sumeyye
Tue 5 April 2011, 01:37 pm GMT +0200
Veresiye Satışlarda Zaman Tayini:
Taraflarca bilinmediği zaman; nevruz, mihrican, Hıristiyan perhizi ve Yahudi fıtır gününe kadar yapılan veresiye satışlar fasiddir: Çünkü vadenin belirsizliği taraflar arasında anlaşmazlığa yol açar. Ama vadenin ne zaman dolacağını bilirse, aylık vadelerde olduğu gibi, veresiye satışı caiz olur. Perhize başlamışlarsa, fıtır (bayram) gününe kadar yapılan satışlar caizdir. Çünkü artık vade bellidir. Perhize başlamamışlarsa, fıtır gününe kadar yapılan veresiye satış caiz olmaz. Çünkü vade belli değildir.
Hasat, meyve toplama, harman ve hacıların gelme zamanına kadar olan veresiye satışlar da caiz değildir: Burada da belirsizlik vardır. Çünkü bu vadeler erken gelebileceği gibi, gecikebilirler de.
Ancak daha evelden veresiyeyi kaldırırlarsa, bu alış veriş caiz olur: İmam Züfer bu görüşe muhaliftir. Bu, şart muhayyerliği bahsinde de anlatılmıştı. Kerhî'nin arkadaşlarımızdan yaptığı rivayete göre, diğer fâsid alış veriş akidleri, fasid kılıcı unsurların ortadan kaldınlmasıyla caiz akde dönüşürler.
Bir kimse müdebber kölesiyle müdebber olmayan kölesini veya kendi kölesiyle başkasının kölesini birlikde satarlarsa; bu satış kölesine düşen hissede caiz olur: Mükâteb köle ile ümm-ü veled cariye de müdebber köle gibidirler. Çünkü o da maldır. Bilindiği gibi kölesi satılan başka adam kendi kölesi hakkındaki satışı tasdik ederse, yapılan alış veriş caiz olur. Keza, kadı müdebber köle ve ümm-ü veled hakkında yapılan satışı tasdik ederse, yapılan alış veriş caiz olur. Mükâteb kölenin kendisi de hakkındaki satışa razı olursa, yapılan alış veriş caiz olur. Bu iki kölenin satılması ve kölelerden birinin müşteriye teslim edilmeden helak olmasına benzer. Bu alış veriş akdi, gerideki hissesi üzerinde geçerli olur. [32]
Cuma Vakti Alış Veriş Yapmak:
Cuma ezanı okunurken alış veriş yapmak mekrûhdur: Zira bu hususda Allah (cc) şöyle buyurmuştur:
“Ey iman edenler! Cuma günü namaza çağrıldığı (ezan okunduğu) zaman, hemen Allah 'ı anmaya koşun ve alış verişi bırakın.” [33]
Şehirlinin taşradaki için satış yapması mekrühtur: Bu hususda Hz. Peygamber (sas) şöyle buyurmuştur: “Şehirdeki, taşradaki için satmasın.” [34] Bu şöyle olur; taşralının getirdiği malı alan şehirli malı şehire getirdiği zamandaki piyasa değerinden daha fazlasına satmak için, şehir halkının zararına olarak malı satışa arzetmeyip saklar. Bunun şehir halkına zararı yoksa ve taşralıya da menfaat temin ediyorsa, bu mekrüh olmaz. [35]
[32] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 1/405-406.
[33] Cuma: 62/9.
[34] Bu hadîsi Müslim, Ebû Dâvud, Tirmizî, Neseî, İbn. Mâce ve Ahmed rivayet etmiştir.
[35] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 1/406.