sumeyye
Mon 13 June 2011, 03:30 pm GMT +0200
TEYEMMÜM
Teyemmüm kelimesi lügatte mutlak kasdetmek, yönelmek mânasındadır. Şâir (bu kelimeyi bu mânada kullanarak) der ki;
“Ben bir diyara yöneldiğimde hayır kasdıyla, Bilemem o ikisinden hangisinin bana isabet edeceğini.”
Şer'î ıstılahda teyemmüm; temiz olan toprağa yönelmek ve Allah (cc) a yaklaşmak amacıyla belli bir surette toprağı kullanmaktır. Teyemmümün farz olmasının sebebi, abdestin farz olma sebebinin aynıdır. İkisi birlikte alınmaz. Teyemmümün cevazının delilleri şunlardır:
“Su bulamamışsanız, ozaman temiz bir toprak ile teyemmüm edin.” [40] Ve hadîs-i şerîfde;
“Su bulamadığın sürece on hacca kadar olsa bile teyemmüm sana yeterlidir.”
Bir mil uzakta oluşundan veya hastalıktan (İmam Şâfıî) veya soğuktan (İmam Şâfıî) veya düşman korkusundan veya susuz kalma korkusundan veya suyu elde etme aleti yokluğundan dolayı su kullanmaya muktedir olamayan kimse; toprak kum, kireç (İmam Şâfii, İmam Ebû Yûsuf) ve sürme (İmam Şâfii, İmam Ebû Yûsuf) gibi yerin cüzlerinden olan bir şeyle teyemmüm eder .
Teyemmümü gerektiren sebepler şunlardır: Suyun uzaklığı; bu,
“Su bulamamışsanız, ozaman temiz bir toprak ile teyemmüm edin.” âyetinden anlaşılıyor. Mesafenin bir mil olarak takdir edilişi ise; kişinin o mesafeye gidip gelmekte zorlanıp sıkıntıya düşmesi sebebiyledir. Bir mil üç fersahdır. Hastalığa gelince; o da âyette bildirilmektedir. Kişi hastalığın uzamasından veya fazlalaşmasından korkarsa teyemmüm eder. Veya suyun soğuk oluşundan ya da kullanmak için suyu hareketlendirmekten korkarsa, yine teyemmüm eder. Çünkü âyeti kerîme bu hususda tafsilat vermiyor. Keza, sahih görüşe göre; sıkıntı vereceğinden dolayı soğuk suyu kullanma sebebiyle hastalanacağından endişe eden kişi de teyemmüm eder. Bu durumda şehrin içiyle dışı aynıdır. İmameyn'e göre bu durumda şehir içinde teyemmüm caiz olmaz; çünkü genellikle şehirde suyu ısıtma imkânı vardır veya sıcak su elde etmek mümkündür. Biz bu hükmü fakir kimse ile şehrin yabancısı hakkında kabul etmiyoruz. Mademki suya muktedir olamamaktan söz ediliyor, şu halde nassdan da açıkça anlaşıldığına göre, fakir kimse ile şehrin yabancısı da teyemmüm edebilir. Keza, kişi ile su arasında düşman veya canavar engeli bulunduğunda da, teyemmüm edilir. Çünkü bu kişi de hakikaten sudan yoksundur. [41]
[40] Nisa:4/43.
[41] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 1/40-41