sumeyye
Wed 21 July 2010, 04:28 pm GMT +0200
Taşa taşa taşlaşıyoruz
- Ben bir solucanım, fakat Tanrı'nın inayetiyle bir insan olacağım
4 Mayıs 1916'da cephedeyken ve tam da tehlikeli bir görevi üstlenmişken, savaş günlüğüne işte aynen böyle yazmış Wittgenstein (Ich bin ein Wurm, aber durch Gott werde ich zum Menschen)
İnsan olmak insan hâline gelmek insanlaşmak
Böyle bir amacın peşine düşmek için, kişinin kendisini 'solucan' gibi hissetmesi gerekmiyorsa da aczinin, zayıflığının, yetersizliğinin farkına varması şart Çünkü insan, herşeyden önce, 'olunan', 'ulaşılmak istenen' bir mertebe
'İnsan' olarak doğmuyoruz; aksine 'insan olma' yeteneğiyle dünyaya gözlerimizi açıyoruz İstersek, gayret edersek ve tabii ki güç yetirebilirsek ancak 'insan' oluyoruz; olabiliyoruz
Bir hayvan olarak, bir canlı olarak, bir organizma olarak dünyaya gelmek, ve hep öyle kalmak da var işin içinde
Hayvanlık, niçin kötü olsun, hayvanlıkla muttasıf olanlar sırf varoluşlarının gereğini yerine getiriyorlar diye? Hayvanlık, eksiklik sadece Kemâlin noksanlığı Bizatihi kemâle ulaşamama noksanlığı
Kendimizi ne zaman bir 'solucan' gibi hissetmeyiz?
Umumiyetle, kibirlendiğimiz, kibrin pençesine yakalandığımız takdirde
Nedir kibir?
Büyük olmadığı hâlde 'büyükmüş gibi' davranma mı?
Şayet kibrin karşılığı sadece büyükmüş gibi davranmak, âmiyane tabirle tafra satmak olsaydı, bu, pek öyle 'bağışlanamaz' bir suç olarak nitelenemezdi Herkes büyük olmak, büyük görünmek ister, isteyebilir Kendince büyüklenebilir Kibir değil bu Belki 'tekebbür', belki 'istiğna', ama kibir değil
Kibir, salt büyük görünmek adına başkalarını küçültmek demek Kişinin kendisini büyük hissedebilmesi için, başkalarının küçüklüğüne ihtiyaç hissetmesi; yani başkalarının üzerinden büyük olmaya çalışması demek Türkçe'de yaygın olarak aşağılık kompleksi (minderwertigkeit) olarak adlandırılan hâl
Başkalarında kusur arayanlar, böyle bir takıntının pençesine düşenlerdir çokluk
Kibir: Bende yok, onda da olmasın! demenin (hasedin) bir türü Yani, diğer taraftan, Bende var, ama onda olmasın! demekle (kıskançlıkla) eşleşebilen bir hâl Başkalarının sözde yokluklarından, yoksulluklarından, yoksunluklarından yararlanmaya çalışmak
Başkasını aşağıya ittikçe yukarıya çıktığını düşünen, varolmak için değil, varolduğunu hissedebilmek için başkalarını tekmeleyen bir zihin, elbette bu kibrinin bedelini ödemekten kaçamaz, kaçınamaz
Kibrin yanında dolaşan hâllerden biri de istiğna Yeterlilik duygusu Nehir, nasıl yatağından taşarsa, kişinin, kendini o denli 'taşkın' (!) bir surette görmesi
İstiğna, 'gına' kökünden türüyor Sahibine ise 'ganî' (zengin/yeterli) deniyor Karşıtıysa 'fakr' Yani muhtaç Başkasına ihtiyaç duyan
Fakir (fakirliğini idrak eden) aslâ kibre kapılmaz, büyüklük taslamaz, gına (zenginlik) ile başı dönmez Bilâkis yoksulluğunun ne denli büyük bir nimet olduğunu bilir; insan olma yolunda, fakrı, kendisine bağışlanmış bir ihsan, bir lütuf olarak görür Yoksulluğum övüncümdür (fakrî fahrî) diyen Sâdık'ın sâdık bir izleyecisi ise, zâten şükreder; hâliyle değil, zâtıyla hamdeder
Adına 'dünya' denilen bu yosmanın insanımızı hayvanımıza ezdirebilmesi, bizleri yoksulluktan utanır hâle getirdiği için mümkün olduYoksulluktan, yoksulluğumuzdan utandıkça hayvanlığımız azdı, insanlığımız ise azaldı Öyle ki 'zühd' (dünyaya dudak bükme tavrı) hayatımızdan çekildi
Bir düşünelim bakalım, dünyaya ne kadar dudak bükebiliyoruz? Dünyaya, yani dünyevî olana
Dünyaya dudak bükebilenlerin mevcudiyeti sayesinde, insanımız hayvanımıza galebe çalabiliyor; insanımız ortaya çıktıkça, izzet ve vakarın ne olduğunu öğrenebiliyorduk Kaçtığımız için dünya peşimizden geliyordu; peşinden koştuğumuz için değil
Taşmaya başladık, taşkınlaştık Kibirden başımız döndü Gönlümüz taş gibi katılaştı Sözümüz bitti Sustuk Taşlaştık
Ey tâlib, o hâlde, sen önce fakrı taleb et
Bil ki fakir, dünyaya muhtaç olan; müslümansa, dünyaya teslim olan demek değildir Tam tersidir
DÜCANE CÜNDİOĞLU