Zararlı alışkanlıklar ve ahlâki sorumluluklar

Alıntı sahibi: Ayşe üzerinde 12 Mayıs 2011, 12:51:59

3- Zararlı Alışkanlıklar ve Ahlâkî Sorunlar[/size
Zararlı alışkanlıklara önce alkollü içki kullanımından başlamak istiyoruz. Alkollü içkiler hem bireysel ve hem de toplumsal bir sorundur; bunları kullanan bireyin yanında çevresindekiler de olumsuz etkilenir. Daha önce değindiğimiz gibi, İslâm'ın temel amacı dini, aklı, nefsi, nesli ve malı korumaktır. Alkollü içkilerin kullanılması bu beş amaçla çelişmektedir. Her şeyden önce dinin çok değer verdiği ve korumaya çalıştığı akla zarar vermektedir. Öncelikle, bu maddeler bağımlısını aklını kullanamayan, sağlıklı düşünemeyen, karar verme ve muhakeme yeteneğini kaybeden bir kimse haline getirmektedir. Bunun yanında nefse zarar vermektedir. Çünkü insanın psikolojik yapısını bozmaktadır. Utanma duygusunu ortadan kaldırmaktadır. Sarhoşluğun yol açtığı namus kavgalarına sık sık rastlanmaktadır. Nesle zarar vermektedir; alkol kullanan anne ve babanın kendilerinden çok çocuklarına bedensel ve psikolojik açıdan zarar verdiğini bilim adamları söylemektedir. İçki, ailelerin parçalanmasına yol açmaktadır. Çünkü alkollü içkiler kişiyi geçimsiz, kavgacı, saldırgan, suça, kaza yapmaya ve cinayet işlemeye meyyal, özellikle aile bireylerine şiddet uygulayan bir kimse haline getirmektedir.Sindirim sistemine zarar vermektedir. Vücudun çeşitli hastalıklara yakalanma riskini artırmaktadır.Görmeyi, konuşmayı ve daha ileri seviyede işitme duygusunu bozmaktadır.Üzülerek belirtmek gerekir ki, çağdaş bir düşünürün de işaret ettiği gibi "alkolizm bilhassa teknik ve şehirleşme çağında en büyük problem olarak karşımıza çıkmaktadır".[911]

İçkinin zararlarını özetledikten sonra Hz. Peygamber dönemine ve onun içkiyi önleme konusundaki faaliyetlerine dönmek istiyoruz. Kaynaklarımızda sahabeyi rahatsız eden içki kaynaklı çok sayıda olay anlatılmaktadır. Mesela içki henüz yasaklanmadan içki içen Hz. Hamza sarhoş iken Hz. Ali'ye ait iki deveyi keser. Hz. Ali Hz. Peygamber'e onu şikayet eder. Hz. Peygamber de Hz. Hamza'ya giderek kendisine kızar.[912] Yine içki yasaklanmadan önce Abdurrahman b. Avf ensardan birisinin evinde içkili vaziyette cemaate akşam namazını kıldırırken Kâfirûn Sûresini yanlış okur ve bu arada "Ey iman edenler! Siz sarhoş iken -ne söylediğinizi bilinceye kadar- namaza yaklaşmayın..."[913] âyeti nâzil olur.[914]

İslâm'ın doğduğu sırada içki içme alışkanlığı Araplar arasında çok yaygın olduğu için Allah Teâlâ ilk Müslümanları içki yasağına yavaş yavaş alıştırmıştır. Önce, içki ve kumarın her ikisinde de büyük günah ve insanlar için birtakım faydaları olduğunu, ancak her ikisinin de günahının faydasından büyük olduğunu[915] bildirmiş, bir dahaki safhada içkili iken namaz kılmayı yasaklamış,[916] en sonunda ise sarhoşluk veren içkileri içmeyi kesin bir şekilde yasaklamıştır.[917] Hz. Ömer'in içkinin haram kılınmasını şiddetle arzuladığı bilinmektedir. Nitekim o, "Allahım! İçki konusunda açık ve kesin bir beyanda bulun" diye dua etmiş, bunun üzerine şu âyet-i kerîme nâzil olmuştur: "Sana şarap ve kumar hakkında soru sorarlar. De ki: her ikisinde de büyük günah ve insanlar için bir takım faydalar vardır. Ancak her ikisinin de günahı faydasından daha büyüktür. ..."[918] Hz. Ömer çağrılarak inen âyet kendisine okunur. Hz. Ömer tekrar "Allahım! İçki konusunda açık ve kesin bir beyanda bulun" diye dua eder. Bunun üzerine şu âyet-i kerîme nazil olur: "Ey iman edenler! Siz sarhoş iken -ne söylediğinizi bilinceye kadar- namaza yaklaşmayın...".[919] Namaz kılınacağı zaman Hz. Peygamber'in münâdîsi"Sarhoş namaza yaklaşmasın" diye ilan eder. Hz. Ömer çağrılarak inen bu âyet de okunur. O, tekrar "Allahım! İçki konusunda açık ve kesin bir beyanda bulun" diye dua eder. Son safhada Mâide Sûresinin içkinin kesin bir şekilde yasaklandığını bildiren âyetleri nâzil olur: "Ey iman edenler! Şarap, kumar, dikili taşlar (putlar), fal ve şans okları birer şeytan işi pisliktir; bunlardan uzak durunuz ki kurtuluşa eresiniz. Şeytan içki ve kumar yoluyla ancak aranıza düşmanlık ve kin sokmak, sizi Allah'ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık bunlardan vazgeçtiniz değil mi"?[920] Hz. Ömer "Vazgeçtik" der.[921]

İçkinin haram kılındığına dair nâzil olan âyetler her tarafa duyurulur. Enes b. Mâlik, Ebû Talha'nın evinde içki içilirken içkinin haram kılındığına dair haberi duyduğunu ve Ebû Talha'nın derhal içki küplerini döktürdüğünü bildirmiştir. Herkes evindeki içkileri dökmüş, dökülen içkiler Medine sokaklarında sel gibi akmıştır.[922] İçki hicretin üçüncü yılında Uhud Savaşı'ndan sonra haram kılınmıştır.

Hz. Peygamber'in içkinin yasaklanmasından sonraki tavrını ana kaynaklarda yer alan sözleri ve bilgiler ışığında şu şekilde özetlemek mümkündür: O, içkinin tedavi amacıyla kullanılamayacağını söylemiştir.[923] İçki yasağını, İslâm'ın ulaştığı her yere, vilayetlere, mesela Cüreş'e mektuplarla bildirmiştir.[924] Sarhoşluk veren her maddenin haram kılındığını söylemiştir.[925] Yani içkinin haram olmasındaki ölçünün sarhoşluk vermesi olduğunu açıklamıştır. Her sarhoşluk veren maddenin "hamr" olduğunu vurgulamıştır.[926] Çoğu sarhoşluk veren maddenin azının da haram olduğunu açıklamıştır.[927] İçkinin her kötülüğün anahtarı olduğunu ifade etmiştir.[928] Muaz b. Cebel'e yaptığı on maddelik tavsiye demeti arasında "Asla içki içme! Çünkü o her kötülüğün başıdır"[929] demiştir. İçkiyi sızdıranın, sızdırtanın, satanın, taşıyanın, taşınanın, kazancını yiyenin, içenin ve sunanın şiddetli bir şekilde kınanmayı hak ettiğini bildirmiştir.[930] Hz. Peygamber'in meşrubat olaraksu, bal şerbeti, süt ve meyve suyu içtiği bilinmektedir.[931]

İçkinin haram kılınmasından sonra Hz. Peygamber'in içki kullanan bazı kimseler hakkındaki uygulamalarına temas etmek istiyoruz. Hayber'in fethinde içki bidonları kırılıp içkiler döküldüğü zaman sahabeden mizahı seven Abdullah b. Hammâr (Lakabının Hımâr olduğu da söylenir.) dayanamayıp içki içer. Zaten bu şahsın içki görünce dayanamadığı da bildirilmektedir. Kendisini hemen Hz. Peygamber'in huzuruna götürürler. Hz. Peygamber onun bu davranışından hoşlanmaz ve pabuçlarıyla hafifçe vurur. Orada bulunanlar da vururlar. Hz. Peygamber'in bu şahsı daha önce de bu yüzden defalarca cezalandırdığı kaynaklarda kaydedilmektedir. O sırada Hz. Ömer "Allahım! Ona lanet et, artık çok oldu"! der. Bunun üzerine Hz. Peygamber "Öyle deme Ömer! O, Allah ve Resûlü'nü sever" buyurur.[932] Buhârî, içki içene lanet etmenin caiz olmadığı, çünkü onun din dışı sayılamayacağı, yani bu hareketiyle dinden çıkmış olmadığı konusuna bir bab ayırmış ve yukarıdaki olayı bu vesileyle anlatmıştır. Mizahı seven Abdullah Hz. Peygamber'i güldürürdü.

Aynı şekilde Nuayman b. Amr, zaman zaman içki içermiş. Hz. Peygamber'e getirirler, o da pabuçlarıyla vurur, sahabeye de emreder, onlar da pabuçlarıyla vururlar, üzerine toprak saçarlarmış. Bu durum çok tekrarlanınca sahabeden birisi ona "Allah lânet etsin" der. Bunun üzerine Resûlüllah "Öyle deme! O, Allah ve Resûlünü sever" der.[933] Böyle bir başka sarhoş Hz. Peygamber'in huzuruna getirilir. Kimisi eliyle, kimisi pabuçlarıyla ve kimisi elbisesiyle ona vurur. Birisi "Allah rezil etsin" der. Bunun üzerine Hz. Peygamber "Kardeşinize karşı şeytana yardımcı olmayın" der.[934] Şüphesiz Hz. Peygamber'in bu davranışı içkiyi ve onu içeni hoş gördüğü anlamında değerlendirilmemelidir. Hoş görmemiş, hatta bilakis cezalandırmıştır. Bu da,Hz. Peygamber döneminde bile bazı yasaklaratam olarak uymayanlar bulunduğunu, ancak böylelerinin din dışı ilan edilmediğini ve toplumdan dışlanmadığını göstermektedir.

Hz. Peygamber döneminde alkollü içkiler yasaklanırken şüphesiz bugünkü gibi alkolün zararlarınıtam anlamıyla tespit edebilecek imkanlar mevcut değildi. Fakat Yüce Yaratıcı, alkolün insan vücudunda yapabileceği tahribatı bildiği için onu yasaklamıştır. İzzetbegoviç'in ifadesiyle "alkolü yasaklarken İslâm din olarak değil, ilim olarak hareket etmiştir".[935] Gelişen teknik imkanlar ve yapılan araştırmalarİslâm'ın bu yasağını yalanlamamış, tam tersine doğrulamıştır. Hz. Peygamber de birkaç münferit olay dışında alkollü içkileri o dönemin inatçı ve tutucu insanlarına terkettirebilmiştir. Bu suretle ileriki yüzyıllarda İslâm dünyasının büyük ölçüde içkiye karşı korunmasını sağlamıştır. Fakat aynı başarıyı zor kullanmaların ve bilimsel çalışmaların sağlayabildiğini söylemek zordur. Amerikalı Profesör Julius Hirsch, Hz. Peygamber'in bu konudaki başarısını şu sözleriyle takdir etmektedir: "Hz. Muhammed (s.a.s.) Kur'an vasıtasıyla içkiyi yasaklamış ve yüzyıllarca büyük insan kitlelerini içkinin zararlarından koruyabilmiştir. Bu netice XX. yüzyılda münevver Amerika'da her çeşit propagandaya ve fennî yükselmeye rağmen elde edilememiştir".[936]

İslâm'ın doğduğu sırada Araplar arasında yaygın bir şekilde kumar oynanıyor ve fal okları kullanılıyordu. İçki ve kumar Mekke'de yaygın olduğu gibi Medine'de de yaygındı. Hz. Peygamber Medine'ye hicret ettiği esnada Medineliler de içki içiyorlar, kumardan kazandıklarını yiyorlardı.[937]

Kumar oyununda on ok kullanılır, bunlardan üç tanesi boş bırakılır, yedi tanesine de hisseler takdir edilip yazılırdı. 1'den 7'ye kadar okların hisseleri, rakamları oranındaydı. On kişi arasında yapılan çekilişte, kendilerine boş ok çıkanlar, ortaya konulan maldan hisse alamazlardı. Ayrıca malın parasını bu boş çıkanlaröderdi. Bu tür kumar daha çok bir deveyi kesip etini 28 hisseye ayırmak suretiyle oynanırdı. Kumar oklarının dışında üçlü ve yedili fal okları vardı. Üçlü fal oklarını herkes yanında taşır, bu oklardan birinde "rabbim bana emretti" veya "yap", diğerinde "rabbim bana yasak etti" veya "yapma" yazılı olurdu. Üçüncüsünde i...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın