> Forum > ๑۩۞۩๑ Güncel Haberler & Tarihden Başlıklar ๑۩۞۩๑ > Tarihe Yolculuk  > Tarihten Başlıklar > Camilere giydirilen ışıktan kaftan yada mahyaların tarihi
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Camilere giydirilen ışıktan kaftan yada mahyaların tarihi  (Okunma Sayısı 507 defa)
06 Temmuz 2016, 15:52:46
Sefil
Yeni Üyeler
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 28.807


« : 06 Temmuz 2016, 15:52:46 »



Camilere giydirilen ışıktan kaftan yada mahyaların tarihi

Mahya ışıkları kadar, Ramazan ayının bir şehre gelişini insana hissettiren çok az şey vardır herhalde…

Gördünüz mü bilmiyorum: Selimiye Camii'nin minareleri arasında 200 ampulle bir mahya hazırlanmış “Merhaba ya şehr-i Ramazan” yazılı. Yunanistan'ın sınıra yakın bazı bölgelerinden de görülebiliyormuş. Mahya ışıkları kadar, Ramazan ayının bir şehre gelişini insana hissettiren çok az şey vardır herhalde…

Kanuni Sultan Süleyman devrinde İstanbul'a gelen ve tam 18 ay Çemberlitaş'ın karşısındaki Elçi Hanı'nda kalan Alman seyyah Hans Dernschwam, Ramazan'ın başlangıcını günlüğüne şu satırları kaydetmiş.

“30 Temmuz 1554'te Türkler İstanbul'da oruç tutmaya başladılar. 29 Temmuzda da ayı görmüşler. Ramazanın başladığından herkesin haberi olsun diye diğer zamanlarda ezan okudukları cami ve mescit minarelerine kandiller astılar, yağmur ve rüzgâr zarar vermesin diye de üstlerini kapladılar. Bu kandilleri akşam olunca yakıyorlar. Bütün gece yanıyor. "

Dernschwam'ın cami ve mescit minarelerindeki kandillerden kastı hiç şüphesiz mahyalardı. Bilhassa Ramazanda birden fazla minareli camilerin iki minaresi arasına kurulan ışıklı yazı veya resim panosu şeklinde tarif edebileceğimiz mahyalar Osmanlı İmparatorluğu'na özgü bir âdettir.

Şimdi gelin, Ramazan gecelerini aydınlatan mahya ışıklarına daha yakından bakalım:

ramazan-mahya.jpg

1- “MAHYA" NE DEMEK?
Mahya, Farsçada ay anlamında gelen mâh ile Arapça –iyye ekinin birleşmesiyle oluşmuş, Osmanlıcada aylık manasındaki mâhiyye kelimesinin günümüz Türkçesindeki şeklidir. Tarihçilere göre camileri kandillerle donatma geleneği İslamın ilk asırlarına kadar uzanıyor. Bunun ilham verdiği minareler arasına ipler ve kandillerle mahya kurma geleneği bir Osmanlı icadıdır.

ramazan-mahya-001.jpg

2- İLK NE ZAMAN KURULDU?

1578'de İstanbul'a gelen Alman seyyah Schweigger'in seyahatnâmesinde yer alan bir tasvirde minareler arasındaki bir mahya görülüyor. 1588'de III. Murad Mevlid kandilinde, Regaib ve Berat gecelerinde olduğu gibi minarelerin kandillerle donatılmasını emretmiştir. II. Selim'in mübarek gecelerde camilerin kandillerle süslenip aydınlatılmasını istemesi, III. Murad'ın emri Schweigger'in çizimiyle birlikte ele alındığında cami ve minareleri kandillerle donatmanın mahya şeklinde olduğunu düşündürüyor.

ramazan-mahya-002.jpg

3 - İLK MAHYA USTASI

Sultan I. Ahmed zamanında (1603-1617) minareler arasına ilk mahyayı kurduğu rivayet edilen Fatih Camii müezzinlerinden Hattat Hâfız Ahmed Kefevî'dir. Lâle Devri'nin ünlü sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın 1722 yılında bütün selâtin camilerine mahya kurulmasını emretmişti. Zira selâtin camileri genellikle iki minareli olduğundan mahya kurulması için diğerlerine göre daha elverişlidir. Böylece Süleymaniye, Sultanahmet, Yeni Cami, Anadolu yakasında ilk defa olmak üzere Üsküdar Valide Sultan camileriyle Ayasofya, Eyüp, Fatih, Bayezid, Şehzade ve Sultan Selim camilerinde mahya kurulmuştur.

ramazan-mahya-003.jpg

4- HER GECE 5 OKKA YAĞ KULLANILIRDI

Önce kareli bir kâğıt üzerinde iki minare arasına gerilecek ipi temsil eden yatay bir doğrunun altına istenilen yazı yazılarak veya tasvir yapılarak bir modeli hazırlanır, bu model üzerinde kandillerin asılacağı noktalar ve bu noktalardan sarkıtılacak uçlarında kandil bulunan düşey iplerin boyu belirlenirdi. Mahyanın kurulması sırasında taşıyıcı ip minareler arasına gerildikten sonra birbirine olan mesafeleri ve uzunlukları önceden belirlenen ve bir uçlarına bir makara, diğer uçlarına kandil bağlanan düşey ipler uzun bir ipe tespit edilerek taşıyıcıya bindirilir ve uzun ipin ucu diğer minaredeki bir makaradan geçirilip çekilmek suretiyle gerginleştirilirdi. Bu düzene göre hareket ettirilen kandillerin yağı her akşam tazelenir ve ortalama 5 okka zeytinyağı tüketilirdi.

ramazan-mahya-004.jpgramazan-mahya-007.jpg

5 - “HOŞ GELDİN YÂ RAMAZAN"
Mahyalarda daha çok Fetih sûresinin ilk âyeti, “Mâşallah, Tebârekellah, Bismillâh, Leyle-İ Kadir, Hoş Geldin Yâ Ramazan, On Bir Ayın Sultanı" ve Ramazanın son günlerinde “El-firâk" veya “Elveda" gibi yazılar yer alırdı.

ramazan-mahya-005.jpg

6 - HAREKET EDEN MAHYALAR
Sabit mahyalar dışında hareketli olanlar da vardı. Mesela Sultan Abdülaziz zamanında yaşayan ve mahyacılığı bir sanat haline getiren Süleymaniye Camii'nin ünlü mahyacısı Abdüllatif Efendi'nin kurduğu üç panodan oluşan mahya, hareketli olanların en ünlüsüydü. Bu panolardan Unkapanı Köprüsü ile Azapkapı Camii'nin resmedildiği ortadaki sabit, arabaların yer aldığı üst ve balıklarla kayıkların yer aldığı alt panolar hareketliydi. Bunların ileri geri hareket ettirilmesiyle mahya adeta canlanırdı ve tahmin edersiniz ki, bunu seyretmek büyük bir keyif olsa gerek.

ramazan-mahya-006.jpg

7 - LATİN HARFLERİ MAHYADA!
Sadece Ramazan'da kurulmazdı mahyalar. Mesela Sultan Abdülaziz Avrupa seyahatinden döndüğünde, Mustafa Kemal İstanbul'a geldiğinde hoş geldin mahyaları yapılmıştı. 1. Dünya Savaşı yıllarında “Hilâliahmer'i unutma, hubbü'l-vatan mine'l-îman, muhacirlere yardım, muhacirîni unutma" mahyaları da süslemişti minareleri. Harf inkılâbının ardından Latin harfleriyle, “İsraftan sakın, tayyareye yardım, yetimleri unutma, yerli malı al, himâye-i etfâle yardım, içki aile düşmanıdır, kumar insanı mahveder" gibi yazıların yer aldığı mahyalar da kurulmuştur.

ramazan-mahya-007.jpgramazan-mahya-008.jpg

8 - MAHYACILAR JÜRİ ÖNÜNDE
Babadan oğula geçen bir meslektir mahyacılık. Osmanlı döneminde mahyacı olmak isteyenler, usta mahyacılar ve şehrin ileri gelenlerinden oluşan bir jüri tarafından sınava tâbi tutuluyordu.

9 - KAFTAN GİYDİRMEK NEDİR?
Bir meslek olarak mahyacılığın da kendi has bazı tabirleri vardır. Bunlardan ilginç olanlarından biri minarelerin her tarafının kandillerle donanması anlamına gelen “kaftan giydirmek"tir.

Hâmiş: Mahyalar üzerine ilk çalışmayı rahmetli Süheyl Ünver yapmıştır. Yakın dönemde kültür tarihi açısından önemi dışında, toplumsal ve siyasî bağlamda mahyaları yeni bir okumaya tâbi tutan Prof. İsmail Kara'nın çalışmaları da zikredilmelidir. Kara Hoca'nın bu yazıları inşallah iki kapak arasına girer.

Yeni Şafak - Halil Solak

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Camilere giydirilen ışıktan kaftan yada mahyaların tarihi
« Posted on: 19 Mart 2024, 05:15:08 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Camilere giydirilen ışıktan kaftan yada mahyaların tarihi rüya tabiri,Camilere giydirilen ışıktan kaftan yada mahyaların tarihi mekke canlı, Camilere giydirilen ışıktan kaftan yada mahyaların tarihi kabe canlı yayın, Camilere giydirilen ışıktan kaftan yada mahyaların tarihi Üç boyutlu kuran oku Camilere giydirilen ışıktan kaftan yada mahyaların tarihi kuran ı kerim, Camilere giydirilen ışıktan kaftan yada mahyaların tarihi peygamber kıssaları,Camilere giydirilen ışıktan kaftan yada mahyaların tarihi ilitam ders soruları, Camilere giydirilen ışıktan kaftan yada mahyaların tarihiönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes