sidretül münteha
Fri 21 January 2011, 02:18 pm GMT +0200
B- Su ve Deniz Hayvanları:
Deniz hayvanlarına gelince: Ulema, kara hayvanları içinde nassen haram olduğu bildirilen hayvanların adını taşımayan deniz hayvanlarının helâl olduğunda müttefiktirler.
îmam Mâlik, «-Deniz domuzu dışında- hiçbir deniz hayvanının etini yemekte sakınca yoktur. Deniz domuzu ise mekruhtur. Çünkü siz ona domuz diyorsunuz» demiştir. İbn Ebî Leylâ, Mücâhid, Evzâî ve ulemanın cumhuru da buna katılır. Ancak bunlardan kimisi -yukarıda da geçtiği üzere-, «Balıktan başka, deniz hayvanlarının da kesilmesi şarttır» demiştir.
Leys b. Sa'd ise, «Deniz insanı ile deniz domuzunun eti yenemez» demiştir [38]
Bu ihtilâfın sebebi, insan ile domuz kelimeleri, halk dilinde veyahut şeriat örfünde deniz insanı ile deniz domuzuna da şamil midir, değil midir diye ihtilâf etmeleridir. Buna göre ulemadan bazılarının -köpek gibi haram olduğunu söyledikleri diğer kara hayvanlarının adını taşıyan deniz hayvanlarında da bahsi geçen ulemanın ihtilâf etmiş olmaları lâzımdır. Bu mes'eledeki ihtilâf -biri 'Bu adlar lügavî midir, değil midir? İkincisi de müşterek olan kelimelerde umum var mıdır, yok mudur?' diye- iki şeyle ilgilidir. Çünkü deniz insanı ile deniz domuzuna insan ve domuz denilmesi, bu kelimelerin kara ve deniz insanları ile domuzlan arasında müşterek olan kelimelerde de umum bulunduğunu kabul edenlerin, bunların haram olduğunu söylemeleri lâzım gelir. Bunun içindir ki İmam Mâlik bunda duraksayarak: Siz deniz domuzuna da domuz diyorsunuz demiştir.
İşte şeriatte yenmesinin helâl ve haram olduğunda ulemanın ittifak ve ihtilâf ettikleri hayvanlar bunlardır. [39]
3. Bitkilerden Sağlanan Gıdalar:
İnsanların besin olarak yedikleri bitkilere gelince: Çeşitli meyva sulan ile baldan yapılan şarap ve diğer alkollü içkilerden başka, her çeşit bitki besini helâldir. [40]
[38] Hanefilere göre, deniz hayvanlarından yalnızca balık helâldir.
[39] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/398-399.
[40] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/399.