sidretül münteha
Thu 20 January 2011, 04:57 pm GMT +0200
D- Zekât Mevzuu Malın Satışı
Bir mala zekât düştükten sonra o mal başkasına satılırsa o malın zekâtı kime düşer mes'elesine gelince: Kimisi «Zekât memuru zekâü malın içinden çıkarır ve satın alan da zekâtın bedelini satandan ister» demiştir ki Ebû Sevr bu görüştedir.
Kimisi de «Bu satış fasittir» demiştir. Bunu da imam Şafii benimser, imam Ebû Hanife de «Satın alan, bu satışı kabul edip etmemekte serbesttir» demiştir. İmam Mâlik ise «Zekât, satanın zimmetine düşer» demiştir.
Bu ihtilâfın sebebi, birmalı satmak, omahitlâf (telef) etmek sayılır mı, sayılmaz mı diye ihtilâf etmeleridir. 'İtlaf sayılır' diyenler, 'Zekât, malı itlaf edenin zimmetine düşer' demişlerdir.
«îtlâf sayılmaz. Çünkü malın aynı meydandadır. Bu, ancak kendisine ait olmayan bir malı satmak kabilindendir» diyenler ise, «Zekât malın içine düşer» demişlerdir. Bu satışın fasit olup olmadığı mevzuu ise, ayn bir mes'ele olup -Allah dilerse- satışlar bahsinde gelecektir. Başkasına hibe edilen malın zekâü hakkındaki ihtilâf da bu babtandır. Sıraladığımız bu mes'ele-lere dair olarak mezhep kitaplarında bir hayli görüş farkları bulunmaktadır. Fakat onlara girişmeği uygun bulmuyoruz. Çünkü hem maksadımıza uygun değildir, hem de o değişik görüşlerin sebeplerini bulmak zordur. Zira -zekât düşen borçlarla düşmeyen borçlan ve zekâtın vücubuna mâni olan ve olmayan borçlan birbirinden ayırmak gibi- bu görüşlerin çoğu istihsanîdir.
Bu bölümde anlatmak istediklerimiz işte bunlardır ki zekât kime düşer ve zekâtın düşmesini gerektiren mülkiyetin şartlan ile kendisine zekât düşen kimsenin hükümleri nelerdir mes'eleleridir. Yalnız kendisine zekât düşen kimsenin hükümlerinden meşhur bir hüküm kaldı ki o da, kendisine zekât. [19]
[19] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/93.