Atatürk Üniversitesi Önlisans İlahiyat Bölümü => Hadis Tarihi ve Usulü => Konuyu başlatan: Sefil üzerinde 13 Ağustos 2013, 03:34:29



Konu Başlığı: Ünite 1 Temel hadis kavramları
Gönderen: Sefil üzerinde 13 Ağustos 2013, 03:34:29
                                                                
                                                               HADÎS TARİHİ ve USÛLÜ

                                                            
                                                                        ÜNİTE 1
                                                    
                                                            TEMEL HADÎS KAVRAMLARI



GİRİŞ                                                            

İslam dininin Kurandan sonra temel kaynağı   Hz. Muhammed (Sav) söz, fiil (eylem) ve takrîrleri (onayları) olmuştur.
Hz. Peygamber hayattayken; gerek Kur’ân’ın anlaşılması, gerek ALLAH’ın emirlerinin yaşanması ve gerekse
yeni meselelerin çözümünde doğrudan ona müracaat edilmiştir.
Vefatından sonra ise, ona ait olan söz, fiil ve takrîrler nakledilmiş, incelenmiş,araştırılmış ve bu çerçevede M
müslümanlara has “Hadîs İlmi” teşekkül etmiştir.

Bilindiği üzere ilimler, kavramlar üzerine kurulur, ilim adamları o alanın kavramlarıyla düşünür, konuşur ve yazar.

Bu gerçeğe göre, bir bakıma ilim demek, kavramlaştırma demektir.
Hadîs âlimleri de başta ‘Hadîs ’ve ‘Sünnet’olmak üzere,bu çerçevede sayısız kavram üretmişlerdir.Hadîs ve sünnete dair kavramları bilmek, şüphesiz ki Hadîs İlminin temel anahtarıdır.

HADİS, SÜNNET, HABER, ESER

1.Hadîs (الحديث ): Hz. Muhammed’in söz (القول ), fiil (الفعل ) ve takrirlerine (التقرير ) hadîs denir.

Hadîsin tanımı içinde yer alan bu unsurlara bazen “Hz. Muhammed’in sıfatı’ da eklenmektedir.

a.Hz. Peygamber’in sözleri, onun dini ya da gayr-ı dini anlamda söyledikleri/ifade ettikleridir.

b. Hz. Peygamber’in Fiilleri dini ya da gayr-ı dini anlamdaki davranışları/amelleridir.

c. Hz. Peygamber’in Takrîrleri (التقرير ) ise, onun huzurunda yapılan veya söylenen bir söze onay ya da itiraz sadedinde
bir tepki vermediği, vâkıf olduğu halde sükût ile karşıladığı ve aslen başkalarına ait davranışlardır. Takrîre konu olan fiil Peygamberimizden değil sahâbîlerden sâdır olmuş (ortaya çıkmış), fakat Peygamberimiz bu davranışları menetmemiştir. Peygamberimizin dine aykırı olduğunu gördüğü davranışı menetmesi O’nun peygamberlik görevinin bir gereği olduğundan, menetmemesi söz konusu davranışın dine ters düşmediği anlamına gelecektir. Bu nedenle, bizzat Peygamberimize ait olmayan bu gibi takrirler, dolaylı açıdan, Sünnet veya Hadîs adı altında toplanmıştır.
Hz. Peygamber’in bütün ahvâlini (hallerini) O’nun fiilleri içerisinde telâkki eden ulemâ, hadîs ilmini “Hz. Peygamber’in söz, fiil ve ahvâli’dir” şeklinde


Konu Başlığı: Ynt: Ünite 1 Temel hadis kavramları
Gönderen: Sefil üzerinde 13 Ağustos 2013, 04:44:06
tanımlamışlardır. Bu açıdan bakıldığında hadîs, Peygamberimizin Sîretini de içine alacak kadar geniş bir hüviyete bürünmektedir.

2.Sünnet (السنة ): Sünnet kavramı genellikle söz, fiil ve takrir nev’inden olmak üzere Hz. Peygamber’e izâfe (nispet) edilen şeylere denir.

Yukarıda hadîs kavramının tanımında da görüldüğü gibi, sünnet kavramı hadîs kavramı ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.
Bununla beraber, bazı âlimler hadîs kavramını sadece Hz. Peygamber’in sözlü açıklamalarına hasretmişlerdir. Bu açıdan bakıldığında, bu kimselere göre, sünnet kavramı hadîs kavramından daha genel bir kullanıma sahiptir.
Hadîs âlimlerinin hadîs ve sünnet kavramlarını eş anlamlı kullanmaları hadîs ilminin doğal bir tesbitidir. Fakat her iki kavramı ayırarak sünneti sadece amele tahsis etmek -tamamen yanlış sayılmasa da- ilmî çevrelerin değil, daha çok halkın tercih ettiği bir kullanım biçimidir. Halk sünnet denildiğinde Hz. Peygamber’in fiilini hatırlar. Buna karşılık hadîs ilmi çerçevesinde bu iki kavramın kesin olarak ayrılması mümkün görünmemektedir.
Hadîs ve sünnet kavramlarıyla beraber, hattâ onlar kadar sıklıkla kullanılan ‘Haber’ ve ‘Eser’ kavramlarına da rastlamaktayız.

3.Haber (الخبر ): Hadîs kavramı merkeze alındığında, ‘Haber’in üç farklı konumu ortaya çıkmaktadır:
a-Haber ile hadîs eş anlamlıdır,
b-Hadîs Peygamber’den gelenler, haber başkalarından gelenlerdir (bu manada hadîs ile haber kavramları birbirinden farklıdır),
c-Hadîs sadece Hz. Peygamber’den gelen, haber ise hem O’ndan hem de başkalarından gelenleri içine almaktadır. Bu tanımda da haber kavramı hadîs kavramından daha geniş anlama sahiptir.
Günümüzde haber kavramı hadîs kavramından oldukça geniş bir çerçevede kullanılmaktadır. Hadîs denilince “sadece Peygamber’e has olanlar” kastedilir ve anlaşılır; hattâ hadîs kaynaklarında sıklıkla geçen sahâbeye ve tâbiûna ait olanlar bile hadîs olarak düşünülmez. Bugün için haber kavramı Hz. Peygamber’den gelenleri de içine alacak kadar geniş bir kullanıma kavuşmuştur; bununla beraber haber ile kast olunan; dinî olmayan ve ekseriyetle tarihî nakillerdir.

4.Eser (الأثر ): Bu kavram; dar anlamdaki hadîs ile eş anlamlı kullanılabildiği gibi, geniş anlamda sahâbe ve tabiûnun söz ve fiilleri için de kullanılmaktadır. ‘Eser


Konu Başlığı: Ynt: Ünite 1 Temel hadis kavramları
Gönderen: Sefil üzerinde 13 Ağustos 2013, 05:11:24
kavramı, Hz. Peygamber’den yapılan rivâyetler için kullanılmakla beraber, zamanla daha çok ikinci anlamda sahâbe ve tabiûnun söz ve fiilleri için kullanılır olmuştur.

Şimdi örnekler vermek suretiyle hadîsin bazı temel unsurlarını ve kavramlarını görmeye çalışalım:

HADÎSİN UNSURLARI

Hadîs, temelde iki kısımdan meydana gelmektedir:

1-Hadîsi kaynağından alarak bize kadar ulaştıran şahıslardan oluşan SENED (السند ),

2-O şahısların bize ulaştırdığı ve hükme kaynak olan METİN (الدتن ).

Şu örneğe bakâlim:




Şekil: 1

   ↓


Buhârî şöyle rivâyet etmiştir:

“Bize Abdullah b. ez-Zubeyr el-Humeydî anlattı ve dedi ki: Bize Sufyan anlattı, dedi ki: Bize Yahya b. Said el-Ensârî anlattı ve dedi ki: Muhammed b. İbrahim et-Teymî, Alkame b. Vakkas el-Leysî’den şöyle işittiğini haber verdi: Ömer b. El-Hattab’tan şöyle dediğini işittim: Rasulullah’ın şöyle dediğini duydum:
“Muhakkak ki ameller niyetlere göre değerlendirilir. Muhakkak ki, her insana niyet ettiği şey vardır. Kimin hicreti, elde etmek istediği bir dünya menfaati ya da nikâhlamak istediği bir kadın için olursa, onun hicreti, niyet ettiği şeye olur”.
Arapça metni ile beraber tercümesini verdiğimiz bu örnekte bir hadîsin iki temel unsuru açıkça görülmektedir. Buna göre; hadîsin baş kısmında yer alan ve sırasıyla el-Humeydî, Sufyân, Yahya b. Saîd, Muhammed b. İbrahim, Alkame ve Abdullah b. Ömer isimli şahısların bulunduğu bölüme İSNÂD (الإسناد ) veya SENED(السند ) adı verilir.









Konu Başlığı: Ynt: Ünite 1 Temel hadis kavramları
Gönderen: ღ۩Bilgin۩ღ üzerinde 13 Ağustos 2013, 05:48:18
Hadisleri resimsel şekilde ekle hadislerde hata var arapca karakterlerde...


Konu Başlığı: Ynt: Ünite 1 Temel hadis kavramları
Gönderen: Rukiye Çekici üzerinde 30 Aralık 2013, 18:05:02
Bence bunları çok güzel yazıyorsunuz. Ellariniz dert görmesin. :) ;)


Konu Başlığı: Ynt: Ünite 1 Temel hadis kavramları
Gönderen: Rukiye Çekici üzerinde 01 Ocak 2014, 13:48:20
Daha da fazlasını yazmayı nasip eylesin Rabbim. :)


Konu Başlığı: Ynt: Ünite 1 Temel hadis kavramları
Gönderen: Kevser 9 üzerinde 01 Ocak 2014, 14:13:37
ellerinize sağlık :)


Konu Başlığı: Ynt: Ünite 1 Temel hadis kavramları
Gönderen: merve akdağ 8/b üzerinde 15 Ocak 2014, 16:34:43
ALLAH razı olsun


Konu Başlığı: Ynt: Ünite 1 Temel hadis kavramları
Gönderen: hicırşın üzerinde 02 Şubat 2014, 22:04:52
Allah razı olsun. ve bu güzel hizmette yar ve yardımcınız olsun.amin.


Konu Başlığı: Ynt: Ünite 1 Temel hadis kavramları
Gönderen: Hanife Ls 1 üzerinde 24 Şubat 2014, 15:39:22
Allah razı olsun inşallah emekleriniz karşılıksız kalmaz...
Çok teşekkür ediyorum emeği geçen herkesden Allah razı olsun...
Bu bilgiler çok güzellllll


Konu Başlığı: Ynt: Ünite 1 Temel hadis kavramları
Gönderen: ✿ Yağmur ✿ üzerinde 24 Şubat 2014, 15:52:38
Allah sizlerden razı olsun. Bu güzel bilgileri yazan elleriniz dert görmesin.Ahsen hocanın da dediği gibi hocam bazı yanlışlar vardır. Ama olsun Allah ın izniyle her yanlış mutlaka doğruya dönecektir.eminim... sağ olun var olun...Varlığınız bizim bize en büyük hediye... :)


Konu Başlığı: Ynt: Ünite 1 Temel hadis kavramları
Gönderen: sumeyyemeryem üzerinde 21 Nisan 2015, 21:37:07
Selamunaleykum. Rabbim yardımcınız olsun. Derslere çalışmıyorum çünkü en büyüğü 5 yaşında 3 çocuğum var. Konu ozetleri eksik, acaba özetler
 eklenecek mi  ya da başka nerden bulabiliriz? Yardiminizi rica ederim.  Allaha emanet olun.