Hülle

Hülle:

İkinci koca kadını birinci kocaya helâl kılmak şartı ile onunla evlenmişse; bu mekruh olmakla beraber (Ebû Yûsuf) kadının birinci kocası ile yeniden evlenmesini helâl kılar (Ebû Yûsuf, İmam Muhammed): Ebû Yûsuf dedi ki; 'bu nikâh geçici nikâh gibi olup, fasiddir. Bu durumda kadın ilk kocasına helâl olmaz. Çünkü nikâhı fâsiddir.'

İmam Muhammed dedi ki; 'cevaz şartlan sebebiyle bu nikâh caizdir. Ancak bu durumda kadın ilk kocasına helâl olmaz. Çünkü o, Şeriatın ertelediğini çabuklaştınp, öne almıştır. Miras bırakanını öldüren vâris gibi, bu da mahrumiyetle cezalandınlır.'

Ebû Hanîfe'nin bu mes'eledeki görüşünün dayanağı şu hadîs-i şerîfdir; "Allah (cc) hulleciye efe, kendisi için huîîe yapılana da lanet

etsin." [49]Burada söylenmek istenen, hülle şartıyla yapılan nikâhtır.

Mezkûr hadîs-i şerîfüen dolayı böyle bir nikâhın kıyılması mekruhtur. Ancak bu şekilde ikinci bir kocayla evlenen ve ondan da boşanan bir kadın ilk kocasına helâl olur. Zira Hz. Peygamber (sas) ikinci kocayı muhallil (helâl kılıcı) olarak adlandırmıştır. O, helâlliği sabit kılıcıdır.

Ya da şöyle diyebiliriz; sahih bir nikâha dayanılarak cinsî münasebette bulunulmuştur. Zira nikâh şart ile bozulmaz. Bu sebeple kadın ilk kocasına helâl olur. İkinci koca onu ilk kocasına helâl kılmak maksadıyla nikâhlar, ancak bunu şart olarak ileri sürmezse; boşanınca bu kadın ilk kocasına icmâen helâl olur. Evvelce de belirtildiği gibi, cariyenin iki talâkla boşanması, hür kadının üç talâkla boşanması gibidir.

İkinci koca üç talâkdan daha aşağı talâkların hükmünü ortadan kaldırır (İmam Muhammed, İmam Züfer): Bunun sureti şöyledir; bir kimse kansmı bir veya iki talâkla boşar, kadın iddetini tamamlayıp başka bir erkekle evlenir, o erkek kendisiyle gerdeğe girdikten sonra onu boşar, ondan da iddetini tamamladıktan sonra ilk kocası onunla evlenirse; ilk kocasına üç talâkla dönmüş olur. İkinci koca üç talâkın hükmünü ortadan kaldırdığı gibi, bir ve iki talâkın da hükmünü ortadan kaldırır.

İmam Muhammed ve İmam Züfer dediler ki; 'evvelki nikâhda üç talâkdan geri kalan talâklarla ilk kocasına döner. Çünkü ikinci koca helâllik sona erdiğinde helâlliği sabit kılar. Helâllik sona ermemiştir: Çünkü kadın ondan evvel nikâh akdiyle ona helâl olur. Öyle ise, ikinci koca onun ilk kocasına helâl olmasını sabit kılıcı olmaz.

Bizim görüşümüze göre; kadını ilk kocasına helâl kılan şey, ikinci kocasının onunla cinsî münasebette bulunmasıdır. Bu münasebet üç talâkda olduğu gibi, evvelki kocanın talâkına taallûk eden hükmü ortadan kaldmr. [50]

Üç Talâkla Boşanan Kadının Kocasına Dönüşü:

Üç talâk ile boşanan kadın birinci kocasına; 'iddetim senden bitti. İkinci kocaya da varıp ondan ayrıldım ve ondan da iddetim bitti' der ve geçen zamanın da buna ihtimali olur, koca da kadının doğruluğuna kanaat getirirse; onunla yeniden evlenmesi caiz olur:

Çünkü bu, dinî bir iş ise, haberlerin rivayetinde, kıblenin hangi tarafda olduğunun ve bir suyun temiz olup olmadığının bildirilmesinde olduğu gibi, bunda bir kişinin sözü kabul edilir. Bu bir muamele ise, diğer muamelelerde de örf haline geldiği gibi, bunda yine bir kişinin sözü kabul edilir. Bununla alâkalı hükümlerin tamamı Allah (cc) dilerse, iddet babında öğrenilecektir. [51]

[49] Bu hadîsi Ebû Dâvud, Tirmizî, Neseî, İbn. Mâce ve Ahmed rivayet etmiştir

[50] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 3/172-173.

[51] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 3/173-174.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın