sumeyye
Fri 1 April 2011, 04:17 pm GMT +0200
18- VEKALET KİTABI
Vekâlet; bir işi başkasına havale etmek, dayanıp itimad etmek mânasmdadir. Bir âyet-i kerîmede bununla alâkalı olarak şöyle buyurulmuştur:
"Kim Allah (cc) a güvenip dayanırsa; O, ona yeter. "(Talâk: 3). Yani kim Allah (cc) a itimad edip, işini O'na havale ederse; O, ona yeter. Bir adam güçsüz, kuvvetsiz ve hareketleri zayıf ise, ona araplar arasında Vekl adam' derler.
Bir görüşe göre lügatte iron/ma^rmânasındadır. Bir âyet-i kerîmede bu mânada şöyle buyurulmuştur:
"Allah (cc) bize yeter. O ne güzel koruyucudur. "(Âl-i İmrân: 173). Arkadaşlarımız dediler ki; bir adam bir başkasına; 'seni bu işe vekil tayin ettim1 derse; onun sözünün hükmünce o şeyi korumakla vazifeli olmuş olur. Bunun üzerindeki fazlalık ancak başka bir lâfızla sabit olur. Bu birinci mânaya daha yakındır.
Bir kimse bir işde bir başkasına itimad edip işi ona havale ederse, o şahsı o işi muhafaza etmekle vazifelendirmiş olur. Sırf o hususda en faydalı olanı yapsın diye ona vekâlet vermiştir. Bir şey için en faydalı iş, o şeyin aslım korumaktır. Çünkü tasarruflar bu esasa dayanırlar, işte bu mânalar Şer'î vekâlette mevcutturlar. Doğrusu müvekkil işini vekile havale etmiş, ona dayanıp itimad etmiş ve onun görüşüne güvenmiştir ki, onun için en iyi tasarrufda bulunsun. Bütün bunlar koruma esasına dayanırlar.
Vekâlet Kitab ve sünnet ile meşru kılınmıştır. Kitab'daki delili şu âyet-i kerîmedir;
"İçinizden birini şu gümüş paranızla şehre gönderin. "(Kehf: 19).
Sünnetteki delile gelince; sahih rivayette anlatıldığına göre, Hz. Peygamber (sas) Urve el-Barikî'yi, başka bir rivayette ise, Hakim b. Hüzzam'ı koyun satın alması için kendisine vekil tâyin etmişti. Rasûlullah (sas) müminlerin annesi Ümmü Habîbe (ra) yle evlenirken de, Amr b. Ümeyye ed-Damrî'yi kendisine vekil tayin etmişti.
Ayrıca ilk zamanlardan günümüze dek insanlar vekâletle muamele etmişler ve bu hususda hiç bir itirazla karşılaşmamışlardır. Çünkü insanlar bazan bir takım işleri şahsen yapamazlar. O zaman bir başkasına vekâlet verme ihtiyacı hissederler. Şu halde ihtiyacı gidermek için vekâletin meşru kılınması gerekli olmuştur.[1]
[1] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 2/261-262.