sumeyye
Fri 8 April 2011, 11:51 am GMT +0200
Yolculukta Mesafe Takdiri:
Mesafenin takdirine gelince; Hz. Peygamber (sas) şöyle buyurmuştur:
“Seferî olan kimse mestine üç gün üç gece müddetle mesheder.” [164] Bundan maksat bütün yolcuların hükmünü açıklamaktır ki; ruhsatın faydası umumî olsun. Ruhsat ile alâkalı hükümlerin taalluk ettiği yolculuk üç günden az bir müddetle mukayyed olsaydı, hükmü beyan edilmemiş yolcular da geride kalmış olurdu. Yukarıdaki hadîs-i şerîfde geçen ve 'seferî' diye tercüme ettiğimiz elmisafir kelimesinin başındaki lâm-ı tarif cins içindir. Şu halde bütün seferiler bu hükmün kapsamına girmektedirler. Kendisi için bu hükmün sabit olmadığı kimse seferî olmaz.
Deve yürüyüşü ile ve yaya demiştik; çünkü bu yürüyüşler mutad olan vasat yürüyüşlerdir. Ama suda seyir çok hızlı, buzağı üstünde gitmek ise çok ağırdır. Bu sebeple biz deve yürüyüşü ile yaya yürüyüşünü kabul ettik. Umumiyetle bu yürüyüşler esasdır ve vasat seviyedeki yürüyüşlerdir. [165]
Deniz ve Dağda Mesafe Takdiri:
Dağlık bölgelerde kendisine bağlı bir yürüyüşe, denizde de normal havadaki yelkenlinin seyrine itibar edilir: Çünkü denizde vasat seyirli gemi, yelkenlidir. Rüzgârların ne şiddetli ne de sakin olduğu bir havada yelkenlinin üç gün üç gecede katettiği mesafe bu hususda esas alınır.
Bir yolcu oturduğu şehre gelinceye kadar yolcu olduğu gibi, gittiği şehir veya köyde on beş gün kalmaya niyyetli olmadıkça, yolculuk hükmü devam eder: Çünkü seferîlik sahih olarak başladıktan sonra hükmü ancak ikametle, yani mukim olmakla değişir. Mukimlik ise, niyyet ya da ikamet mahalline gitmekle başlar. Mukimlik, seferîliği terk etmek demektir. Bu niyyetle bir araya gelince, daha da tamam olur. Ama mukim böyle değildir; o, niyyet etmeden seferî olamaz. Çünkü seferîlik bir fiili meydana getirmektir ki; o da niyyetsiz olamaz.
Seferînin kendi ikamet ettiği vatanına girmesine gelince; mukimlik, rahatlık ve kolaylığa kavuşmak demek olduğuna göre, bu kişinin kendi vatanında niyyetsiz olarak husule gelir. Rivayete göre Hz. Peygamber (sas) ve ashabı yolculuğa çıkar ve vatanlarına dönerlerken de niyyet etmeksizin mukim olurlardı. [166]
[164] Bu hadîsi Müslim, Ebû Dâvud, Tirmizî ve İbn. Hibban rivayet etmiştir.
[165] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 1/158.
[166] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 1/159.