Sadakaların Çeşitleri

SADAKALARIN ÇEŞİTLERİ

Ebu Zer (r.a)’den rivayet edildiki: Rasulullah (sav)’in ashabından bazı insanlar peygamber (sav)’e dediler ki: Zenginler sevapları götürdü, bizimnamaz kıldığımız gibi namaz kılıyorlar, oruç tuttuğumuz gibi oruç tutuyorar, mallarının fazlasıdansadaka veriyorlar, buyurduki: Alllah sizin içi de sadaka da bulunacağınız bir şey kılmadı mı? Herbir tesbih ile bir sadaka, her bir tekbir ilebir sadaka herbir hamd ilebir sadaka herbir tahlil ile sadaka vardır, iyiliği emretmek sadakadır, kötülükten nehyetmek sadakadır, helanizle temasınız sadakadır, dediler ki: Ya rasullullah, bizden biri şehvetini giderirse, bundan dolayı onun için ecirvar mıdır? Buyurudki: Görüşünüz nedirşayet fercini haramda kullansaydı, kendisine günah olmaz mıydı? Aynı şekilde helalde kullaırsa da onun içinecir vardır? Bunu Müslim rivayet etti.

Bu hadisi Müslim Yahya bin Ma’mer rivayetiyle tahric etti, O’da Ebul Esved ed Diyli’den, O’da Ebu Zer (r.a)’den rivayet eti, bunu manası Ebu Zer’den bir çok vecihle eksik ve fazla ile rivayet edildi. Bazısını daha sonra inşa Allah zikredeceğiz (S: 457) Hadis sahabein salih amellere hırslarından, hayırlara rağbetlerinden dolayı başkalarının gücünün yetişip kendileri için imkansız olan hayırlardan dolayı üzüldüklerine delildir, fakirler zengilerin güç yetirebildiği sadakayı kaçırdıklarına üzülüyor, savaş aleti almaya güaçleri yetmediğ için cihadan geri kalmalarınaüzülüyorlardı. Allah teala bu şekilde kitabından onlardan haber verdi ve buyurduki: Kendilerine binek sağlaman için sana geldiklerinde: Sizi bindirecek bir binek bulamıyorum deyince, harcayacak bir şey bulamadıklarından dolayı üzüntüden gözleri yaş dökerek dönen kimselere de sorumluluk yoktur) (1)

Hadiste fakirlerin sadaka veren zengilere gıptalarıvardır, peygmber (sav) fakirlere güçleri yetecek sadakalara işaret buyurdu.Sahayande Ebu Salih4ten, O’da EbuHureyre’den rivayet edildiki: Muhacirlerin fakirleri peygamber (sav)’e geldiler vedediler ki:Sadaka verenmal sahipleri, yüksek dereceleri ve devamlı nimetleri götürdüler, buyurduki: O nedir? Dediler ki:Namaz kıldığımızgibi namaz kılıyorlar, oruç tuttuğumuz gibi oruç tutuyrolar, biz sadaka vermiyoruz,onlar veriyorlar,. olar köle azad ediyorlar biz etmiyoruz, rasullah (sav) buyurduki: Sizi geçenelreyetişeceğiniz ve sizde sorakileri geçeceğiniz, ancaksizin yaptığınızgibi yapmaları müstesna sizden daha faziletli kimsein olamayacağıı birşeysize öğretmeyeyim mi? Dediler ki: Evet öğret ey Allah’ı rasülü buyurduki: her amazın arkasında otuzüç defa tesbih mahmid ve tekbir çekersiniz. Ebu Salih dedi ki:Muhacirlerin fakirlei rasululahh adöndüve dediler ki:mal sahibi kardeşlerimiz bizimyaptığımız ıduydu, ve ayısını yaptılar, Rasulullah (sav) buyurduki: Bu Allah’ın fazladır,dilediğine veri) (2) Buna benzer hadis sahabede bir topluluktan da rivayet edildi, Ali Ebu Zer, (S:458), Ebudderdaibni Ömer veİbni Abbas onlardandır. Buun manası fakirler malla sadakadan başka sadaka yoktur zanettikler, ve olarda bundan acizdirler, peygamber (sav) onlara bütün iyilik çeşitleriin sardaka olduğunu haber verdi.Sahihi Müslimde Huzeyfe, Peygamber (sav)’den şöyle buyurduğunu rivayet etti: her maruf islamdaiyi olarak bilinen sadakadır”

Buhari Cabir’den tahric etti,O’da peygamber (sav)’den rivayet eti.Her iyiliğe sadakaismi kullanılır, hatta Allah’tan kullarınagelen ihsanbile sadakadır Selefinbazısı bunaitiraz ediyor ve diyorki:mükafatını veecrini talepeden kimseden sadaka olur, sahih ola bunun aksidir. Peygamber (sav) yolculukta namazın kısaltılması hakkıda buyurduki: Allah’ın size verdiği sadakadır.Allah’ın sadakasını kabul edin” Bunu Müslim tahric etti, ve buyurdu ki: Kimin gece namazı varsa, uyku ağır bastı ve namazı kılamadan uyuduysa Alah ona namazının sevabınıyazar, uykusu da Allah’tan kendisinebir sadaka olur” Nesai ve başkası bunu Ayşe (r.a)’den tahric etti, İbni Mace Ebudderda’dan tahric etti.Takiyye bin Mahled ve Bezzar müsnedlerinde Ebu Zer’den merfu olarak tahric etti: (S: 459) Her bir

(1) Tevbe: 92 (2) Maide0 54, Cuma:4 gece, gündüz ve saatta Alllah için sadaka vardır, Allah kullarından onunla dilediğine ihsan eder, Allah kuluna zikrini ilham ettiği gibi ihsanda bulunmamıştır (1) Halid binMa’dan dedi ki: Allah hergünbir sadaka verir, Allah kullarından birine zikriyle yaptığı sadakadan dahahayırlı bir sadaka vermemiştir.

Mal dışıda sadaka iki çeşittir. İyiliğinyaratıklara geçtiği sadaka, bu onlara sadaka olur, belki malla yapılan sadakadan daha hayılı olur,bu iyiliği emretmek kötülükten nehyetmek gibidir, çünkü bu Allah’a çağrıdır,O’naasi olmayı engellemektir ve bu mal ile fayda vermektendaha hayırlıdı, faydalı ilim öğretmekte böyledir, kuran okutmak ta yoldaneziyet verici şeyleri kaldırmakta insanlar için menfaat sağlamak ve onlardan zararı defetmek için çalışmakta böyledir. Müslümanara dua ve onlariçin bağışalama dileek te böyledir.

İbni Mirdeveyh zayıf bir isnadla İbni Ömer’den merfu olarak tahric ettiki:kiminmalı varsa malıyla sadaka versin, kimin kuvveti varsa kuvvetiylesadaka versin kimi de ilmivarsa ilmiyle sadaka versin bu herhalde mevkuftur. Taberani zayıf bir isnadla Semure’den peygamber (sav)’in şöyle buurduğunu tahric etti: Sadakanın en üstünü dildir,denildiki: Ya rasulululah, dilin sadakası nedir? Buyurduki: Şefaat ile esirikurtarır, kanı(dökülmekten) korursun, iyiliği getirir, ve kardeşine iyilik eder, ondan hoş olmayanşeyi defersin(2) Amrbin Dinar dedik:Rasululllah (sav)’in şöyle buyurduğu bize ulaştı: Hiçbir sadaka Allah’a iyi sözden daha sevimli değildir, Allah tealanın şu kavlii işitmedinmi? Güzel söz ve bağşama arkasında incitme gelensadakadan daha hayılıdı) (37 Bunu İbni Ebi Hatim tahricetti.

Hasan’ın mürselleride peygamber (sav)’den şöyle buurduğu rivayet edildi:İnsanlara güler yüzlü bir şekilde selam vermen sadakakadındır. Bunu İbniEbiddünya tahric etti.

(S: 460) Muaz dedi ki: Bilmeyene ilimöğretmek sadakadır (4) Ve bu merfu olarakta rivayet edildi.

İnsanların eziyeti kaldırmakta sadakadandır, sahihaynde Ebu Zer (r.a)’den şöyle dediği rivayet edildi: Ey Allah’ın rasülü amellerin hangisi dahafaziletlidir?, dedim. Buyurduki: İman ve Allah yolunda cihaddır, dedim ki: Kölelerin hangisi daha üstündür?Buyurduki: Ehlinin yanıdaen nefis olanı ve kıymetçe en çok olanıdır, dedim ki: Eğer yapmazsam, buyurduki: Yapana yardım edersin,dedim ki: Ya rasulullah amelin bazısından zayıflamam hakkında görüşünüz nedir? Buyurdik0 İnsanlardan şerrini engellersin, ve o sadakadır.” (5)

İbni Hibban sahihinde Ebu Zer’den peygamber (sav)’in şöyle buyurduğunu tahric etti: Kardeşininş yüzüne gülümsemen seni için sadakadır, iyiliği emretmen, kötülükten, nehyetmen sadakadır,yolunu şaşırmış adama yol göstermen seniniçin sadakadır, yoldan taş diken vekemiği kaldırman seniniçi sadakadır,kovadın kardeşinin kovasına boşaltman senin için sadakadır.

Güneşin doğduğu her günde her Adem oğlunun üzerinde sadaka vardır, denildiki: Ya rasulullah bizim vereceğimiz sadaka nerede? Buyurduki: Cennetin kapıları muhakkak ki çoktur. Tesbih tekbir tahmid iyiliği emretmek,kötülükten nehyetmek, yoldan zarar verici şeyikaldırman,sağıra işittirmen,köre yol göstermen, ihtiyacı için senden görüş isteyene görüş beyan etmen,imdat dileyen mazluma koşman,kol gücünle zayıfla birlikte taşıman yüküne yardım etmen sütünbunlarsendenkendi nefsine sadakadır”

(S: 461) İmam Ahmed ebu Zere’den şöyle dediğini tahric etti: Dedimki: Ya rasullullah zenginler sevabı götürdüler, sadakaveriyolar biz vermiyoruz, buyurduki: Sen senin hakkında sadakasın: Yoldan kemiği kaldırman sadakadır, yol göstermen sadakadır, fazla

(1) Takiy bin Mahled ve Bezzar İbni Ömer ‘den tahric etti. Heysemi0Senedinde Hüseyin binAta var, İbni ebi Hatim ve başkası onu zayıf gördü dedi. İbni Hibban güveniirlerden zikretti ve Hatta ediyor, ve tedlis yapıyor dedi. (2) Kudai Müsneddüş Şihab’ta Taberani Kebir”’de tahric etti, Heysemi dedi ki: Senedinde Ebu Bekir el Hüzeli var, zayıftır. (3) Bakara: 263 (4) İbni Mace Hasan yolula Ebu Hureyre’den şu lafızla tahric etti:

Sadakanın en faziletlesi kişinin ilim öğrenmesi sonra da oun müslüman kardeşine öğretmesidi” Hasan Ebu Hureyre’den duymamıştır. (5) Hadis sahihtir, Ahmed, Buhari ve Müslim tahric etti.

kuvvetinele zayıfa yardım etmen sadkadır, dilsizin yerine bir şeyi izah etmen sadakadır, karınla ilişkiye girmen sadakadır,dedimki:Ya rasululuh şehvetimizi yerine getiyoruzve sevap mı alıyoruz? Buyurduki: Görüşün nedir,eğerbunu haramda yapsaydın,günahkar olmazmıydın? dedi ki: Evet, dedim, buyurduki: şerri hesab ediyorsunuz da hayrı hesab etmiyor musunuz? İmam Ahmed’inbaşka bir rivayetide de peygamber (sav) buyurduki: Tekbir,Sübhanellahi velhamdu lillahi,ve lai ilahe illalahu ve estağfirullah iyiliği emredişin kötülküten nehyedişin, yoldandiker,kemikve taşı kaldırışın, köreyol gösterişin, anlayıncaya kadar dilsiz ve sağıra işittirişin,yerini bildiğinbir hacetii sana daşına kılavuz olman,imdat dileyiin imdadına koşman,zayıfla beraberkol kuvvetinde yükünü kaldışıın, bütün bunlarınhepsi senden senin nefsine sadakadır, senin içi eşinle cimanda ecir vardır, dedidim: Şehvetim hususunda benim için nasıl ecir (sevap) olur? Rasulullah (sav) buyurduki:Senin bir çocuğun olsa,ve yetişse ve sen onun hayrınıümit etsen, ve ölse onun ölümüne sabretmenin ecrini beklemezmiydin? Evet, dedim, bmuyurdiki: Onusen mi yarattın? Dedimki:Bilakis onu Alllah yarattı, buyurduki: onusenmi hidayet ettin? Dedim ki: Bilakis onu allah hidayet etti,buyurdik: onu sen mi rızıklandıryordun? Dedim ki Bilakis onu allah rızıklandıryordu, buyurduki: Bu şekilde onu helaline koy, ve haramından sakındır, Allah dilerse onahayat verir, dilerse öldürür ve senin için ecir olu...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın