sidretül münteha
Mon 16 May 2011, 03:05 pm GMT +0200
7- Muhammed Adnan Zerzur-Ulumu'l-Kur'ân:
Şam Üniversitesi Edebiyat Fakültesi hocalarından Dr. Muhammed Adnan Zerzur'un öğrencilerine verdiği ders notları, kitabın ilk iskeletini teşkil etmektedir. Daha sonra yazar tarafından gözden geçirilerek te'lif haline getirilmiştir. 1991'de üçüncü baskısı yapılmıştır. Kitap 458 sayfadan meydana gelir. Yazar, altı babtan meydana gelen kitabını iki cüz'e ayırmıştır. Birinci cüz, Kur'ân tarihi ve ilimlerine dairdir. Üç babtan meydana gelir. Yazar, bu cüz'ün birinci babını, Kur'ân'a ve tefsire tahsis etmiştir. Bu babta, Kur'ân'ı Kerim'in Arap diline, uygarlığa, İslâm kültürüne ve ilim metodolojisine etkisi anlatılır. Yazar bu babın son faslında Kur'ân'ın zaman boyunca İslâm ümmetinin güç kaynağı olduğunu izah eder.[66]
İkinci babta, Kur'ân ilimlerini ele alır. Önce bir girişle Ulumu’l-Kur'ân terimini ele alır. Daha sonra nüzul sebeplerini, Mekkî ve Medenîyi, sûre başlangıçlarını, muhkem ve müteşabihi, Kur'ân kıraetleri, nasih ve mensuhu birer fasılda inceler.
Kitabın ikinci cüz'ünü, Kur'ân'ın edebî yönüne ayırmış, bu cüz' de üç babtan meydana gelir. Dördüncü babın, birinci faslında i'cazın tarihî gerçekliğini ele alır. İkinci fasılda i'cazın mânâsını ve vechini, üçüncü fasılda i'cazla ilgili bazı görüş ve teorileri serdeder. Dördüncü fasılda Kur'ân üslûbunun özelliklerini ve Kur'ân'î ifadenin üstünlüğünü dile getirir. Beşinci fasılda, fasıla ve seci'; tanımlayarak aralarındaki farkı anlatır. Son fasılda ise, Kur'ânî tasvirde mânâ ve üslûbun etkisini kaleme alır.
Kitabın beşinci babı, teknik özelliklere dairdir. Birinci babta Kur'ân'î teşbihler ve bu teşbihlerin Arap toplumundaki etkileri, Kur'ân'ın tasviri ve teknik uyumu, Kur'ân'ın kasem ve kıssaları anlatılır.
Altıncı babın konusu tefsirin başlangıcı ve gelişmesidir. Bu babta, tefsirin başlangıcı, kaynakları ve evreleri, beyanî tefsirin özellikleri, Fizilâli'l-Kur'ân'ın tanıtımı ve tefsirler arasındaki yeri ve edebî tefsirin çeşitleri; el-Fecr, et-Tekâsür ve ve'l-Âdiyât sûrelerinin tefsiri numune olarak kaleme alınır.[67]
[66] Bkz. Zerzûr, a.g.e., s. 40-42.
[67] Doç. Dr. Halil Çiçek, 20. Asırda Kur’an İlimleri Çalışmaları, Timaş Yayınları: 40-41