Hadis ilmine dair eserleri

Hadis İlmine Dair Eserleri:

el-Erbeîn (Luknov 1319): Arapça olan bu eserde az sözlü çok manalı kırk hadis toplamıştır. Kırk hadis seçimi konusunda İmam Nevevî ve diğerlerinin yaptığına benzer bir metot izlemiştir. Seçmiş olduğu bütün hadisleri, üstadı Ebû Tâhir’den Hz. Ali’ye uzanan muttasıl senedlerle rivayet etmiş olması yönüyle emsallerinden ayrılır. Ezberlenmesi kolay, okullarda okutulabilecek özelliktedir. Urduca’ya da çevrilmiş ve Cihl Hadîs adıyla basılmıştır (Daryâbâdî 1967).

el-Fadlu’l-mübîn fi’l-müselsel min hadîsi’n-Nebiyyi’l-Emîn (s.a.). Arapça’dır.

el-İrşâd ilâ mühimmatı ilmi’l-isnâd: Arapça küçük bir risaledir. İsnadla uğraşanlar için çok değerlidir. Birçok defa basılmıştır.

el-Musaffâ şerhu’l-Muvatta: Yahya b. Yahya el-Leysî’nin rivayetini esas alan Muvatta’ın Farsça şerhidir. Dihlevî, İmam Mâlik’in Muvatta’ını en sahih ve en faydalı fıkıh ve hadis kitabı kabul eder. İçtihad melekesinin oluşabilmesi için bu kitabı zorunlu görür. [38] Bu düşünceden hareketle o, Muvatta’daki hadisleri fıkıh kitaplarındaki tertibe göre sıraladıktan sonra ilgili âyetleri de eklemiş, bunları Farsça’ya tercüme etmiş, sonra garip kelimeleri açıklamış ve fukahamn ihtilaflarına yer vermiştir. “Belağanî” ifadesi ile yer alan bazı rivayetleri, ihtisar etme amacıyla kitaba almamıştır. [39]

el-Müsevvâ şerhu’l-Muvatta (Beyrut 1983): Bu Arapça şerhte de, el-Musaffâ’da olduğu gibi istifadeyi kolaylaştıracak güzel bir tertibi esas almış, ilgili âyetleri koymuş, gerekli izahatı vermiş, her konuda sadece Hanefî ve Şafiî mezhebinin görüşlerine yer vermiş, diğer mezheplere temas etmemiştir. İki cilt halinde matbudur.

Şah Veliyyullah Dihlevî’nin, hadis fıkhı ve derslerinde takip ettiği, terviç etmek istediği yaklaşımı bu iki kitap gayet güzel bir şekilde temsil eder. İmamın, içtihad gücü, hadis fıkhı ve ilimlerin-deki derinliği açıkça gözükür. Altı sahih hadis kitabından ileride tuttuğu Muvatta’ı çok beğenir, ona gerekli ilginin gösterilmesi ve hadis okutulması sırasında onun başa alınması çağrısında buludur.

en-Nevâdir min ehâdîsi Seyyid’l-evâil ve’l-evâhir. Arapça’dır.

Risale basîta fî’l-esânîd: Farsça’dır, hadislerin senetleri konusunda ince tetkikleri havi bir risaledir.

Şerha terâcimi’l-ebvâb li’l-Buhârî: Buhârî’nin kitabını tahkik etmiş ve onun bab başlıklarıyla ilgili gerçekten faydalı bir şerh yapmıştır. Arapça’dır. İlk kez, 1323 yılında Haydarabad’da Dâiratu’l-Meârif el-Osmâniyye tarafından basılmış, sonra Buhârî nüshasına mukaddime olmak üzere eklenerek Delhi’de yayınlanmıştır.

Akaide Ve Ehl-i Sünneti Savunmaya Yönelik Eserleri;

Husnu’l-akîde veya el-Akîdetu’l-kasene (Luknov 1962): Akaide dair muhtasar Arapça bir risaledir. Urduca’ya da çevrilmiştir. [40]

İzâletu’l-hafâ an hilâfeti’l-hulefâ (y.y. 1286): Farsça, konusunda emsalsiz bir kitaptır. Urduca’ya iki çevirisi yapılmıştır. [41]

Kurretu’l-ayneyn fi tafdîli Şeyhayn (Delhi 1320): Râfızîlere reddiye olmak üzere yazılmış Farsça ve Arapça bir eserdir. Urduca’ya da çevrilmiştir (Luknov 1296).

el-Mektûbu’l-medenî fî hakâiki’t-tevhid. Tevhidin hakikatine dair, İsmail b. Abdullah er-Rûmî’ye gönderdiği mektuptur.

el-Mukaddimetu’s-seniyye fî’ntiŞâri’l-fırkati’s-sünniyye. Arapça’dır.

Tuhfetu’l-muvahhidîn. Farsça’dır.

[38] Bkz. Müsevvâ, I, 18, 31.

[39] Birinci cildi Delhi Matba’a Fârûkî, ikinci cildi Matba’a Murtazî’de (1293) basılmıştır. Urduca çevirisi Kalküta, Matba’a Ahmedî 1294.

[40] Aligarh Matbaa Institü, t.y.

[41] Luknov 1329, Karaçi t.y.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın