saniyenur
Mon 13 August 2012, 02:02 pm GMT +0200
3- Sünnet'i Bilmek
Bu şart üzerinde de bilginler ittifak etmişlerdir. İçtihadın bölünebileceğinİ kabul edenlere göre müçtehidin araştırmak istediği konularla ilgili kavli, fiilî ve takrîrî sünnetleri bilmesi gerekir. İçtihadın bölünebileceğini kabul etmeyenlere göre ise, müçtehidin, teklîfî hükümleri içine alan bütün hadisleri okuması, onların amaçlarını kavraması, onlarla ilgili durum ve münasebetleri iyice bilmesi gerekir. Yine onun, Sünnet'İn nâsih ve mensûh'unu, âmm ve fam'mı mutlak ve mukayyetini, tahsis edilmiş olanların bilmesi gerektiği gibi, hadislerin rivayet yollarını, senetlerini, hadis râvilerinin kuvvet dereceleriyle birlikte hâl ve yaşayışlarını da bilmesi icabeder.
Bu konuda İslâm âlimlerinin sarfetmiş oldukları gayretler takdire şayandır. Hadis rivayet edenlerin hâl tercümeleri ile adalet ve zabt bakımından dereceleri hakkında bir çok eserler yazılmıştır.
Kütüb-i Sitte gibi Hz. Peygamber'e nisbet bakımından sahih hadis mecmuaları meydana getirilmiş ve bunlar üzerine birçok bilginler tarafından şerhler yazılarak, hadisler senet bakımından incelenmiş ve İslâm hukukçularının bazı hadisler üzerindeki ihtilafları ortaya konulmuştur. Bu hadis mecmuaları, fıkıh kitaplarındaki tertibe göre bölümlere ayrılmış, ibadetlere taallûk eden hadisler başlı başına bir yer işgal etmiştir. Her bölüm için müstakil bir kitap unvanı verilmiştir: Akidler, siyer, ilim ve iman kitapları gibi.
Bu hadis çalışmaları, müctehidin Sünnet'e başvurup ondan hüküm çıkarmasını kolaylaştırmaktadır; fakat onun, Sünnet'i genel olarak incelemesi, hüküm ifade eden hadisleri de derinlemesine araştırması, onların nâsih ve mensûh'unu tanıması, ifade ettiği hükümlerin bilinmesi bakımından gerekli olan diğer çalışmaları yapması şarttır. Hükümlerle ilgili olan bütün hadisleri ezberden bilmesi şart değildir. Ancak onları ve yerlerini, gerektiği zaman onlara müracaat metodlarıni ve hadis râvîlerini bilmesi gerekir.