sumeyye
Fri 17 August 2012, 06:34 am GMT +0200
Yiyecek Maddeleri:
Ödemeye Esas Alınacak Gıda Maddesinin Türü:
1) Şafiî Mezhebine göre, her mükellefin kendi yiyecek maddeleri neler ise, fitrenin de bunlardan ödenmesi gerekir. Böyle bir kimsenin, başka cins yiyecek maddesinden fitre ödemesi mekruhtur. Bu görüş Malik'ten de nakledilmektedir.
2) Malikî Mezhebinin benimsediği görüşe göre, fitrenin her ülkenin galip veya temsilî yiyecek maddelerinden ödenmesi gerekir. [38]
Esasen, her iki görüş, her iki mezhepten de nakledilmektedir.
Birinci görüşün, yani fitrede Hz.Peygamber devri yiyecek maddelerinin esas alınması görüşünün, günümüzde kabul edilmesi çok güçtür. Bu görüşte belirtilen maddeler, belli bir zamana, yani Hz. Peygamber, Râşid Halifeler, ve müctehid imamlar devrine; belli bir yere, yani Medine ve çevresine aittir. Öyleyse bunlar, her devirde, her ülkenin yiyecek maddelerini içine almamaktadır. Bunun yanısıra, günümüzdeki Medine'nin yiyecek maddelerinin, yukarıdaki devre göre çok değişik olduğu da kuşkusuzdur. Hatta buğday bile, bu cinsler içine Emevî halifesi Muaviye tarafından sokulmuştur.
Fitrenin galip veya temsilî yiyecek maddelerinden ödenmesini savunan görüşler, sınırlı maddeleri savunan birinciye göre daha umumî ve akim gerçeklerine daha uygundur:
Fitrede, her ailenin galip yiyecek maddelerinin esas alınması, ilk anda akla yatkın görünmekle beraber, Hz. Peygamber'in uygulamasına aykırı düşmektedir. Zira O'nun uygulaması, her ailenin yiyecek maddesine değil, memleketin galip yiyecek maddelerine göre ödeme yolunda olmuştur. Bu görüşün kabul edilmesinin sakıncalarından biri de, fitre ödeme konusunda bir ülke için umumi bir hüküm koymanın mümkün olmamasıdır. Adeta herkesin kendi şahsına ait bir fitre miktarı kabul edilmiş, dolayısıyla tayin edilme işi de bu durumda kişinin kendi idaresine ve hesabına bırakılmış olacağından, birçok karışıklıklar ve yanılmalar ortaya çıkarak, bu malî mükellefiyet başıboş bırakılmış olacaktır.
Tercih edilebilecek görüş, Mahmud Şeltut, Yusuf Kardavî, Hayreddin Karaman ve Yunus Vehbi Yavuz'un belirttiği gibi, temsilî yiyecek maddelerinden fitre ödenmesi gerektiği, fakat bunun ülke çapında düzenlenmesini savunan görüştür. [39] Bununla birlikte -Yusuf Kardavî'nin belirttiği üzere- her ülkenin temsili yiyecek maddeleri, ülke ortalamasına göre yüksek fiyathysa, ödeme mükellefin kendisinkinden de yapılabilmelidir.
[38] LZK, m. 20.
[39] LZK, m. 20.