sumeyye
Thu 15 September 2011, 03:31 pm GMT +0200
C- Vefatı
Ebu Hanife'nin ölüm tarihi belli olmakla beraber, nasıl öldüğü veya öldürüldüğü hususunda bir ittifak yoktur. Ölüm tarihinin h. 150 olduğunda kaynaklar müttefiktir.[61]
Ebu Hanife'nin halife Ebu Cafer el-Mansur'un kadılık teklifini kabul etmeyince kırbaçlandığı ve hapse atıldığı kaynaklarda zikredilmektedir.[62] Fakat onun, hapisteyken mi yoksa çıktıktan sonra mı öldüğü ihtilaflıdır. Hatib Bağdadî:
"Sahih olan onun hapisteyken öldüğüdür" diyor.[63] Ve buna İbn Hallikan da katılıyor.[64] Bununla beraber, Ebu Hanife'nin hapisten çıktıktan sonra, zehirlenerek öldürüldüğü hususunda da rivayetler vardır.[65] Hatib Bağdadî'den bir buçuk asır önce yaşamış, Ebu'1-Arab Muhammed b. Ahmed b.Temim et-Temîmî (ö.333) "Kitabü'l-Mihen" adlı eserinin "İnsanların ileri gelenlerinden ve ulemadan zehirlenenlerin beyanı" başlığını taşıyan bölümünde, Ebu Hanife'nin zehirlenmesiyle ilgili şu bilgiyi verir:
"Bana ulaştı ki, Ebu Hanife, Ebu Cafer el-Mansur'un talebi üzerine yanına gitti. İçeri girdi. Mansur onun için zehirli bir süt hazırlatmıştı. Ebu Hanife yanına oturunca Mansur sütü getirerek içmesini istedi. Ebu Hanife şöyle dedi:
“Ben yaşlı bir adamım. Bu süt mideme dokunur. Benim gibi bir kimse süt içmez.” Ebu Cafer, içeceksin diye ısrar etti. Ebu Hanife içti, sonra izin almadan Mansur'un yanından kalktı. Mansur:
Nereye gidiyorsun deyince, Ebu Hanife:
“Gönderdiğin yere” diye cevap verdi, yanından çıktı ve bu süt yüzünden öldü.”[66] Bununla beraber, Ebu Hanife'nin ölümüyle ilgili gelen değişik rivayetler karşısında bu konuda kesin bir hükme varmak mümkün değildir.
Ebu Hanife'nin cenaze namazı altı kere kılınmış ve izdihamdan dolayı ikindi vaktine kadar defnedilememiştir.[67]
Cenazesi, vasiyeti üzerine Bağdat'ta Hayzuran kabristanının doğu tarafına defnedildi.[68] Yirmi gün süreyle insanların, kabri başında namazını kılmaya devam ettikleri, bu arada halife Mansur'un da kabri başına gelip namazını kıldığı rivayet edilmektedir.[69]
[61] İbn Sad, Tabakat VI, 368.369; Saymerî. 94; Bağdadî, Tarih. XIII. 330; İbn Abdilberr. el-İntikâ, 122-123; İbn Hallikan. V. 414; Zehebî. Siyer. VI. 403
[62] (Bağdadî, Tarih, XIII, 326-328; İbn Hallikan. II. 163.
[63] Bağdadî, Tarih, XIII. 328.
[64] İbn Hallikan, V.414.
[65] Saymeri, 93; Bağdadî, Tarih, XIII, 330; Zehebî, Siyer, VI, 403; Kureşî. II. 502; Kerderî. 19.
[66] Ebu'1-Arab, Kılabü'l-Miheri, 255. Benzer bir rivayet için bkz. Saymerî. 93.
[67] Saymerî, 93.
[68] Saymerî, 93; Zehebî. Menakıb. 30.
[69] Saymerî, 93. Dr. İsmail Hakkı Ünal, İmam Ebu Hanife'nin Hadis Anlayışı Ve Hanefi Mezhebinin Hadis Metodu, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları: 25-26