> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > İslam Fıkhı Eseleri > Dört Mezheb Fıkhı > Muhtar (Seçilen) Vasî
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Muhtar (Seçilen) Vasî  (Okunma Sayısı 2461 defa)
26 Şubat 2010, 20:11:57
Eflaki
Gökte oturan melek
Tecrübeli Üyeler
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 9.997


« : 26 Şubat 2010, 20:11:57 »



Muhtar vasî, bir kişinin kendi yerine, vefatından sonra malında tasarrufta bulunması, rüşdünü isbatlamamış mirasçılarının işlerini voluna koyması ve onların yararlarını gözetmesi için nâib olarak kimsedir. Örnek olarak derler ki: Falan kişi, vefatından sonra kendi malında tasarrufta bulunması için falanca şahsa vasiyette bulundu. Vasiyette bulunmanın mazi kipi "evsâ" şeklindedir. İsmi, "visâyef-´tir ve "vesayet" şeklinde de telâffuz edilebilir. Kısıtlılık (hacr) bah­sinde buna ilişkin hükümlerin çoğunu anlatmıştık. Geriye bazı hükümler kalmıştı ki, onların bazısını da burada, mezheblerin tafsî-lâtı doğrultusunda anlatmaya çalışacağız.

(13) Hanefîler dediler ki: Muhtar vasî ile ilgili bazı hususlar vardır. Bu hususlardan biri de, muhtar vaside aranan şartlardır. Bu vaside aranan şart­lar şunlardır:

1- Buluğ; Bir kimse, ölümünden sonra kendi malında tasarrufta bulun­ması için bir çocuğu vasî tâyin ederse, kadı´mn, onun yerine başka birini va­si tayın etmesi, onu vasilikten azletmesi gerekir. Buluğ, vasiliğin devamlılığı için şan, ama sahih olması için şart değildir. Çünkü baliğ olmayan bir çocu­ğu vasi tâyin etmek sahihtir. Bu çocuk, kadı tarafından azledilmeden bir taarruita bulunacak olursa, tasarrufu sahih olur. Kadı tarafından azledilmeden önce buluğa ererse de vasiliği, sahih olarak devam eder. olmak. Bir kimse, kâfir birini vasî tâyin ederse, kadının Un verıne rnüslüman birini vasî tâyin etmesi gerekir. Ama yine de kâfirin vasî tâyin edilmesi sahihtir. Kadı tarafından azledilmeden yaptığı tasarruf sahih olur. Veya çocuğun vesayetinde olduğu gibi kadı tarafından azledil­meden müslüman olursa, vasiliği sahih olarak devam eder.

3- Âdil olmak: Bir kimse, fâsik birini vasî tâyin ederse, bu vasî, çocuk veya kâfir olan vasînin hükmüne tâbi olur. Yalnız bunun vasilikten azli için mal hususunda itham altında bulunması şarttır. Ama mal bakımından emîn olduğu halde diğer hususlarda fâsık olursa, azledilmesi sahih olmaz.

4- Emin olmak: Hainliği tesbit edilen vasînin azledilmesi vâcibtir.

5- Vasî tâyin edilmiş olduğu işi yapmaya muktedir olmak: Vasî, tâyin edildiği işlerin bir kısmını yapmaya muktedir olup bir kısmını yapmaya muk­tedir olmadığı tesbit edilirse, kadı, yapamadığı işleri yapmaya muktedir olan birisini, ikinci vasî olarak tâyin eder. Ama vasî tâyin edildiği işlerin hiçbirini yapmaya muktedir olmadığı tesbit edilirse azledilir ve yerine başka birisi va­sî olarak (kadı tarafından) tâyin edilir. Azl ve ikinci bir vasînin tâyini için, birinci vasînin acizliğinin tesbit edilmiş olması şarttır. Salt ihbar ve şikâyet yeterli değildir. Çünkü, onu vasî olarak tâyin etmiş olan müteveffa, sağlı-ğındayken onu tâyin etmiş ve ona güvenmiştir. Sırf şikâyet ile bu güvenin ortadan kaldırılması mümkün değildir.

Bu sayılan şartların hepsi vasîde bir arada bulunursa, yani müslüman, baliğ, âdil, emin ve vasiyeti yerine getirmeye muktedir ise, kadı´nın onu az­letmesi caiz olmaz. Azletse bile, kuvvetli görüşe göre, azledilmiş sayılmaz. Çünkü o, seçilmiş bir vasîdir ve mal sahibinin yerinde bulunmaktadır. Ne hainliği, ne de câizliği tesbit edilmiştir. Şu halde vasilikten azledilmesi, ge­rekçesiz olarak vasiyet sahibinin irâdesi dışına çıkmak demektir. Seçilmiş vasî ile ilgili durumlardan biri de şudur: îki vasî tâyin edilirse, bunların tasar­ruflarının sahihliği hususunda iki kavil vardır:

a- Diğerinden bağımsız olarak vasilerden birinin tasarrufta bulunması caiz olmaz. İkisinden biri müstakil olarak tasarrufta bulunursa, diğeri onay­lamadığı takdirde tasarrufu geçerli olmaz. Onayladığı takdirde, yapılan ta­sarruf, yeni bir akde gerek kalmaksızın geçerli olur. İkisinin aynı anda vasî tâyin edilmiş olmalarıyla, aralarına fasıla konarak tâyin edilmeleri arasında bir fark yoktur. Âlimlerden birçoğu bu kavli sahih bulmuşlardır. Bir vakıf için iki nazırın tâyin edilmiş olması durumu da böyledir. Bu nazırlardan bi­rinin, diğerinden izin almadan tasarrufta bulunması sahih olmaz.

b- Vasilerden biri, diğerinden ayrı olarak kendi başına tasarrufta bulu­nabilir. Bu kavli bazı âlimler sahih bulmuşlardır. Bu ihtilâf, vasîlerin vasi-yetçinîn kendisi veya vakıf sahibi veya tek kadı tarafından tâyin edilmiş °İmaları durumunda sözkonusu olur. Ama her biri ayrı bir kadı tarafından tâyin edilmiş olursa, kendi başlarına bağımsız tasarruflarda bulunabilirler ki, bunda hiçbir ihtilâf yoktur. Zîra vasilerden her biri, bir kadı´nın naibi­dirler ve nâib tâyin eden şahsın adına tasarrufta bulunmaları caiz olur. Kada biri, maslahata uygun olduğunu gördükten sonra diğer kadı tarafından tâyin edilmiş olan vasîyi azledebilir.

Vasîlerin her biri, ihtilafsız olarak bazı hususlarda müstakil tasarruf­larda bulunabilirler:

a) Vasiyet sahibini, öldüğünde teçhiz etmek.

b) Onun hukuk davaları için, hasımları aleyhine dava açmak.

c) Onun çocuklarının ihtiyaçları için gerekli şeyleri satın almak.

d) Vasiyetçide bulunan emânetleri sahiplerine geri vermek.

e) Vasiyeti yerine getirmek.

f) Telef olmasından korkulan eşyasını satmak.

g) Kaybolmuş mallarım derleyip toparlamak vs.


Vasîlerden biri ölür ve Ölmeden önce diğer vasiye, vasiyette bulunursa, bu vasiyeti sahih olur. Sağ kalan kendi başına tasarrufta bulunur. Çünkü vasîlerden biri sağken diğerinin izni olmadan kendi başına müstakil tasar­rufta bulunamaz. Vasîlerden birinin ölümünden sonra da bu hüküm aynen geçerlidir. Ölen, ölmeden önce yabancı birine vasiyette bulunursa, sağ ka­lan, aslî vasînin onayı olmadan, ölen vasînin tâyin etmiş olduğu vasî, kendi başına tasarrufta bulunamaz. Vasîlerden biri ölür; ölmeden önce ne vasî ar­kadaşım ne de yabancı birini vasî tâyin etmezse, kadı, bir başkasını vasî ola­rak tâyin eder.

Mâlikîler dediler ki: Muhtar vasî ile ilgili bazı hususlar vardır. Bun­lardan biri, vasîde bulunması gereken şartlardır. Bu şartlar dört tanedir:

1- Mükellef olmak: Mükellef olmayan bir şahsı vasî tâyin etmek sahih olmaz.

2- Müslüman olmak: Kâfir birini vasî tâyin etmek sahih olmaz.

3- Adaletli olmak: Adaletten maksat, emin olmak ve çocukların malla­rını iyi kullanarak muhafaza etmektir. Bu nitelikte olmayan birini va^î tâyin etmek sahih olmaz.

4- Kendisine vasiyet edilen işi yapmaya muktedir olmak.

Önceleri bu niteliklere sahip olduğu halde, daha sonra bu niteliklere zıt hallere mâruz kalan vasî, azledilir. Meselâ vasî müslümanken daha sonra ir-tıdad ederse veya kendisine vasiyet edilen işi yapmaya önceleri muktedir dana sonra aciz olursa, vasilikten azledilir. Bir kimse, iki şahsı vasi tâyin ederse, bunlardan birinin diğerinden vekâlet almadan bağımsızca tasarrufta bulunması sahih olmaz. Ancak vasiyette, vasîlerin kendi başları­na tasarrufta bulunabileceklerine dâir bir nass varsa veya bir karîne mevcut­sa, o zaman vasîler bağımsızca tasarrufta bulunabilirler. İkisinden biri ölürse

im, vesâyet altındaki kısıtlı için en uygun olan yolu seçer: Hayatta kalan tek vasî ile yetinir veya ölenin yerine bir başka vasî tâyin eder. İki vasinin, vesayetleri altındaki kısıtlının işlerini yürütme konusunda anlaşmazlığa düşmeleri halinde de hâkim böyle bir uygulamaya gidebilir.

Şâfiîler dediler ki: Vefatı anında vasinin, zahiren ve bâtınen âdil ol­ması şarttır. Zahiren adaletten maksat, şahitliği kabul edilen kimselerden ol­ması, bâtınen adaletten maksat da, onu aklayıp tezkiye edenlerin sözlerine dayanarak kadı nezdinde adaletli oluşunun tesbit edilmesidir. Kendisine yap­ması vasiyet edilen işi yapacak kapasitede olması, hür olması, müslüman bir kısıtlı üzerine vasî tâyin edilmişse- müslüman olması, vesayet edeceği şahsın düşmanı olmaması, durumu belirsiz biri olmaması, mükellef ve akıllı olma­sı şarttır. Bu şartlardan birini yitiren kimsenin vasî tâyin edilmesi sahih ol­maz. Körün ve işareti anlaşılır olan ahrasın vasî tâyin edilmesi sahih olur. Bir kişi, aynı anda veya aralıklı olarak iki kişiyi vasî tâyin ederse, bunlardan birinin diğerinden izin almadan kendi başına tasarrufta bulunması sahih olmaz.

Hanbelîler dediler ki: Vasinin müslüman olması şarttır. Müslüman bir kimsenin, kendi çocukları üzerine kâfiri vasî tâyin etmesi sahih olmaz.

Vasînin mükellef olması şarttır. Çocuğu, deli veya eblehi vasî tâyin et­mek sahih olmaz. Vasî reşid olmalıdır. Sefihi vasî tâyin etmek sahih olmaz. Durumu kapalı da olsa, kör veya kadın da olsa, vasînin adaletli olması şarttır.

Vasiyetin sahih olması İçin vasînin, kendisine vasiyet edilen işi yapma­ya muktedir olması şart değildir. Zayıf birini vasî tâyin etmek sahihtir. Böy­le birisine kadı, güçlü ve güvenilir birini yardımcı olarak tâyin eder. Birincisi vasî, ikincisi yardımcısı olur. Bir kimse, iki kişiyi vasî tâyin ederse,bunlar-dan birinin kendi başına bağımsızca tasarrufta bulunması sahih olmaz. Me­ğer ki vasiyetçinin buna dâir bir nassı mevcud olsun.

Doğruyu en iyi Allah bilir.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Muhtar (Seçilen) Vasî
« Posted on: 29 Mart 2024, 10:05:57 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Muhtar (Seçilen) Vasî rüya tabiri,Muhtar (Seçilen) Vasî mekke canlı, Muhtar (Seçilen) Vasî kabe canlı yayın, Muhtar (Seçilen) Vasî Üç boyutlu kuran oku Muhtar (Seçilen) Vasî kuran ı kerim, Muhtar (Seçilen) Vasî peygamber kıssaları,Muhtar (Seçilen) Vasî ilitam ders soruları, Muhtar (Seçilen) Vasîönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes