müzzemmil
Sat 17 September 2011, 11:47 am GMT +0200
16- Şuarâ, Nemi ve Kasas Sureleri'ndeki Ayetler
a) Şuarâ Sûresi'nde 224 ile 227. ayetleri arasında nesih olduğu belirtilir.[571] Ayetleri incelediğimizde, iki ayet arasında nesihten ziyade istisna olduğu görülmektedir. Kur'ân-ı Kerim'de mensuh kabul edilen ayet sayısının fazla oluşu, ilk zamanlarda istisna konusunun, nesih kapsamında değerlendirilmiş olmasından kaynaklandığı dikkati çekmektedir. Konuyla ilgili kitaplarda bunların misallerini bulmamız mümkündür. Şuara Sûresi'ndeki ayette bunlardan birisidir. 224. ayette müşrik şairlerin ardından inanmayan insanların gideceği haber verilmiş, 227. ayette ise, İslâm'ın emirlerini yerine getirenler onlardan istisna edilmiştir. Dikkat edilirse Yaratıcı, hem inananların uyacakları ve gidecekleri yolu belirtmekte, hem de inanmayan insanların dünyada tabi olacakları insan topluluklarını hatırlatmaktadır. Ayetin neshedil-mesi durumunda inançsız insanların yolu da doğru olacaktır. Bu durum, Kur'ân'ın getirdiği verilere uymamaktadır. Dolayısıyla, ayetler arasında nesih değil, bir istisna söz konusudur.
b) Nemi Sûresi'nde 92. ayetin mensuh olduğu zikredilmektedir.[572] Neshe konu olan ayette iki önemli noktaya işaret edilir. Birincisi Hz. Peygamber'e verilen vahyin açıklanması, ikincisi, okunan vahye inanılması. Hz. Peygamber gelen emirleri açıklamak zorundadır. O'da bu görevi yerine getirmiştir. İnsanlara düşen de, onlara inanmaktır. İşte bu durama açıklık getiren ayet, inanma ve inanmama kulların kendi lehlerine ve aleyhlerine olduğu hatırlatılmıştır. Dikkat edilirse, mensuh kabul edilen ayet, İslâm'ın tebliğ edilmesinden sonraki duruma açıklık gitmektedir. Dileyen inanır, isteyen karşı çıkar. Böyle bir ayetin neshi mümkün değildir. Müfessirler arasında da mensuh görüşü zayıf olarak değerlendirilmektedir.[573]
c) Kasas Sûresi'nde 55 ayet mesuh kabul edilse de,[574] yapılan incelemede bu bilgilerin doğruluğunu kanıtlayacak sağlam nakil bulunamamıştır. Ayet, boş sözle vaktini geçirmeyen insanları övmüş, cahillerden kaçınmanın faydasına işaret etmiştir. Muhtevasında emir ve ne-hiy yoktur. Neshin şartlarına göre, böyle ayetler muhkem kabul edilmektedir.[575]
[571] Bk. Hibetullah, Vrk. 35b. İbn Hazm, s. 188.
[572] Bk. Hibetuilah. Vrk. 35b; İbn Hazm. s. 189.
[573] Bk. Taberi, tefsir, XIV/25: Kurtubî Tefsir, XIII/247.
[574] Bk. Hibetullah, Vrk. 36ab; İbn Hazm. s. 189
[575] Doç. Dr. Remzi Kaya, Kur'ân-ı Kerim'de Nesih, ISBN : 975-97468-1-6, Bursa Nisan 2001: 104-105.