Güneş Ve Ay

Güneş Ve Ay

Ey amca! Vallahi bu davayı bırakmam için güneşi sağ elime, ayı da sol elime verseler, yine de vazgeçmem. Allah bu dini ya hakim kılar, ya da ben bu uğurda ölürüm. (Hz. Muhammed (s)

Resulüllah, kitlesel davete geçişle birlikte, İslâm'a davet çalışmalarını daha bir yoğunlaştırmıştı. Her kimi nerede bulursa, en uygun biçimde kendisine yaklaşıyor ve İslâm'ı anlatıyordu. En güzel tarzda konuşup ilâhî hakikatleri bildiriyordu. Müşrik liderler ise her geçen gün İslâm'a karşı daha çok bileniyor, tehdit, sataşma ve baştan çıkarıcı tekliflerle Resulüllah'm gidişatını durdurmaya veya davetin seyrini istedikleri yönde değiştirmeye çalışıyorlardı. Bu amaçla yığınla girişimde bulundular. Ebû Talib'le görüşüp yeğeni hakkındaki şikayetlerini dile getirmeleri söz konusu girişimlerinden birisiydi. Ama daveti durdurmaya veya değiştirmeye yönelik girişimlerden hiçbirisi Resulüllah'ı engelleyemedi. Risâletin ilk zamanlarındaki çekinen, korkan, göreviyle ilgili kaygılara sahip olan Resulüllah çok değişmiş; artık tüm insanlar karşısında tek başına da olsa korku ve kaygıya kapılmadan görevinin gereklerini yerine getiren birisi olmuştu. Çünkü o Kur'an'la eğitiliyor ve öğretiliyordu. Birçok ayet Resulüllah'ı teşvik etmiş, desteklemiş, bilgilendirmiş, sürecin geleceğinden haberdar etmiş ve en gerekli uyarıları yapmıştı. Bu durumla ilgili olması açısından, bir grup ayette, risâlet görevinin zorluğuna dikkat çekilmiş, bu zorlukların anzî olduğu, her zorluğu kolaylığın takip edeceği ve bu nedenle ısrarla risâlet görevinin gereklerini yerine getirmesi emredilmişti. Üstelik hiç ara vermeden sürekli bir gayret ve çaba içerisinde olması istenmişti: 'Muhakkak her güçlükle beraber bir kolaylık vardır. Evet her güçlükle beraber bir kolaylık vardır, O halde (bir işini) bitirdiğin zaman hiç durmaksızın başka bir işe devam et.[199] Bir diğer ayet ise davetin yoğunluğuna vurguda bulunmuş ve olması gerekeni en kısa ve açık bir ifadeyle dile getirmişti: 'Rabbinin nimetini durmaksızın anlat.[200] Bir başka ayet ise, aynı emri yenilerken, davet görevini yerine getirmek için müşriklerle ilgilenmenin, onlarla bir olmak biçiminde gerçekleşmemesini, islâm'ı tebliğ dışında, müşriklerle hiçbir birlikteliğin bulunmamasını istemişti: 'Sen emrolunduğun şeyi açıkça söyle ve müşriklerden yüz çevir.[201]

Müşrik liderler için Resulüllah'a fiilî engel olamamalarının en önemli ve hatta tek nedeni, O'na yönelik fiilî engelin aileler arasındaki gizli husumetleri açığa çıkarması ve Mekke'yi kana boyayacak bir iç savaşın fitilini ateşlemesi korkusuydu. Aileler arasında bir gerilime neden olmadan Resulüllah'ı engellemenin yollarını araştırıyorlardı. Bu amaçla Ebû Talib'le görüşüp yeğenine engel olmasını istediler. Eğer yeğenine engel olmazsa Mekkelilerin basma belalar geleceğini uygun bir dille anlattılar. Ebû Talib üzerinde etkili olmak için de görüşmeyi kalabalık bir heyet halinde yapmışlardı. Ancak Ebû Talib'e müracaatlarının Resulüllah'm durumunda istedikleri yönde bir değişikliğe neden olmadığını gördüler. Resulüllah'm, davasından vazgeçmesi veya bazı geri adımlar atması bir yana, insanları İslâm'a davet çalışmalarını daha da yoğunlaştırdığına tanık oldular. Her gün bir kölenin, bir yoksulun Resulüllah'm davetini kabul ettiğini görüyor veya duyuyorlardı. Artık Mekke'de iki ayrı toplumun varlığı söz konusuydu. Birisi sayı itibarıyla çokluğu temsil eden müşrikler; diğeri ise sayı olarak müşriklere oranla az olsalar dahi inançlarında samimi ve inançları uğruna her şeylerini feda etmekten çekinmeyen, dolayısıyla insanlara boyun eğmeyen, statükoya baş kaldıran müminler topluluğuydu.

Her yeni ayetle İslâm'ın özellikleri daha ayrıntılı şekilde bilindikçe ve islâm'a mensup olanlar çoğalıp müminlerle müşrikler arasında ayrılıklar, tartışmalar çoğaldıkça, Mekke toplumu daha da gergin bir atmosfere sürüklendi. Gelişmelerden rahatsız olan Mekke eşrafı, bu durumu sona erdirmenin yöntemlerini eskisine oranla daha sık düşünmeye başladı. Bu dönemle ilgili bilgi veren kaynaklar, Mekke toplumundaki kutuplaşmanın ve kutuplar arası gerginliğin bütün toplumu etkileyecek oranda artışına dikkat çekmektedirler. Bu durum Resulüllah'a karşı kin ve düşmanlıkları iyice artmış olan Mekke eşrafını bir kez daha Ebû Talib'le görüşmeye sürükledi. Yeni bir heyet oluşturdular. Ebû Talib'le görüşme talebinde bulunan ve bu talepleri kabul edilen heyet bu sefer ilkinkine oranla daha sert ve hatta Ebû Talib'i de tehdit eder tarzda görüş ve tekliflerini dile getirdiler: 'Ey Ebû Talib! Sen bizim yaşlılarımızdan, ileri gelenlerimizden ve aramızda saygı sahibi olanla-rımızdansın. Yeğenini yaptıklarından vazgeçirmeni istedik. Ancak sen bu isteğimizi dikkate almadın. Yeğenine engel olmadın. Allah adına yemin ederiz ki, onun atalarımızı eleştirmesine, bizleri akılsızlıkla suçlamasına ve ilâhlarımızı aşağılamasına artık katlanmayacağız. Bu konuda tahammülümüz kalmadı. Sen ya yeğenini bu durumundan vaz geçirirsin, ya da iki taraftan birisi yok oluncaya kadar savaşırız.[202]

Ebû Talib işin gelip dayandığı bu aşama nedeniyle üzüldü. Kavminin eşrafı ile yeğeninin arasında kalmaktan sıkıntı duyuyordu. Ancak kavminin isteğini dikkate alarak yeğenini korumaktan da vazgeçemezdi. Yeğenini yalnız başına bırakmayı düşünemezdi. Onu çok seviyordu. O kardeşinin emaneti, babasının emaneti ve bir bakıma da evlatlığıydı. Yeğeniyle görüşüp, aradaki kin ve kavgaları sona erdirmeye vesile olacak bir anlaşma noktası bulmayı arzuladı. Bu amaçla Resulüllah'ı yanma çağırttı. Yumuşak, sevgi dolu bir üslûpla durumu yeğenine açıklayarak, isteğini bildirdi: 'Yeğenim! Beni ve kendini düşün. Bana kaldıramayacağım bir yük yükleme'. Onun bu isteğinde, müşrik liderlerin tehdit ve baskıları nedeniyle gerçekleşen bir korku açıkça belli oluyordu. Sözlerinde sorumluluğunu yerine getirmekte zorlandığını dile getiren dolaylı bir yakınma vardı. Amcasının bu hali Resulüllah'ı etkiledi. Amcasının kendine olan desteğinden vazgeçtiğini ve dolayısıyla önemli bir desteğini kaybettiğini düşündü. Üzüldü. Yumuşak kalbi hüzünle doldu. Gözleri yaşardı. Ancak ne olursa olsun davasından vazgeçmesi mümkün değildi. Üzüntüsünü hâl ve hareketleriyle, kararlılığını ise sözleriyle açığa vurdu: 'Ey amca! Vallahi bu davayı bırakmam için güneşi sağ elime, ayı da sol elime verseler yine de vazgeçmem. Allah bu dini ya hakim kılar ya da ben bu uğurda ölürüm'. Sonra amcasının yanından ayrılmak için geri döndü. O'nun bu sözleri ve tavrı karşısında Ebû Talib çok etkilendi. Zaten eskiden beri yeğenine karşı kalbi sevgi doluydu. Yanından uzaklaşmak üzere olan yeğenine 'Ey Yeğenim! Git istediğini söyle. Allah'a yemin olsun ki seni asla onlara teslim etmem [203] dedi.

[199] înşırah: 94:6-7

[200] Duhâ: 93:11

[201] Hicr, 15:94

[202] Ibn Hişam, es-Siretü'n-Nebeviyye, 1/284; Ibnü'l Esir, d-Kâmil fi't-TâriK 1V63, 64; Zehebî, Tarihü'l islâm, 11/84; Taberî, Tarihu'r-Rusül ve'I-MüIûfc,Il/218, 219.

[203] Ibn Hisara, es-Siretü'n-Nebeviyye, 1/285; Belâzürî, Ensâbü'l Eşraf, 1/230; Ibnü'l Esir, el-Kâmü fı't-Târih, 11/64; Zehebî, Tarihü'l islâm, 11/85.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın