isteyen onunla karşılaşır. Bu açıktır. Yalnız şunu bilin ki Resûlullah (sav), yerde oturmuş, yemeğini yere koy­muş, kalın ketenler giymiş, merkebe binmiş, kölesini arkasına bin­dirmiş ve parmaklarını yalamıştır."

 

2344. Hakîm b. Unıeyr Resûlullah (sav)'ın şöyle buyurduğu­nu haber verir: "Her kime bir hayır kapısı açılırsa fırsatı değerlen­dirsin. Zira ne zaman kapanacağı bilinmez.[44]

 

2345. Şeddâd b. Evs'in rivayetine göre Resûlullah (sav) şöyle buyurur: "Akıllı kimse nefsine hâkim olandır, ölümden sonrası için amel edendir. Âciz kimse ise nefsine tâbi olup Allah'tan temen­nide bulunandır."

 

2346. Damre b. Habîb'in yaptığı rivayette Resûlullah (sav) şöyle buyurur:  Bu  ümmetten ilk kalkacak şeyler emanet ve huşudur. Öyleki kuşu sahibi bir tek kişi görülmeyecektir.[45]

 

2347. Mâlik b. Mığvel'in rivayetine göre Resûlullah (sav)'m yanında birisi övülür. Resûlullah (sav), 'O, ölümü hep hatırlar mıydı? diye sorar. Ashâb, "Ölümü andığını duymadık" der. Resû­lullah (sav), 'Arzu ettiği, iştahının çektiği şeyleri terkeder miydiV diye sorar. Ashâb, onun zengin olduğunu söyler. Bunun üzerine Resûlullah (sav): 'Öyleyse arkadaşınız dediğiniz kadar değildir" der. Rivayete göre Rebf b. Ebî Râşid'e, "Bizimle oturmaz mısın?" derler. O da şöyle der: "Ölümü hatırlamak, kalbimden bir saat uzaklaşınca kalbim bozuluyor." Mâlik der ki: "Ondan daha hüzün­lü kimse göremedim."

 

2348. Havşeb'in rivayetine göre Resûlullah (sav)ın şöyle dua ettiği rivayet edilir: "Allahım, beni amel etmekten alıkoyan dünya­dan sana sığınırım. Ölüm için hayırlı işlerden beni meneden ha­yattan da sana sığınırım.[46]

 

2349. Bir başka rivayete göre Resûlullah (sav) şöyle buyu­rur: "Bir topluluk Allah'ı zikretmek için toplanırsa Allah melekle­rine 'Ben onları affettim, onları rahmetimle kuşatın' buyurur. Me­lekler, Ya Rabbi, aralarında falan günahkar kişi de var' derler. Allah Teâla: 'O öyle bir topluluk ki, onlarla oturan günahkar ol­maz.' buyurur."

 

2350. Haccâc b. Esved'in haber verdiğine göre Hasan ile Hü­seyin (r.anhumâ) küçükken acıkmışlar. Resûlullah (sav)ın dokuz evi de aranmış onlar için yaş kuru yiyecek hiç birşey bulunmamış­tır.

 

2351. Urve b. Zübeyr, Aîşe (r.anhâ)'nin şöyle dediğini nakle­der: "Allah'a andolsun ki, Muhammed (as) rîsâletinden ölümüne kadar ne elek gördü, ne de elenmiş undan ekmek yedi." Urve der ki: "Arpa ekmeğini nasıl yediniz?" diye sordum. "Ağzımıza battığı için 'öf diye diye " dedi.

 

2352. Rivayet edildiğine göre Ebû Hureyre (ra), birgün İbnü Ahnes'in evine uğrar ve onların tirid (bir çeşit çorba) ve kebab ye­diklerini görür. Kendisini yemeğe davet ederler, o "Ne yiyorsu­nuz?" diye sorar, "Tirid ve kebab yiyoruz" deyince, "Resûlullah. (sav)'m vefatından sonra bunları yiyorsunuz" diye ağlamaya baş­lar. Sonra Resûlullah (sav)'ın sağken evine uğradığını, evinde hiç kazan pişmediğini, yemek ve ekmek bulamadığını anlatır. Orada­kiler "Peki nasıl yaşarlardı?" diye sorarlar, o da şöyle cevap verir: "Hurma ile sudan başka bir şey bulamazlardı. Ensârdan davarları olan bir komşuları vardı, -Allah ecirlerini artırsın- bazen süt gön­derirlerdi."

 

2353. Hasan'm rivayet ettiğine göre Resûlullah (sav) bir baş­ka hadisde şöyle buyurur: "Âdemoğlu üç şey için hesaba çekilmez. Avretini örten elbise, belini doğrultacak kadar yiyecek ve sığınacak kadar bir ev. Bunların dışında herşeyden hesaba çekilecektir.[47]

 

2354. Aynı rivayete göre Resûlullah (sav) şöyle buyurmuş­tur: "Allah bir kul için hayır murad ederse, yoksulluğunu göster­mez ve kalbini zengin kılar, her kime de şer murad ederse yoksul­luğunu gösterir ve fakirliğini ona hissettirir.[48]

 

2355. Aynı isnadla gelen haberde Resûlullah (sav) şöyle bu­yurur: "Size cennet ehlinden haber vereyim mi?" "Evet" derler. Bu­nun üzerine şöyle der: "Her zayıf, mustaz'af ve giydiği yırtık elbise­sinden başka bir şeyi olmayanlardır. Allah'tan yemin ederek bir şey isteseler Allah onları doğru çıkarır ve verir."[49]

 

2356.  İbn Abbas (ra), Resûlullah (sav)'m şöyle buyuduğunu nakleder: "Cennetin kapısında iki mü'min buluşur, birisi dünya­dayken zengin, diğeri fakirdir. Fakir hemen girer, zengin de Al­lah'ın dilediği kadar bekletildikten sonra girer. Cennette fakirle buluşur ve fakir ona "Kardeşim, sen neden bekletildin, o kadar kaldın ki senden endişe duymaya başladım" der. Zengin cevaben: "Senden sonra öyle kötü hapsedildim ki sana ulaşamadım Benden o kadar ter boşandı ki bin deveyi sulayabilirdi." der.[50]

 

2357. Hasan'ın yaptığı rivayete göre Resûlullah (sav) bir ha­disi şeriflerinde şöyle buyurur: "Kul bazen günah işlediği halde cennete girer." Kendisine "Peki nasıl cennete girer Yâ Resulallah?" diye sorulur. O da: "Allah'a tevbe ede ede gözlerinin feri gitmiş bir vaziyette cennete girer." buyurur.[51]

 

2358. Sâîd b. Müseyyeb'in bildirdiğine göre, Resûlullah (sav), her gök gürültüsü duyduğunda, yüzünün rengi değişirdi. Yağmur yağdığı zaman da sevinç duyardı. Kendisine: "Neden yü­zünün rengi değişiyor?" diye sorulduğunda şöyle cevap verirdi: "Ben, bana rahmet mi, yoksa azap mı emredildiğini bilmiyorum da ondan."

 

2359. Ebû Hâzim, Ömer'in (ra) şöyle dediğini nakleder. "Bir gün Resûlullah (sav)'m yanına girdim, ateşi vardı. Elimi elbisesi­nin üstüne koydum ateşi yine hissediliyordu. Kendisine: 'Yâ Resûlallah, ateşlendiği zaman sizin gibi ateşi yükseleni görmedim' dedim. Bunun üzerine bana şöyle dedi: "Bizim ecrimiz de böylece hep iki kat olur. En çok belâya ma'rûz kalanlar peygamberler, son­ra sâlih insanlardır.[52] Öyle peygamberler gelip geçti ki fakirlikten bütün varlıkları bir aba olmuştur. Öyleleri oldu ki haşerâtların ta­sallutuna uğramış ve öyle ölmüştür."

 

2360. Rivayet edildiğine göre Ensârdan bir gencin kalbine cehennem korkusu girer ve evde hasta düşer. Resûlullah (sav) onu ziyarete gider. İçeri girer girmez hıçkırarak Resûlullah (sav)a sarı­lır ve oracıkta vefat eder. Resûlullah (sav): "Arkadaşınızı kefenle­yin ateşin korkusu ciğerini parçaladı" der.[53]

 

2361. Ebû Hureyre'nin rivayet ettiğine göre Resûlullah (sav) şöyle buyurmuştur: "insanoğlunu en çok cehenneme sokan, iki du­dağının arası ve iki bacağının arasıdır. En çok cennete sokan iki haslet ise takva ve güzel ahlaktır."[54]

 

2362.  Esed b. Vedâ'a'nm haber verdiğine göre Resûlullah (sav)'a bir gün: "Hangi mü'min daha faziletlidir?" diye sorulur. Re­sûlullah (sav),   "İçinde kin ve hasedin olmadığı gamlı kalbin sahi­bi olan mü'min" diye cevap verir. Soranlar, "Bu bizde yok, sonra hangisi en faziletli?" diye sordular. Resûlullah (sav), "Dünyaya karşı zâhid, âhirete karşı istekli olan  der. Soranlar "Bu da Râfi' b. Hadiyc'den başka kimsede yok, sonra hangisi?" diye sorarlar. Re­sûlullah (sav), "Güzel ahlâk sahibi m-ü'min" diye cevap verir.[55]

 

2363. Ebû Hureyre'nin bildirdiğine göre Resûlullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Sizden hiç kimseyi amelleri kurtaramaz"; ya­nında bulunanlar,   "Senide mi Yâ Rasûlallah?" diye sorarlar. "Evet, beni de, ancak Allah rahmeti ile bizi kuşatırsa o zaman kur­tuluruz.'[56]

 

2364. Hasan Basrî, Resûlullah (sav)'m bir hadisinde şöyle buyurduğunu nakleder: Allah bir kul için hayır murad ederse ona amel ettirir". "Kendisine Allah nasıl amel ettirir?" diye sorarlar: Ölmeden önce sâlih amellere muvaffak kılar, sonra da canını alır" cevabım verir.[57]

 

2365. Aynı rivayete göre Resûlullah (sav)ın ashabının ileri gelenlerinden biri bir adamı anasından dolayı ayıplar. Resûlullah (sav) ona: "Allah'a andolsun ki, sen kırmızı veya zenci gördüklerin­den üstün değilsin. Üstünlük ancak takvadadır" der.[58]

 

2366. Yine aynı rivayet zinciri ile gelen haberde Resûlullah (sav): "Allah'a andolsun ki dünya'nın Allah'ın indinde bir yaşın­daki kuzu kadar değeri yoktur." buyurmuştur.[59]

 

2367. Ebû Hureyre, Resûlullah (sav)'m şöyle buyurduğunu nakleder: "Zenginlik arazi çokluğu ile olmaz; esas zenginlik gönül zenginliğidir."

 

2368. Damre b. Habib'in rivayetine göre: Şeddad b. Evs'in kız kardeşi Ümmü Abdülah, sıcak ve uzun bir günde Resûlullah (sav) oruçlu iken iftar vaktinde O'na (sav) bir bardak süt gönderir. Resûlullah, sütü getirene, 'Git ve sütü nereden getirdiğini sor' der. Sütün kendisine ait olan bir koyundan sağdığını Öğrenince, koyu­nun nerden elde ettiğini sordurur. Sütü içer. Ertesi gün Ümmü Abdillah bunun sebebini Resûlullah (sav)'a sorar; o da şöyle cevap verir: "Benden önce de peygamberler güzel ve helal olan şeyleri ye­mek ve sâlih amel işlemekle emrolundular.[60]

 

2369. Meymûn der ki: "Resûlullah (sav)'a dünya nimetlerin­den kadın ve güzel kokudan başka bir şey isabet etmemiştir."

 

2370. Hasan Basrî'nin bildirdiğine göre Resûlullah (sav)'a "Hangi amel daha hayırlıdır? diye sorulur. O (sav) da: "Öldüğün gün dilin Allah'ı zikirden dolayı yaş olmasıdır" buyurdu.[61]

 

2371. Atâ b. Yesâr'm haber verdiğine göre Resûlullah (sav)

şöyle buyurmuştur: Dünya bana yeşil ve tatlı olarak geldi. Başını kaldırıp bana süslendi. Ben ona 'Seni istemiyorum' dedim. O da 'Sen benden kurtulabilirsin ama başkası kurtulamaz.' dedi.[62]

 

2372. Enes b. Mâlik der ki: "Resûlullah (sav)ın yanma gir­dim şeritlerle bağlı bir divanın üzerinde uzanıyordu. Başının altın­da da hurma lifinden doldurulmuş bir yastık vardı. Bir çok sahâbî geldi, derken Ömer (ra) de girdi. Resûlullah (sav) hızlıca dönünce Ömer (ra) şeritlerin Resûlullah (sav)ın vücuduna batıp iz yaptığını gördü ve ağlamaya başladı. Resûlullah (sav) "Neden ağlıyorsun ya Ömer?" dedi. Ömer (ra) de: "Ya Resûlallah! Biliyorum ki Allah'ın indinde sen Kisrâ ve Kayserlerden daha üstünsün, onlar dünyalık içerisine dalmışken sen Allah'ın Resûlu de şu gördüğüm yatakta yatıyorsun. Bunun için ağlıyorum" der. Bunun üzerine Resûlullah (sav): "Dünyanın onlara, âhiretin de bize verilmesini istemez mi­sin?" diye sorar. Ömer (ra) "Evet" deyince, "İşte onun için böyle­dir" der.[63]

 

2373. Nu'mân b. Beşîr, Resûlullah'ın (sav) şöyle buyurduğu­nu haber verir: "Cehennem ehlinin azâb yönünden en hafifi, kişi­nin ayaklarına ateşin dokunmasıdır ki, onun etkisiyle beyni kay­nar. Gören, en şiddetli azâb zanneder; oysa, en hafif azâb odur.[64]

 

2374. Hasan'm bildirdiğine göre, çok şişman bir adam, Ömer (ra)'e gelir.  Ömer (ra): "Bu kadar et de ne?" diye sorar. O da: "Al­lah'ın bereketi Yâ Emîre'kmü'minîn!" diye cevaplar. Ömer (ra) ise: Talan söylüyorsun. Bilâkis bu, Allah'ın azabıdır." der.

 

2375. Aynı isnadla gelen bir habere göre, Ömer (ra) şöyle de­miştir: "Allah'ın kitabını okuyup, ücretini insanlardan isteyecek kimseler çıkmadan, Allah'ın kitabını okuyun ve ecrinizi Allah'tan isteyin."

 

2376. Şa'bî'nin bildirdiğine göre Mesrûk: '"Nerede zâhidler, nerede âhireti arayanlar?" diye dilenen kimselere birşey verilmez" derdi.

Âsım'm rivayetine göre, İbn Ömer, bir defasında birinin böy­le dediğini duyar ve elinden tutarak Rasûlullah'ın (sav) kabr-i şeri­fine götürür. O (sav)Jnun, Ebû Bekr (ra)'in ve Ömer (ra)'in kabirle­rini göstererek, "İşte bunlardan iste" der.

 

2377. Hasan'm rivayetine göre, Osman b. Ebû'l-Âs es-Sakafî; birgiin, bir cenazede iken çökmüş bir kabrin başına oturur ve ken­di ehlinden birisini çağırarak: "Buraya bak, nasıl görüyorsun?" der. Adam da: "Kuru ve karanlık bir ev. Ne yemek, ne su ve ne de hanım var." der. Osman: "Allah'a andolsun ki! Varacağın ev bura­sıdır. Öyleyse bu kabri başka şekle sokabilirsen, yap" der.

 

2378. Âişe (r.anhâ) validemizin bildirdiğine göre, Rasûlullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Allah'ın gölgesine ilk varacaklar kimler­dir, biliyor musunuz?" Yanındakiler: "Allah ve Rasûlü daha iyi bi­lir" deyince, şöyle der: "Hak île karşılaşınca kabul eden, kendisin­den mal istenince cömert olan. insanlar için hüküm verirken, adetâ, kendi aleyhine hüküm verir gibi hükmedenlerdir."[65]

 

2379. Ebû Osman en-Nehdî, Resûlullah (sav)'m şöyle buyur­duğunu nakleder: "Dünyada iyi olan kimseler, âkirette de iyidirler. Dünyada kötü olan kimseler ise, âhirette de kötüdürler."[66]

[31] Nisa sûresi, 4/32.

[32] Zümer sûresi, 39/10.

[33] ibn Mübarek, 130 Hilye 5/180.

[34] Sebe sûresi, 34/54.

[35] Hilye, 2/174.

[36] Ibn Kesîr, 8/497.

[37] Hicr sûresi, 15/98.

[38] îkyâ,  2/65; Mişkât, 5206; Hilye, 2/131; ed-Durru'l-mensûr, 4/109; Tefsîru'l-Bağavî, 4/78;Tefsîru'l-Kurtubî, 10/64; Ahlâku'n-nübüvve,   272.

[39] Kenz'ul-ummâl, 708.

[40] ed-Durru'l-mensûr, 3/297.

[41] Tevbe sûresi, 9/128.

[42] îbn Hanbel, Müsned, 3/154.

[43] et-Tergîb,   3/536;  Tirmizî,   2314; Müsned,   2/236; Mecma'u'z-zevâid,   8/297, 10/297.

[44] Fethu'l-bârî,  9/342; Müsned,  4/124; Şerhu'ssünne, 14/308; Taberânî, 7/338; Müstedrek, 1757, 4/124; İbn Mübarek, 56; Tirmizî, 3/305.

[45] Mecma'u'z-zeuâid, 2/136, et-Terğib, 1/351; Kenzu'l-ummâl, 5295.

[46] Uhâfu's-sâdeti'l-nıuUekîn, 6/240.

[47] ed-Durru'l-mensûr, 6/391, 396.

[48] ed-Durru'l-mensûr, 6/99.

[49] İbn Hanbel, Müsned, 2/508; İbn Mâce, 4116; Müstedrek ,1/61; Taberânî, 3/266; Ibn Kesir, 8/218; Mecma'u'z-zevâid 2/264; Müşkilu'l-  âsâr, 1/293.

[50] Müsned; 1/304, Mecma'u'z-zevâid,  10/263; İthâfu's-sâdeti'l-muttekîn,   9/339; Cem'u'l-cevâmi', 4140.

[51] ibn Mübarek, Kitâbu'z-zühd, 52; Mecma'u'z-zeuâid, 10/199.

[52] Müsiedrek, 3/343; îthâfu's-sâdeti'l-muliekîn, 8/121, 559, 560; Cem'u'l-cevâmi' 3254, 3257, 3259.

[53] İbn Mübarek, Kitâbu'z-zühd, 2/92.

[54] Müsned, 2/392; İbn Mübarek, KUâbu'z-zühd, 379.

[55] ed-Durru'l-mensûrr 3/291; Hilye, 1/183 6/69.

[56] Buhârî, 8/122; Fethu'l-bârî, 11/295; Müslim, Sıfatu'l-munâfıkîn, 71.

[57] tbn Hanbel, Müsned, 4/135; Tirmizî had. no: 2142; Müsledrek   1/240, Tergîb 1/92; Meuâridu'z-zam'ân, 1821,  İbn Kesîr,  4/148, İthâfiı's-                    sâdeti'l-mutlekîn, 8/17110/273.

[58] Kenzu'lummâl, 43168; İlelu'l-hadîs, 1976.

[59] Kenzu'l-ummâl, 6205.

[60] Cem'u'l-ceuâmi', 4438; Kenzu'l-ummâl, 9238 9198.

[61] İbn Mübarek, 401; Mecma'u'z-zevâid, 10/74; Terğlb   2/395; Mevâridu'z-zam'ân, 2318.

[62] îbn Ebî Hatim, İlelu'l-hadîs,l930.

[63] Buhârî, 1976; Müslim, Talâk 31; Mevâridu'z-zam'ân, 2515.

[64] Müslim, İmân 364; Tergîb, 4/387; Müsned, 4/271; Dârimî, 2/340.

[65] Müsned, 6/67; Hilye,1/16-2/187; ibn Kesîr, 7/490; Mişkât, 3711.

[66] Hılye, 9/319; Müstedrek, 1/124 Taberânî, Sagîr, 1/74, 262; Târîhu Bağdâd, 2/244,10/420,11/326; Mecma'u'z-zevâid, 7/262, 263.

Esselamü aleyküm Rabbim bizleri zühd sahibi kullarından eylesin Rabbim paylaşım için razı olsun

Aleyküm Selam. Bilgiler için Allah sizlerden razı olsun kardeşim
 Rabb'im bizleri Peygamber Efendimizin hayatını kendine örnek alanlardan eylesin inşaAllah