seymanur K
Mon 20 June 2011, 02:40 pm GMT +0200
Yusuf B. Hüseyn Er-Razî (H. 304)
"Aklın esası susmak, batını, sırrı saklamak, zahiri de sünnete uygun hareket etmektir" [501] demiştir. Muhâsibî ile arasında bir fark olduğu görülmektedir; er-Razî'ye göre aklın esası susmak, Muhâsibî'ye göre ise aklın ilk delili konuşmaktır. Belki de bu ifade, er-Razî'nin sufî zevklerini önplana çıkaran bir ifadedir.
"Aklın zahiri, sünnete uygun hareket etmektir" ifadesi, Muhâsibî'ye ait bir ifade olmakla birlikte Muhâsibî "sırrı muhafaza eden batinî akıl" ifadesini kullanmamıştır. Bu o dönem sufılerinde var olan şeriat-hakikat kavramı ile ilgili batını, felsefî ve sufîyane bir eğilimdir. Zahiri ve batını ile aklı, şeriat terazisinde tartan Muhâsibî ise, böyle bir düşünceden oldukça uzaktır. [502]
[501] ek -Tubakatu'l-Kübra.
[502] Haris El- Muhasibi, El- Akl Ve Fehmü’l Kur’an, İşaret Yayınları, İstanbul, 2003: 196.